GÖKHAN ÖLKER

TARİHİ BELLİ OLMAYAN ESKİ ANADOLU TÜRÇESİ METİNLERİNİN TARİHLENDİRİLMESİNDE YENİ BİR KISTAS: et-/it- ve kıl- Fiillerinin Kullanım Sıklığı

Eski Oğuz Türkçesi metinleri incelenirken et-/it- ve kıl- fiilleri, kullanım sıklığı bakımından her eserde farklılık gösterse de daima yan yana kullanılmış ve çoğu zaman birbirinin yerine tercih edilmiş fiiller olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Daima yan yana gördüğümüz Oğuzlara ait et-/it- fiiliyle diğer Türklere ait kıl- fiilinin eserlerdeki kullanım sıklığı, tarihi süreç içerisinde nasıl bir seyir izlemiştir? Bu kullanım sıklığı yazardan yazara veya eserden esere değişen rastlantısal bir olgu mudur yoksa kendi içerisinde bir sistematiği var mıdır? Eğer kendi içinde bir sistematiği varsa bunun sebepleri ne olabilir? Bu çalışmada yukarıdaki sorulara cevap aranacak ve et-/it- ve kıl- fiillerinin kullanım sıklığının telif veya istinsah tarihi belli olmayan Eski Anadolu Türkçesi eserlerinin tarihlendirilmesinde bir ölçü olup olmayacağı tartışılacaktır.

A NEW BENCHMARK ON THE DATING OF OLD ANATOLIAN TURKISH TEXT UNCERTAIN DATING Usage Frequency of et-/it- and kıl- Verbs

While examining of Old Oghuz Turkish Texts, et-/it- and kıl- verbs are encountering always have been used together despite have been differ from each work in terms of usage frequency and prefer interchange together many time. How gone on the usage frequency of et-/it- verb belongs to Oghuz and kıl- verb belongs to other Turks ever since we saw together in works in the historical period? Is this usage frequency a randomly phenomenon ranging from author to author or work to work otherwise is there a systematic in itself? If there is a systematic in itself, what could be reasons of this? İn this study, it will be sought to answer the above questions and will be discussed that usage frequency of et-/it- and kıl- verbs will be beachmark or not on the datıng of Old Anatolian Turkish text uncertain writing or copied dating.

___

AKDAŞ, E. K. (2009). Gelibolulu Mustafa Ali Teşrifatname. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
AKDOĞAN, Y. (t.y.). Ahmedî Divan. Ankara: Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10591,ahmedidivaniyasarakdoganpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 15.03.2015).
AKKUŞ, M. (1995). Kitab-ı Gunya. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ARAT. R. R. (1991). Kutadgu Bilig I Metin. (3. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ARAT. R. R. (1998). Kutadgu Bilig II Çeviri. (7. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
ARAT. R. R. (1979). Kutadgu Bilig III İndeks. (Hazırlayanlar: K. Eraslan; O. F. Sertkaya; N. Yüce). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
ARAT. R. R. (1987). Anadolu Yazı Dilinin Tarihi İnkişafına Dair, Makaleler. Ankara: TKAE Yay.
ARAT. R. R. (2006). Edib Ahmed B. Mahmud Yükneki, Atebetü'l-Hakayık. (3. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ARGUNŞAH, M. (1999). Muhammed b. Mahmud-ı Şirvani Tuhfe-i Muradi İnceleme-Metin- Dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ARIKOĞLU, İ. (2006). Ferişteoğlu'nun Cavidan-name Tercümesi: "Işk-name" (İnceleme- Metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ATALAY, B. (1998a). Dîvânü Lugâti't-Türk Tercümesi I-II-III. Ankara: TDK Yay.
ATALAY, B. (1998b). Dîvânü Lugâti't-Türk Dizini "Endeks". Ankara: TDK Yay.
AYDIN, E. (2011). Uygur Kağanlığı Yazıtları. Konya: Kömen Yayınları.
BANGUOĞLU, T. (1988a). Uygurlar ve Uygurca Üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1958. Ankara: TDK Yay.
BANGUOĞLU, T. (1988b). Oğuzlar ve Oğuzeli Üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1959. Ankara: TDK Yay.
BANGUOĞLU, T. (1988c). Oğuz Lehçesi Üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1960. Ankara: TDK Yay.
BİLKAN, A. F. (2011). Nabi Divanı. İstanbul: Akçağ Yayınları.
BİŞKİN, H. V. (2010). Vasiyyetname-i Kehhâlin. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
CİN, A. (2011). Türk Edebiyatının İlk Yūsuf ve Züleyhā Hikāyesi, Ali'nin Kıssa-yı Yūsuf'u. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
COŞKUN, M. (2010). Üslup Çalışmaları Üzerine. Nesrin İnşası: Düzyazıda Dil, Üslup ve Türler (Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V). Turkuaz. İstanbul. 72-83
ÇAVDAR, Y. (2005). Tebareke (Suretü'l-Mülk) Tefsiri(b) (İnceleme-Metin-Dizin) (1b-64b). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÇOBAN, M. S. (2005). Divânü Lugati't-Türk'te Geçen 'Oğuzca' Kayıtlı Dil Malzemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DANKOFF, R.; KELLY, J. (1985). Muhmud al-Kaşgari, Compendium of The Turkic Dialects, Part I-II-III. Harvard University Printing Office 1982.
DİLÇİN, C. (1991). Mesud Bin Ahmed Süheyl ü Nev-bahar. İstanbul: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
DİREKÇİ, B. (2010). Cevahirü'l-Meani (Giriş-Dil Özellikleri-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DOERFER, G. (1976). Das Vorosmanische (Die Entvvicklung Der Oghusischen Sprachen Von Den Orchoninschri ften Bis Zu Sultan Veled). TDAY-B 1975-1976, Ankara, 81-132.
DOĞAN, E. (2011). Şeyhoğlu Sadrüddin'in Kabusname Tercümesi. İstanbul: Mavi Yayınları.
EMİNOĞLU, H. (2003) Müşkil-güşâ (Ta'bir-nâme). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ERCİLASUN, A. B. ve AKKOYUNLU, Z. (2014). Divanu Lugati't-Türk Giriş-Metin-Notlar- Dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ERGİN, M. (1980). Kadı Burhaneddin Divanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
ERGİN, M. (1997), Dede Korkut Kitabı I-II. Ankara: TDK Yay.
EYDURAN, A. S. (2008). Beyani Tezkiretü'ş-Şu'ara. Ankara. Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10733,metinpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 15.03.2015).
GÖZ, İ. (2003). Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
GÜLSEVİN, G. (1997). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
GÜLSEVİN, G. (1998). Köktürk Bengü Taşlarındaki Oğuzca Özellikler. Kardeş Ağızlar/Türk Lehçe ve Şiveleri Dergisi, 7, 12-18, Ankara.
GÜLSEVİN, G. (2007). Kutadgu Bilig'in Dilinde Lehçelerin Özellikleri: 'Denk Çiftler'. Turkish Studies / Türkoloji Arastırmaları, Volume 2/2 Spring.
HAKSEVER, H. İ. (1995). Eski Türk Edebiyatında Münşeatlar ve Nergisi'nin Münşeatı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
HAKVERDİOĞLU, M. (1998). Mihri Hatun Divanı (İnceleme-Metin).Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kazakistan: Ahmet Yesevi Kazak-Türk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İLHAN, N. (1998). Eşref bin Muhammed Hazainu's-Sa'adat (İnceleme-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KAÇALİN, M. S. (2006). Dedem Korkut'un Kazan Bey Oğuz-nâmesi. İstanbul: Kitabevi Yay.
KALKAN, A. F., ÖZTÜRK, S. ve NAR, T. (2010). Karahanlı Dönemi'nde "Kıl-, Et-/it- Fiilleri Çerçevesinde Oğuz Türkçesi.
TUDOK, III. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi Bildirileri, 1549-1550.
KARADUMAN, S. (2010). Oruç Beg Tarihi Manisa Nüshası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KARAHAN, A. (1985). XIV: Yüzyıl Sonlarına Kadar Türk Kültürü ve Edebiyatı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
KARASOY, Y.; YAVUZ, O. (2010). Aşık Ömer Divanı. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
KAVRUK, H. (t.y.) Şeyhülislam Yahya Divanı. Ankara: Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10655,seyhulislamyahyadivanihasankavrukpdf. pdf?0 Erişim Tarihi: 15.03.2015).
KAYA, C. (1994). Uygurca Altun Yaruk, Giriş, Metin ve Dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
KORKMAZ, Z. (1995a). Kâşgarlı Mahmud ve Oğuz Türkçesi. Türk Dili Üzerine Araştırmalar I. Ankara: TDK Yayınları.
KORKMAZ, Z. (1995b). XI-XIII. Yüzyıllar Arasında Oğuzca. Türk Dili Üzerine Araştırmalar I. Ankara: TDK Yayınları.
KORKMAZ, Z. (1995c). Selçuklular Çağı Türkçesinin Genel Yapısı. Türk Dili Üzerine Araştırmalar I. Ankara: TDK Yayınları.
KORKMAZ, Z. (1995d). Eski Türkçedeki Oğuzca Belirtiler. Türk Dili Üzerine Araştırmalar I. Ankara: TDK Yayınları.
KORKMAZ, Z. (2013). Türkiye Türkçesinin Temeli Oğuz Türkçesinin Gelişimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
KORKMAZ, Z. (1973). Sadru'd-din Şeyhoğlu Marzuban-name Tercümesi, İnceleme-Metin-Sözlük- Tıpkıbasım. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil-Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
KÖKTEKİN, K. (2007). Yusuf-ı Meddah Varka ve Gülşah. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
KURNAZ, C. (2012). Avrasya'da Şair Göçü. Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları.
KÜÇÜK, S. (t.y.). Baki Divanı. Ankara. Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10596,bakidivanisabahattinkucukpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 15.03.2015).
KÜÇÜK, S. (2011). XVI. Yüzyıla Ait Bir Tezkiretü'l Evliya Tercümesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
MACİT, M. (t.y.). Nedim Divanı. Ankara: Kültür Bakanlığı (e-kitap : http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10635,nedim-divanipdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 15.03.2015).
MANSUROĞLU, M. (1956). Ahmed Fakih Çarhname. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
MANSUROĞLU, M. (1958). Sultan Veled'in Türkçe Manzumeleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
MAZIOĞLU, H. (1974). Ahmed Fakih, Kitabu Evsaf-ı Mesacidi'ş-Şerife. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
MERÇİL, E. (2011). Selçuklular -Makaleler. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
MUHTAR, C. (1993). İki Kur'an Sözlüğü Lugat-ı Ferişteoğlu ve Lugat-ı Kanûn-ı İlâhî. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
OKÇU, N. (t.y.). Şeyh Galib Divanı. Ankara: Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10654,metinpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 15.03.2015).
ÖLKER, P. (2005). Tebareke (Suretü'l-Mülk) Tefsiri(a) (İnceleme-Metin-Dizin) (64b-126b). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÖLKER, P. (2012). Tanzimat Basınının Dili. Konya: Aybil Yayınları.
ÖLKER, P. (2003) Mahmudiyye. Yayımlanmamış Seminer Çalışması. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÖLKER, G. (2011). Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü (1945-1950 Arası). Konya: Kömen Yayınları.
ÖZÇELİK, S. (2005). Dede Korkut. Ankara: Gazi Kitabevi Yay.
ÖZKAN, A. (2009). Mehekkü'l-'ilim ve'l-'Ulema. Isparta: Fakülte Kitabevi.
ÖZKAN, M. (1995). Türk Dilinin Gelişim Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
ÖZTÜRK, R. (2013). Türkistan’dan Türkiye’ye Kelime Göçü Örneği: “Cigi Cigi”. Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/9 Summer 2013, 2145-2156, Ankara.
SÜMER, F. (1999). Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri-Boy Teşkilatı-Destanları. (5. Baskı). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
ŞAHİN, H. (2003). Eski Anadolu Türkçesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
ŞİRİNOVA, Z. (2008). Şükrullah’ın ilmü’l-Edvarı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TAŞ, İ. (2010) Şeyyad Hamza, Yusuf ve Zeliha. Ankara: Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10712,yusufvezelihapdf.pdf?0 Erişim tarihi: 15.03.2015).
TATÇI, M. (1991). Yunus Emre Divanı Risaletü’n-Nushiyye, Tenkitli Metin. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
TATÇI, M. (1997). Yunus Emre Divanı. Ankara: Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10663,metinpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 15.03.2015).
TEKİN, Ş. (1976). Maytrısimit, Burkancıların Mehdisi Maitreya ile Buluşma. Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
TEKİN, Ş. (1973-1974). 1343 Tarihli Bir Eski Anadolu Türkçesi Metni ve Türk Dili Tarihinde ‘Olga/bolga’ Sorunu. TDAY-Belleten. Ankara, 59-157.
TEKİN, T. (1983). Orhon Yazıtları. Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları.TOP, Y. (2011). Müniri’nin Manzum Siyer-i Nebisi (6-7. Cilt) (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
USER, H. Ş.(2009). Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları.Konya: Kömen Yayınları.
YAVUZ, K. ve SARAÇ, M.A. Y.(2003). Aşık Paşazade Osmanoğulları’nın Tarihi (Tevarih-i Al-i Osman). İstanbul: K Kitaplığı Yayınları.
YAVUZ, K. (t.y.) Gülşehri’nini Mantıku’t-Tayr’ı (Gülşen-name) Metin ve Aktarma. Ankara: Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10686,metinpdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 15.03.2015)
YAVUZ, K. (2000). Aşık Paşa Garipname 1/1,1/2. Ankara: Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10669,garib-namepdf.pdf Erişim Tarihi: 15.03.2015)
YAVUZ, K. (1991). Şeyhoğlu Kenzü’l-Kübera ve Mehhekü’l-Ulema, Şeyhoğlu Sadrüddin Mustafa Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
YILDIRIM, N. (2005). Kara Çelebi-zade Abdülaziz Efendi’nin Zafername Adlı Eseri (Tarihçe-i Feth-i Revan ve Bağdad) Tahlil ve Metin. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
YILDIRIM, F., AYDIN, E.ve ALİMOV, R.(2013). Yenisey-Kırgızıstan Yazıtları ve Irk Bitig. Ankara: Bilgesu Yayınları.
YILDIZ, M. ve ÖLKER, G.(2009). Divanü Lügati’t-Türk’teki Oğuzca Kelimelerin Dede Korkut Hikâyelerindeki Durumu. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 26, 1-21.
YILDIZ, M. (2010). Seyf-i Sarayinin Gülistan Tercümesinde Aynı İsim Unsurlarının Kıl- Ve Et-/it-Yardımcı Fiilleriyle Kullanımından Oluşan Eş Değer Birleşik Fiiller ve Oğuzca Etkisi. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/1 Winter 2010
YILMAZ, E., DEMİR, N.ve KÜÇÜK, M. (2013) Kısas-ı Enbiya. Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları.
YILMAZER, Ö. F. (2010). 98/1 Numaralı Gaziantep Şer’iyye Sicili, Transkripsiyon ve Değerlendirme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ZÜLFE, Ö.(2009). Yakinî Divan.Ankara:Kültür Bakanlığı (e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10661,girismetinpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 15.03.2015).