AZERBAYCAN CUMHURİYETİ’NİN (1918-1920) DEVLET YÖNETİMİNDEKİ POLONYA TATARLARI: LEON KRİÇİNSKİ

Bu araştırmanın amacı, Azerbaycan Cumhuriyeti devlet adamlarından Leon Krichinsky'nin (1887-1939) hayatı, sosyopolitik ve bilimsel faaliyetleri ile Polonya Tatarlarının kökenlerini ve tarihini incelemektir. Araştırma kapsamında onun bilimsel çalışmalarından, Polonya Tatarlarının kökeni ve tarihi üzerine araştırmalarından, Doğu Avrupa’da yaşayan bu küçük Türk halkının Türk dünyası ile karşılıklı bilimsel ve kültürel ilişkilerinin kurulması yolunda yaptığı işlerden söz edilmiştir. Leon Kriçinski, toplumsal, siyasi, tarihsel ve filolojik araştırmalarına henüz Petersburg Üniversitesi’nde okuduğu yıllarda başlamış, Petersburg’daki soydaşlarını bir araya getirip tek çatı altında birleştiren Tatar Öğrencileri Derneği’ni kurmuştur. Eserlerinden birçoğunu ‘Arslan Bey’ imzasıyla yazan L. Kriçinski, Azerbaycan Cumhuriyeti tarihinde ve XX. yüzyılın başlarında Polonya - Azerbaycan - Tatar edebiyatı, kültürü, toplumu ve siyasetinde önemli izler bırakan bir şahsiyet olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Azerbaycan Cumhuriyeti, Polonya Tatarları, Azerbaycan, Polonya ve Tatar ilişkileri

___

Tyskievich J. Z historii tatarow polskich. 1794-1944. Pultusk, 2002.
Walicka M. Gdynia. Pejzaz sprszed vojny. Gdansk, 1982
Leon Najman Mirza Kryczynski. Tatarzy polscy i Wschod muzulmanski. Rocznik Tatarsky, t.2, s. 1-130.
Библиографические материалы о польских, литовских, украинских и белорусских татарах. Составитель Леон Найман Мирза Кричинский. Петроград, 1917, 87 с.
Leon Najman Mirza Kryczynski - lider ruhu spolecznego i kulturalnego tatarow polskich. Gdynja-Gdansk, 1988.
Адрес-календарь Азербайджанской Республики на 1920 г. Баку, 1920.
К истории религиозных притеснений крымских татар. Составитель Леон Найман Мирза Кричинский. Баку, 1919.
Həsənov H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurucularının tarixindən: Aslan bəy Kriçinski və Xüsusi komissiyanın fəaliyyəti. “Respublika” qəzeti, 22 oktyabr 2017-ci il.
“Азербайджан”, 19 ноября 1919 г.
“Азербайджан”, 17 декабря 1919 г.
“Вольный горец”, 27 ноября 1919 г.
“Azerbaycan Yurt Bilgisi”, 1933, № 12
Документы по русской политике в Азербайджане. ч.I, Баку, 1920
Həmzəyev M. Baltik ölkələrində Azərbaycan mədəni irsinin yayılması yolları. "525-ci qəzet", 13 fevral 2016-cı il.
Loza S. Czy wiesz kto to yest? Warszawa, 1938
16. Polski Slownik Biograficzny. Najman Mirza Krycsynski. t. 15, Warszawa, 1970
Miskiewichz A. Tatarzy Polscy, Warszawa, 1990
Özdoğan G. Turandan Bozkurta. Tek Parti Döneminde Turançılık. İstanbul, 2001.
“Cümhuriyet”, 14 Temmuz 1932.
Halil Bey Has Mamed. Ku pamieçi Tadeusza Holowki. “Rocznik Tatarski”, 1932, t.I, s. 324-325.
Rzad Azerbajdzanski z uczestnikami rautu v Ministerstwe Spraw Zagraniczniсh w Baku z okazji uznanie panstwa presz mocarstwa europejskie. “Rocznik Tatarski”, 1935, t. II, s. 80.
Mamed Emin Rasul-Zade. Aleyhim-Selam. “Rocznik Tatarski”, 1932, t. I, s. 206-208.
“İstiqlal”, 19 avqust 1932.
Ali Akbar Tobczybaszy. Przyczynek do heraldyki muslimov litewskich. “Herold”, 1930.
V.J. (Veli Bey Yedigar). Pulk Tatarski im. Mustafy Achmetowicza. “Rocznik Tatarski”, t.I, s. 152-164.
Gulijew W. Polacy w Demokratycznej Republice Azerbejdzany. Warszawa, 2013.
В Польше состоялось открытие памятной доски в честь братьев (?) Кричинских, www.1news.az, 31 мая 2016 г.