ÖĞRETMEN ADAYLARININ ELEŞTİREL OKUMA ÖZYETERLİK ALGILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Araştırmanın temel amacı öğretmen adaylarının eleştirel okuma özyeterlik algılarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırma betimsel bir çalışma olup tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Örneklemini ise Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Türkçe Öğretmenliği, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği, Okul Öncesi Öğretmenliği, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Öğretmenliği, Fen Bilimleri Öğretmenliği ve İngilizce Öğretmenliği bölümlerinin birinci ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören 633 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Karadeniz (2014) tarafından geliştirilen Eleştirel Okuma Özyeterlik Algısı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik ve dağılım normalliği sağlanamadığından nonparametrik analizler kullanılmıştır. İkili grupların karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi, ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında Kruskal-Wallis testinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının eleştirel okuma özyeterlik algıları ölçeğinin sorgulama, analiz, değerlendirme ve çıkarımda bulunma alt boyutlarına katılıyorum düzeyinde; benzerlikleri ve farklılıkları bulma alt boyutuna ise kısmen katılıyorum düzeyinde görüş belirttikleri sonucu elde edilmiştir. Öğretmen adaylarının eleştirel okuma özyeterlik algılarının cinsiyete, öğrenim görülen sınıf düzeyine ve okunulan kitap türüne göre anlamlı farklılık göstermediği; üniversiteye giriş puan türüne, öğrenim görülen bölümlere, kitap okuma sıklıklarına ve evlerinde kitaplık olup olmamasına göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Eleştirel okuma, okuma, özyeterlik, öğretmen adayı.

Anahtar Kelimeler:

-

___

BANDURA, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action:A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. BANDURA, A. (1997). Self-efficacy: The Exercise of Control. New York: W.H. Freeman and Company. BEYRELİ, L., ÇETİNDAĞ, Z. ve CELEPOĞLU, A. (2005). Yazılı ve Sözlü Anlatım. Ankara: Pegem Yayıncılık. DARCH, C. ve KAMEENUI, E. J. (1987) Teaching LD Students Critical Reading Skills: A Systematic Replication. Learning Disability Quarterly, 10 (2). DOĞANAY, A. (2009). Etkin Vatandaşlık İçin Düşünme Becerilerinin Öğretimi. Öztürk, C. (Edt.) Sosyal Bilgiler Öğretimi: Demokratik Vatandaşlık Eğitimi. (ss: 146-183). Ankara: Pegem Yayıncılık. FLEMMING, L. E. (2011). Reading for Thinking. Boston: Houghton Mifflin Company. FRAENKEL, J. R. ve WALLEN, N. E. (2000). How to Design and Evaluate Research in Education. New York: McGraw-Hill. KARASAKALOĞLU, N.; SARACALOĞLU, A. S. ve ÖZELÇİ, S. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Okuma Özyeterliklerine İlişkin Algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (19), 405 - 422. KÜÇÜKOĞLU, H. (2008). İngilizce öğretmen adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. MEB. (2012). Türkçe (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitap Basımevi. ÖZDEMİR, E. (2014). Tarama Yöntemi. M. Metin (Edt). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (ss, 77 - 97). Ankara: Pegem Yayıncılık. ÖZENSOY, A.U. (2012). Eleştirel Okumaya Göre Düzenlenmiş Sosyal Bilgiler Dersiyle İlgili Öğrencilerin Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 187 - 202. SARACALOĞLU, A.S.; YENİCE, N.; KARASAKALOĞLU, N. ve GENCEL, İ.E. (2008). Türkçe ve Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Öğrenme Stilleri, Öğrenme Stratejileri ve Duyuşsal Özellikleri ile Tercih Edilen Öğretme Strateji, Yöntem ve Teknikleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Araştırma Raporu, A.D.Ü. BAP Saymanlığı, Aydın. SEÇER, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi. Ankara: Anı Yayıncılık. SENEMOĞLU, N. (2011). Gelişim, öğrenme ve öğretim kavramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi. ÜLPER, H. ve BAĞCI, H. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Dönük Özyeterlik Algıları. Turkish Studies, 7 (2), 1115 - 1131. ÜNAL, F. ve SEVER, A. (2013). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Okumaya Yönelik Özyeterlik Algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2 (6), 33 - 42. WHEELER, L.K. (2007). Critical Reading of An Essay's Argument. http://www.pusat2.litbang.depkes.go.id/pusat2_v1/wp-content/uploads/2015/09/ Critical-Reading-of-An-Essay.pdf Erişim Tarihi: 20/10/2015.