PRENS KALYANAMKARA VE PAPAMKARA HİKÂYESİNDE BUDİZMİN YANSIMALARI

Uygur Dönemi’nde, daha çok yönetici sınıf tarafından kabul edilen Budizm’i, halka öğretmek amacıyla yazılan ve Sanskritçe adı Prens Kalyanamkara ve Papamkara ile ünlenen hikâye, Buddhacılığın aslı Çince olan klasik bir öyküsüne dayanmaktadır. Bu hikâye, XI. yüzyıl başlarında Dunhuang’daki bir mağaraya konularak mühürlenmiş ve mağaranın 1900 yıllarına doğru keşfedilip açılmasıyla ortaya çıkmış binlerce el yazmasından biridir. Seksen sayfalık bu Uygurca el yazması, Paul Pelliot tarafından 1908 yılında bulunmuş ve Paris’e getirilmiştir. Bu yazıda Kalyanamkara ve Papamkara hikâyesindeki Budist öğretiler ve bu din için kutsal sayılan Dhammapada isimli vaaz kitabıyla hikâye arasında koşutluk kurulmuş ve Buddha’nın yaşamına atfedilen rivayetlerle örtüşen noktaları, karşılaştırmalı bir okumaya tabii tutularak irdelenmiş ve Budizm’in bu hikâyedeki yansımaları ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Budizm, Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi, Budist Edebiyat, Gotama Buddha, Dhammapada

___

Alyılmaz, C. (2013). Karı Çor Tigin yazıtı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(2), 1-61.
Alyılmaz, S. (1998). Prens Kalyanamkara ve Papamkara hikâyesinin Uygurcasının söz dizimi. Erzurum, (Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Bilal, M. (2018). Budizm inancının Türk devletleri üzerindeki etkisi. Anasay, 6, 63-80.
Çelebi, A. H. (2003). Pali metinlerine göre Gotama Buddha. Ankara.
Ercilasun, A. B. (2017). Başlangıçtan yirminci yüzyıla Türk dili tarihi. Ankara.
Hamilton, J. R. (2011). Dunhuang mağarası’nda bulunmuş buddhacılığa ilişkin Uygurca el yazması iyi ve kötü prens öyküsü.(Çev. Vedat Köken). Ankara.
Işım, M. A. (2017). Buda’nın erdem yolu Dhammapada. (Çev. IŞIM M. A). Bursa.
Klımkeıt, J. H. çev: Mehmet T. B. (2009). Türk Orta Asyasında Budizm. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 26, 93-108.
Nakamura, H. (2017). Buddha. çev: Zeynep Seyhan, İstanbul.
Sankrityayan, R. vd. (1998). Budizm ve felsefe. (Çev. Sibel Özbudun). İstanbul.
Seçkin, K. (2015). Irk bitig: toplumsal iyi ve toplumsal kötünün inşasında ideolojik bir fal kitabı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4/4, 1433-1450.
Ögel, B. (1971). Türk kültürünün gelişme çağları I. İstanbul.