BURSALI LEVHÎ VE Mİ'RÂCİYYE'S

Klasik Türk edebiyatında İslam dininin Osmanlı toplum hayatındaki etkisiyle oluşturulmuş dinî muhtevalı birçok nazım türü bulunmaktadır. Hz. Muhammedin Mescid-i Harâmdan Mescid-i Aksâya, oradan da göğe yükselişini anlatan mirâciyyeler de bu nazım türlerinden biridir. Daha çok manzum şekilde karşımıza çıkan, genellikle mesnevi ve kaside nazım şekillerinin tercih edildiği mirâciyyeler, müstakil bir eser olabildiği gibi çeşitli eserlerde bir bölüm hâlinde de karşımıza çıkmaktadır. Özellikle birçok divan şairinin kaside nazım şekliyle kaleme aldığı mirâciyyeler bu türün en güzel örnekleri arasında yer alır. 18. yüzyıl şairlerinden olan Bursalı Levhî de kaside nazım şekliyle bir mirâciyye kaleme almıştır. Bu çalışmada bu kasidenin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durularak transkribe edilmiş metnine yer verilmiştir

LEVHÎ FROM BURSA AND HIS MİRÂCİYYE

On classical Turkish literature, there are many poetry type with religious content which were made by the effect of Islam religion on Ottoman community life. Miracciye (which are literary works) which tells how Hz. Mohammed went from Al-masjid al-haram to Al-mesjid al-Aqsa and then to the blue are one of these poetry type. As Miracciye that comes out mostly as poetic, generally its masnavi and ode forms are preferred can be separate work, it may come out as a part of various works. Especially, miracciye that many Ottoman poets wrote ode form has place in finest samples within this type. Levhi who was poets in 18. century and from Bursa wrote a miracciye in ode form also. On this study, form and content features of this ode have been emphasized and its transcribed text has been involved.

___

ABDULKADİROĞLU, A. (1999). İsmail Belîğ, Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Başkanlığı Yay.

AKAR, M. (1981). Nâyî Osman Dede ve Mi’râciye’si. Selçuk Üniv. Edebiyat Fakültesi Dergisi. 1, 1-16.

AKAR, M. (1987). Türk Edebiyatında Manzum Mi’râc-nâmeler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

AKAR, M. (1992). Erzurumlu Şair Muhammed Lütfî’nin Mi’râcü’n-Nebî’si ve Mi’râcnâmelerimiz Arasındaki Yeri. Türk Kültürü Dergisi, 30(352) 498-504.

AKBAŞ, S. (2006). Süleyman Nahîfî’nin Mi’râciyyesi (Metin-Muhtevâ-Tahlil). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

AKBAYAR, N. (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). (C. 3). İstanbul: Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı Ortak Yay.

AKDOĞAN, Y. (1989). Mi’râc, Mi’râc-nâme ve Ahmedî’nin Bilinmeyen Mi’râc-nâmesi. Osmanlı Araştırmaları, IX, İstanbul, 264-310.

AKSOY, H. (2010). Şemseddin Sivâsî Hayatı Eserleri ve Mevlid’i. İlim ve Kültür Tarihinde Sivâsîler Ulusal Sempozyumu Tebliğleri, Ankara: Özkan Matbaacılık, 141-159.

AKSOYAK, İ. H. (2006). Ahmed-i Yesevi’nin Rumelili Bir Takipçisi Üsküplü Atâ Tuhfetü’lUşşâk. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10713,girisvemetinpdf.pdf?0 (ET: 17.12.2015).

AKSOYAK, İ. H. (e-kitap). Gelibolulu Mustafa Âlî, Tuhfetü’l-Uşşâk. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10684,metinpdf.pdf?0 (ET: 15.12.2015).

ALPARSLAN, M. (2007), İbrahim Şânî Lârendevî’nin Gülşen-i Efkâr Mesnevîsi (MetinMuhtevâ-Tahlîl). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ARSLAN, M. ve AKSOYAK, İ. H. (e-kitap). Gelibolulu Âlî Riyâzü’s-Sâlikîn. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10681,girisvemetinpdf.pdf?0 (ET: 15.12.2015).

ATİK GÜRBÜZ, İ. (2011). İlâhizâde Mehmed Emîn Vâsık Dîvân. Ankara: Grafiker Yay.

ATLANSOY, K. (1998). Bursa Şairleri, Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyoğrafileri. Bursa: Asa Kitabevi.

AYAN, H. (1986). Abdülbâkî Ârif Efendi’nin Mi’râciyyesi. Selçuk Üniv. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 2, 1-11.

AYGÜN, Z. A. (1999). Behiştî’nin Leyla vü Mecnun Mesnevisi (İnceleme-metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

BAY, F. (2003). Sabâyî Mevlid (Giriş-Transkripsiyonlu Metin-Gramatikal Dizin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

BEKTAŞ, E. (2011). Diyarbakırlı Kâmî ve Mevlid’i. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(1).

BİLGİN, O (1999). Aşkî Mustafa Efendi ve Mi’râc-nâmesi. Prof. Dr. Nihad M. ÇETİN’e Armağan, 97-116.

BİLKAN, A. F. (2008). Nâbî’nin Mi’râc-nâme’si. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1, 1- 8.

CANIM, R. (2010). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yayınları.

COŞKUNYÜREK, A. (2007). Fâik Ömer Efendi, Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Eserleri ve Dîvânı’nın Tenkidli Metni. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ÇİÇEK, Y. (1999). Kur’an’da İsra ve Mi’rac. Mi’râc Sempozyumu Sempozyum Bildirileri 17 Aralık 1995 Eskişehir, İstanbul: Seha Neşriyat, 25-74.

DELİCE, H. İ. (1995). Niğdeli Muhibbî Gül ü Nevrûz (İnceleme-Metin-Dizin) I-II. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

DEMİRKAZIK, H. İ. (2015). Mecîdî’nin Mi’râciyesi. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(8), 849-85.

DİKMEN, H. (1991). Seyyid Vehbî ve Divanının Karşılaştırmalı Metni. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

DOĞAN, M. N. (2002). Şeyh Gâlib, Hüsn ü Aşk, Metin-Nesre Çeviri-Notlar ve Açıklamalar. İstanbul: Ötüken Yay.

DOĞAN, M. N. (e-kitap). Fuzûlî, Leylâ ve Mecnûn. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10680,metinpdf.pdf?0. (ET: 05.01.2016).

ECE, S. (1996). Tahkiye Açısından Hâşimî’nin Mihr ü Vefa Mesnevisi (Transkripsiyonlu Metinİnceleme). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

EKİNCİ, R. (2013). Erzurumlu Osman Sirâceddin’in Hayâl-i Bâl Adlı Mi’râciyesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 26, 656-687.

ERDOĞAN, K. (1999). Klasik Mi’râciyyelerden Farklı Bir Mi’râciyye: Said Paşa ve Mi’râciyyesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 12, 163- 185.

ERKUL, R. (1992). Birrî Mehmed Dede (Magnisalı) Hayatı-Edebî Kişiliği ve Divânı’nın Tenkitli Metni. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ESİR, H. A. (e-kitap). Lâmiî Çelebi, Ferhâd ile Şîrîn. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10697,metinpdf.pdf?0. (ET: 05.01.2016).

Fatîn Dâvûd (1271). Hâtimetü’l-Eş’âr. İstanbul.

FEŞEL, GÜZELIŞIK, G. (1996). Şeyyad Hamza Mi’râc-nâme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniv. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.

GÜLHAN, A. (2010). Levhî ve Bağdatlı Rûhî’nin Terkib-bend’ine Naziresi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 1(2), 61-68.

Hacı Hasanoğlu. (1308). Sîretü’n-Nebî. İstanbul: Matbaa-i Osmaniyye.

HARMANCI, M. E. (2003). Manisalı Câmi’î Muhabbet-nâme (Vâmık u ‘Azrâ) İnceleme-MetinNesre Çeviri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniv. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.

İÇLİ, A. (2010). Gelibolulu Mustafa Âlî, Mihr ü Mâh. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10682,mihr-u-mahpdf.pdf?0 (ET: 15.12.2015).

İSEN, M. (1990). Usûlî Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.

İSEN, M. ve AKSOYAK, İ. H. (2003). Vuslatî Ali Bey Gazâ-nâme-i Çehrin. Ankara: AKM. Yayınları.

İSPİRLİ, S. (1997). Subhizâde Feyzî`nin Hayatı, Edebi Kişiliği ve Hamsesi (İnceleme-Tenkidli Metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

KAPLAN, M. (1996). Neşâtî Dîvânı. İzmir: Akademi Kitabevi.

KARACAN, T. (1974). Nev’î-zâde Atâyî Heft-Hân Mesnevisi (İnceleme-Metin). Ankara: Sevinç Matbaası.

KARACAN, T. (1998). Bosnalı Alaeddin Sâbit Divan. Samsun: Karacan Yayını.

KARAKÖSE, S. (1994). Nev’i-zâde Atâyî Divanı. Ankara: Kültür ve Turizm Bak. Yay., e-kitap, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-90181/nevizade-atayi-divani.html, (ET. 25.06.2015).

KAYA, H. (2014). Ömer Hâfız-ı Yenişehr-i Fenârî’nin Mi’râciyesi. Turkish StudiesInternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(6), 677-718.

KERBIYIK, M. (2008). Filibeli Avnî Tuhfetü’l-Hükkâm. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10670,tuhfetul-hukkampdf.pdf?0 (ET: 12.11.2015).

KILIÇ, A. (2005). Mürîdî ve Pend-i Ricâl Mesnevîsi İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin. İzmir: Akademi Kitabevi.

KÖKSAL, M. F. (2003). Yenipazarlı Vâlî, Hüsn ü Dil, İnceleme-Tenkitli Metin. İstanbul: Kitabevi Yay.

KÖKSAL, M. F. (2011). Mevlid-nâme. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

KURNAZ, C. ve TATCI, M. (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. (C. 2). Ankara: Bizim Büro Yay.

KURTOĞLU, O. (2012). Lebîb Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük). e-kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10623,lebib-divanipdf.pdf?0. [ET: 10.01.2016].

KUZUBAŞ, M. (2005). Nev’i-zâde Atâyî’nin Nefhatü’l-Ezhâr Mesnevisi. Samsun: Deniz-Kültür Yay. Sâkînâme (Nev’i-zâde Atâyî). İstanbul: Etüt Yay.

KÜLEKÇİ, N. (1985). Ganî-zâde Nâdirî, Hayâtı, Edebî Kişiliği, Eserleri Dîvânı ve Şehnâmesinin Tenkidli Metni. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

KÜTÜK, R. (1995). Celâl-zâde Sâlih Çelebi Leylâ vü Mecnûn (Tenkidli Metin-İnceleme). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

KÜTÜK, R. (2002). Lârendeli Hamdî’nin Leylâ ile Mecnûn Mesnevîsi (İnceleme / Metin ve Diğer Leylâ ile Mecnûn Mesnevîleriyle Mukayesesi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Levhî, Dîvân. British Museum (The Turkish Manuscripts) Or. 982.

Levhî, Dîvân. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 386.

MAZIOĞLU, H. (1974). Türk Edebiyatında Mevlid Yazan Şairler. Ankara: AÜDTCF Türkoloji Dergisi, 6.

Mecmû’a-i Eş’âr. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 696, vr. 106b-108b.

Mehmed Rifat. (1308). Sîre-i Muhammediyye, Şam.

MERİÇ, M. O. (1997). Cem Sultan Cemşid ü Hurşid İnceleme Metin. Ankara: AKMBaşkanlığı Yayınları.

Mustafa Bin Şemseddin Ahterî. (1311). Ahterî-i Kebîr. Hurşid Matbaası, İstanbul.

MUTÇALI, S. (1995). Arapça-Türkçe Sözlük. İstanbul: Dağarcık Yayınları.

ÖZBAY, Ö. (2013). Bursalı Levhî Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ÖZCAN, N. (2007). Şâhî’nin Ferhâdnâme’si (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ÖZDEMİR, S. (1996). Aksaraylı İsa’nın Miraciyesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniv. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.

ÖZKAN, F. (2012). Şehîdî Mevlid (İnceleme-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ÖZTOPRAK, N. (2000). Refî-i Âmidî Cân u Cânân. İstanbul: Türk Gençlik Vakfı Yayınları.

ÖZTÜRK, M. (2009). Lami’î Çelebi’nin Veyse vü Ramin Mesnevisi (İnceleme-MetinSadeleştirme). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

PALA, İ. (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.

PALA, İ. (2002). Hilye-i Saadet. İstanbul: L&M Yayınları.

PALA, İ. (2011). Mirâciye ve Osman Dede Şairlerin Dilinden. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 177- 81.

POYRAZ, İ. (2007). İsmail Hakkı Bursevî Mi’râciye. İstanbul: Sır Yayıncılık.

POYRAZ, Y. (2008). Seyyid Mehmed Efendi (Hâkim), Yaşamı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı Üzerinde Bir Araştırma (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

SEVİNDİK, H. (2011). Fasîh Ahmed Dede’nin Behişt-âbâd Adlı Mesnevisi (İnceleme-MetinDizin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Sırrî Abdülbaki Dede. (1317). Manzûme-i Mi’râc. Nâşiri: Tahirü’l-Mevlevî, İstanbul: Asır Matbaası.

Şemseddin Sâmî. (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. (C. 6). İstanbul: Mihran Matbaası.

ŞENER, H. İ. ve YILDIZ, A. (2014). Türk İslam Edebiyatı. İstanbul: Rağbet Yayınları.

TATÇI, M. ve KURNAZ, C. (2013). Muslihüddin Vahyî / Mi’râcü’l-Beyân / Mi’râc’ın Tasavvufi Boyutu. İstanbul: Kırkambar Yayınları.

TURAL, Ş. (2011). Hafî Zâdü’l-Meâd (Kitabü Mevlüdü’n-Nebi). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10717,zadul-mead-secaattin-tural-pdf.pdf?0. (ET: 25.10.2015).

ULUOCAK, M. (1998). Çeşmî-zâde Reşîd Dîvanı -İnceleme ve Tenkitli Metin. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

YAVUZ, F. ve ÖZEN, İ. (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. (C. 2). İstanbul: Meral Yay.

YAVUZ, K. (1999). Anadolu’da Başlayan Türk Edebiyatında Görülen İlk Miraçnâmeler: Âşık Paşa ve Miraçnâmesi. İlmî Araştırmalar Dergisi, 8, 247-66.

YAVUZ, S. S. (2005). Mi’rac. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XXX, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 132-135.

YEKBAŞ, H. (2011). Sarıhatipzadelerden Numan Efendi ve Bilinmeyen Miraciyesi. Kültür Tarihimizde Sivaslı Bir Aile: Sarıhatipzadeler. Sivas: Buruciye Yayınları.

YELTEN, M (e-kitap). Nev’izade Atayi Sohbetü’l-Ebkar. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10707,metinpdf.pdf?0. (ET: 05.01.2016).

YEŞİLDAL SAMSAKÇI, S. (2010). Hafî’nin Mevlidi (el-Kevkebü’d-Dürriyye fî Mevlidi Hayrü’l-Beriyye) ve Tahlili. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

YILDIRIM, İ. (2014). Kerkükî Abdüssettâr Efendi ve Mi’râciyye’si. Turkish StudieInternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(6), 1163-80.

YILDIRIM, İ. (2015). Nazîm Yahya’nın Mi’râciyye’si. Dede Korkut Dergisi. 4(7), 96-112.

YILDIZ, A. (2008). Türk Edebiyatında Varka ve Gülşah Mesnevileri ve Mustafa Çelebi’nin Varka ve Gülşah Mesnevisi I-II. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

YILDIZ, A. (2011). Lâmiî Çelebi’nin Mi’râciyeleri, Bursalı Lâmiî Çelebi ve Dönemi. (Ed. Bilal KEMİKLİ ve Süleyman EROĞLU). Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları. 268-72.

YILMAZ, M. (1992). Edebiyatımızda İslamî Kaynaklı Sözler (Ansiklopedik Sözlük). İstanbul: Enderun Kitabevi.

YOLDAŞ, K. (1993). Taşlıcalı Yahyâ Bey, Şâh u Gedâ (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.