KIRGIZ ADI VE İNANÇLARI İLE İLGİLİ BAZI BULGULARIN TÜRK DÜNYASI VATANDAŞLIĞI BAĞLAMINDA ÖNEMİ

Bu araştırmada Kırgızların kökeni ve dinsel inançları açıklanmıştır. Bu bağlamda Kırgızların geniş bir coğrafyaya yayılan diğer Türk boylarıyla soy bakımından aynı ve dinsel inançlar açısından ortak bir geçmişe sahip olduğu vurgulanmıştır. Nitekim Kırgızlarda mevcut olan bitki kültü, veli kültü ve kurban kültü gibi kültler, totem adları birçok Türk boyunda da mevcuttur. Bu inançlar Selçuklu fetihleri ve Moğol istilası ile Anadolu ve Balkanlara kadar yayılmıştır. Kökenleri bir olan Türklerin, inanç birliğinin ortaya konması “Türk dünyası vatandaşlığı” hususunda hazırlanacak kaynak kitaplarda vurgulanması gereken önemli bir husustur. Bu durum Türk kültür birliğinin oluşmasında da önemli bir katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kırgız, inanç, Türk soyu, Türk kültürü

-

In this research, the root of Kyrgyz and their religious beliefs are expressed. Within this context, it is underlined that Kyrgyz are the same in terms of ancestry with other Turkish ancestors that spread to a wide geography and have a common background. As a matter of fact, many Turkish ancestors have cults such as plant, saint and victim, totem names existing in Kyrgyz. These beliefs are spread from Anatolia to the Balkans with Seljuk conquests and Mongol invasions. Presenting union in belief for Turks who have a common background is an important issue, which has to be underlined in reference books within the context of “Turkish World Citizenship”. This issue will also provide an important contribution to the development of Turkish culture union

Keywords:

Kyrgyz, belief, Turkish descendent, Turkish culture,

___

ABDIKULOVA, R. (2014). Kırgız Toplumunda Sufizm Geleneği: Örf-Adetlere ve Edebiyata Yansımaları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 35, 513-531.
AKRAMOVA, D. (2008). Kırgızistan’da Din Eğitimi Sorunları ve Çözüm Arayışları. II. Uluslararası Sosyal Bilimciler Kongresi, 22-24 Ekim 2008, Bişkek, 493-502.
ALYILMAZ, C. (2009). Kırgızistan’daki Arap Harfli Yazıtlar Üzerine. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/8, 185-209.
ARIK, D. (2005). Kırgızlarda Kurban Fenomeni. AÜİFD, XLVI, S. 1, 157-174. AYDAR, H. (2015).
Kırgızistan’da Dindarlaşma Trendi; Problemler, Öneriler.
http://www.bilgelerzirvesi.org/bildiri/pdf2/hidayetaydar.pdf, (Erişim Tarihi: 25. 02. 2015).
BAĞ, Y. (1997). Türklerde ve Çerkeslerde İslam Öncesi Kültür Din Tanrı. (1. Basım). İstanbul: Ceylan Matbaacılık.
BARAN, M. (2014). Pamir Yaylası’ndan Ulupamir Köyü’ne: Kırgızlarda Sosyo-Kültürel Yaşam ve Mekânın Dili. Bilig, 68, 43-58.
BUYAR, C. (2014). Kırgızistan’da Efsane İle Gerçek Arasında Kalan Bir Tarihî Eser: Taş Rabat. Gazi Türkiyat, 14, 105-126.
ÇERİBAŞ, M. (2012). Kırgız Şecerecilik Geleneğinde Türk Boyları Meselesi ve Oğuz Kağan. Türk Kültürü Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, V/1, 61-78.
DERİN, S. (2006). Tasavvufun Orta Asya’da Yakın Geçmişteki Rolü: Kırgızistan Örneği. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 16, 7-39.
ERDEM, M. (2000). Kırgız Türkleri: Sosyal Antropoloji Araştırmaları. Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayını.
ERŞAHİN, S. (1999). Kırgızların İslamlaşması Üzerine Bazı Mülahazalar. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 39/1, 393-438.
GASIMOVA, M. (2006). Azerbaycan’da Milli Kimliğin Oluşumunda Dinin Rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
GÖKTAŞ, V. (2013). Kırgızistanda Tasavvufi Durum. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 54(2), 159-169.
GÖMEÇ, S. (2002). Tarihte ve Günümüzde Kırgız Türkleri. Ankara: Akçağ Yayını.
KÜÇÜK, A. ve KÜÇÜK, M. A. (2009). Türkistan’dan Türkiye’ye Alevilik-Bektaşilik (Dinler Tarihi Açısından Bir Yaklaşım). Ankara: Berikan Yayınevi.
LIGETI, L. (1925). Kırgız Kavim İsminin Menşei. (çev. Ragıp Hulusi Bey). Türkiyat Mecmuası, C. 1, 235-249.
MİRZABAEV, M. (2003). Kırgızistan’da Dini Hayat (Oş Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
OCAK, A. Y. (1984). Türk Halk İnançlarında ve Edebiyatında Evliya Menkabeleri. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
ÖGEL, B. (2010). Türk Mitolojisi II (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar). (4. Baskı). Ankara: TTK Yayını.
PAY, S. (2008). Kırgızistan: Dinlerin Müsabaka Alanı. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 233-252.
SARAY, M. (1993). Gaspıralı İsmail Bey’den Atatürk’e Türk Dünyasında Dil ve Kültür Birliği. İstanbul: Nesil Matbaacılık.
TÜRKMEN, N. (1995). Erken Osmanlı Dönemi Halıları İle XVIII. ve XIX. Yüzyıl Orta Asya Türkmen Halıları Arasındaki İlişkiler, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
UZUN, G. (2008). Cengiz Aytmatov’un Eserlerinde Falcılık, Kehanet ve Rüya Motifi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, The Journal of Internatıonal Socıal Research, 1(3), 424-434.
ÜNAL, L. (2014). Kırgızistan, Tarihi ve XX. Yüzyıldan Günümüze Türkiye- Kırgızistan İlişkileri. Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Ankara: ATASE Yayını, 115-147.
VATANDAŞ, C. (1991). Vahiyden Kültüre. (1. Baskı). İstanbul: Pınar Yayınları.