İŞGAL VE HUKUK: İŞGAL DÖNEMİ OSMANLI HÜKÛMETLERİNİN ÇIKARDIĞI HUKUKİ METİNLER VE BU METİNLERDE İŞGAL GÜÇLERİNİN ETKİSİ (1918-1922)

Bu çalışmada İstanbul'un işgali sonrasında Osmanlı Hükûmetleri tarafından çıkarılan hukuki metinler üzerinde durulmuştur. Konu, dönemin düsturları taranarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu dönemde ne tür hukuki metinler yayınlanmıştır? Bunların tasnifi nasıl yapılabilir? Çıkarılan hukuki metinlerde işgal kuvvetlerinin etkisi var mıdır? İşgal yönetiminde kanunlar işler mi? Veya kanun nasıl yapılır? ... Bu çalışma da bu sorulara cevap aranmaktadır. Bununla birlikte Osmanlı yöneticilerinin tutum ve davranışları ortaya konulmaktadır önetilmeye çalışılmıştır. Meclis kapalıdır. Bundan dolayı da ihtiyaç duyulduğu için irade ve kararnameler çıkarılmıştır. Çok sık hükûmet değişikliği yaşanmıştır. Her hükûmet değişikliğinde, işgalcilerin etkisiyle birbirine tezat emir ve kanunlar çıkarılmıştır. İşgalin ilk yıllarında padişaha yapılan baskılar sonucunda birçok irade, uygulamaya konulmuştur. Bu iradelerin büyük bir kısmı, işgalcilerin ve gayrimüslimlerin alacaklarının tahsili ve yeni imtiyazların verilmesiyle ilgilidir. Bu konuda Fransızlar, ön plana çıkmaktadır. Bu dönemdeki işgalcilerin baskısı, mevzuata diplomatik bir üslupta yansımıştır.

OCCUPATION AND LEGISLATION: THE LEGAL DOCUMENTS WHICH THE OTTOMAN GOVERNMENTS PREPARED DURING THE OCCUPATION PERIOD AND THE EFFECT OF THE OCCUPATION ON THEM (1918-1922)

In this study the Legal documents which the Ottoman Governments prepared have been evaluated after the occupation of Istanbul. The moral features of the related era have been scanned thoroughly to bring out the subject matter. What kind of legal documents were published? How were they classified? Were there any effects of the occupation on these documents? If so, how much? Was the law effective in the Occupation period? Or how was legislation applied? In this study answers have been given to these type of questions. And the behaviours and attitudes of the Ottoman administrators have been revealed in this period. In this period the country was ruled by daily legislations and laws. Legislations were made on spot because the Parliament was closed. In every government change there were different and contradicting legislations especially with the role of the occupational forces. At the beginning of the occupation many legislations were applied by exerting pressure on the Sultan. Most of these legislations were related with the non-muslims and occupiers demands of payments and giving them new benefits. The French gained most from these legislations. The pressure of the Occupiers were reflected in a diplomatic way

___

ARSLAN, A. (1997). Muvakkat Muhtelit Encümen-i adli – Bir İşgal Dönemi Mahkemesi. Tarih Enstitüsü Dergisi, S 15.
ARSLAN, A. (2005). Kutsal Ermeni Papalığı Eçmiyazin Kilisesinde Stratejik Savaşlar. İstanbul.
ASLANOVA, S. (2011). 20. Yüzyılın Başında Rusya’nın Osmanlı Politikası (1903-1917). Antalya: İlkim Ozan Yayınları.
BOZKURT, A. (2014). İtilaf Devletlerinin İstanbul’da İşgal Yönetimi. Ankara.
ÇANLI, M. (2015). Balkanlarda Komitacılık, Çetecilik ve Siyasî Af (1908-1913). Yeni Türkiye Rumeli-Balkanlar Özel Sayısı III, S 68. Düstur II. Tertip, Cilt 3, 8, 11, 12
GÜNAY, N. (2015). Zoraki İttifaktan Yol Ayırımına İttihat Terakki ve Ermeniler. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
GÜNEŞ, İ. (2012). Meşrutiyet’ten Cumhuriyete Türkiye’de Hükûmetler Programları ve Meclis’teki Yankıları (1908-1923) (Programları ve Meclis’teki Yansımaları 1908- 1923). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
KÜTÜKOĞLU, M. S. (?). İrâde-i Seniyye. TDV Ansiklopedisi, C 22.
SAĞLAM, M. H. (2011). II. Tertip Düstur Kılavuzu Osmanlı Devlet Mevzuatı (1908-1922). İstanbul.
SOYASLAN, D. (1994). Kanun Hükmünde Kararnâmeler. Anayasa Yargısı Dergisi. C 11.