RUS KİMLİĞİ BAĞLAMINDA A.S. PUŞKİN’İN YARATICILIĞINDA ÇAR I. PETRO’NUN ETKİSİ

19. yüzyılın Rus devleti ve toplumunda milli bilincin ivme kazanarak yükselişe geçtiği, edebiyat ve düşünce alanında ülkenin, milletin temelinin neye dayanması ve geleceğinin nasıl olması hakkında çeşitli gruplaşmaların yaşandığı bir dönemdir. Söz konusu dönemde Aleksandr Sergeyeviç Puşkin politik ve toplumsal düşüncelerini yaratıcılığına yansıtan, dönemin otokrasi karşı eylemlerine şiirleri aracılığı ile destek veren, Rus kimliğinin temel unsurlarını eserlerine işleyen önemli yazarların başında gelmektedir. Rus milletinin, milli köklerine, tarihine sarılarak, Batı medeniyetinin faydalı düşüncelerini özümseyerek daha iyi bir geleceğe sahip olabileceğini düşünen yazar, otokrasinin baskıcı yönlerini eleştirerek, esarete karşı özgürlüğü savunarak, Rus toplumunu ileriye götürecek eylemlerin destekçisi olmayı ilke olarak kabul etmektedir. 18. yüzyılın ilk yarısında hüküm süren Çar I. Petro, Batı yanlısı bir tutumla gerçekleştirdiği, Rus toplumunu, devletini, sosyal yaşamını değiştiren reformları ile Rusya’yı ileriye taşıdığı için hem övülen hem de yeniliklerle halkı geçmişinden, özünden koparmakla suçlanan bir hükümdar olmuştur. Bu bağlamda Puşkin, yüzünü Batıya, ileriye dönen I. Petro’nun devlet ve toplum yararına yaptığı yenilikleri, savaşlar karşısında cesaretle ve vatansever duygularla kazandığı zaferleri eserlerinde olumlu bir özellik olarak yansıtırken, sınıfsal çatışmayı körükleyen, genelin yararını gözetirken esasında bireylerin yaşamlarında yıkıma neden olan kararnamelerini, eylemlerini eserleri aracılığı ile eleştirmektedir. Çalışmamızın amacı I. Petro sonrası Rus kimliğini oluşturan unsurların nasıl değişime uğradığını, sosyal ve siyasi etkilerini incelemek, söz konusu değişimleri ve etkileri Puşkin’in Petro’ya olan bakış açısı bağlamında eserleri üzerinden irdelemektir. Ayrıca çalışmamızda I. Petro öncesi dönemde Rus kimliğinin oluşum sürecine ve Puşkin’in otokrasiye, ülkesinin geleceğine karşı düşünceleri I. Petro imgesi aracılığı ile nasıl yansıttığına değinilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

I. Petro, Aleksandr Sergeyeviç Puşkin, Rus Kimliği., Peter I, Alexander Sergeyevich Pushkin, Russian Identity

THE EFFECT OF TSAR PETER I ON A.S. PUSHKIN’S CREATIVITY IN THE CONTEXT OF RUSSIAN IDENTITY

The 19th century was a period in which national consciousness gained momentum in the Russian state and society and various groupings were experienced in the field of literature and thought about what the foundation of the country and the nation was based on and what its future would be like. In the said period, Aleksandr Sergeyevich Pushkin was one of the leading writers who reflected his political and social thoughts on his creativity, supported the actions against the autocracy of the period through his poems, and incorporated the basic elements of the Russian identity into his works. The author, who thinks that the Russian nation can have a better future by embracing its national roots and history, assimilating the beneficial thoughts of Western civilization, accepts as a principle to be a supporter of actions that will take the Russian society forward by criticizing the oppressive aspects of the autocracy, defending freedom against slavery. Tsar Peter I, who reigned in the first half of the 18th century, was a ruler who was praised for carrying Russia forward with his reforms that changed the Russian society, state and social life with a pro-Western attitude, and was accused of tearing the people away from their past and essence with innovations. In this context, Pushkin, while reflecting the innovations of Peter I, who turned his face to the West and forward, for the benefit of the state and society, and the victories he won with courage and patriotic feelings in the face of wars, as a positive feature in his works, he enacted his decrees that fueled class conflict and that actually caused destruction in the lives of individuals while pursuing the general interest. criticizes his actions through his works. The aim of our study is to examine how the elements that make up the Russian identity changed after I. Peter, and to examine their social and political effects, and to examine these changes and effects in the context of Pushkin's perspective on Petro. In addition, in our study, the formation process of Russian identity in the pre-Peter I period and how Pushkin reflected his thoughts against the autocracy and the future of his country through the image of Peter I are mentioned.

Keywords:

Peter I, Alexander Sergeyevich Pushkin, Russian Identity,

PDF

___

ACAR, K. (2014). Ortaçağ’dan Sovyet Devrimi’ne Rusya, İstanbul, İletişim Yayınevi.
AUSLENDERA, A.S. (1910). Arap Petra Velikogo. Erişim Tarihi: 8 Temmuz 2020. http://pushkin-lit.ru/pushkin/articles/auslender-arap-petra-velikogo.htm
BEHRAMOĞLU, A. (2013). Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği, İstanbul, Tekin Yayınevi.
BELİNSKİ, V.S. (1955). Polnoe sobranie soçinenii, C.7., Moskva, İzd. Akademii Nauk Sssr.
BİLGİ, N. (2007). Kimlik İnşası, Ankara, Aşina Kitap.
BRUSOV, V.Y. (1929). Moy Puşkin, Moskva, Gosudarstvennoe izdatelstvo.
BÜYÜKDÜVENCİ, S. (2014). Kimlik ve Kişilik Üzerine Bazı Düşünceler, Ilgaz Felsefe Günleri Kişi, Kişilik, Kimlik ve Toplum (ss. 23-29). İstanbul, Divan Kitap.
FEYNBERG, İ. (1962). İstoriya Petra I. Erişim Tarihi: 3 Haziran 2020. http://pushkin-lit.ru/pushkin/articles/fejnberg-istoriya-petra-i.htm
İZMAYLOV, V.N. (1958). Лирические циклы в поэзии Пушкина конца 20—30-х годов. Erişim Tarihi: 10 Eylül 2022. http://pushkin-lit.ru/pushkin/articles/izmajlov/liricheskie-cikly-4.htm
KARAMZİN, N. (1811). Zapiska o drevney i novoy Rossii v yeye politicheskom i grazhdanskom otnosheniyakh. Erişim Tarihi: 10 Ekim 2020. http://az.lib.ru/k/karamzin_n_m/text_0120.shtml
KULEŞOV V.S. (2000). Puşkin, (Çev. B. Karaca), İstanbul, Multilingual.
LAPKİNA, G.A.(1958). “K istorii sozdaniya “Arapa Petra velikogo”, Puşkin: İssledovaniya i materialı, Leningrad, İzd. Akademii Nauk.
LEBEDEV, Y.V. (2007). İstoriya russkoy literaturı XIX. veka, Moskva, Prosveşenie.
MAKOGONENKO, G. (1974). Tvorçestvo A.S. Puşkina, Leningrad, Hudojestvennaya Literatura.
MAVRODİN, V.V. (1988). Rojdenie novoy rossii, Leningrad, İzd. Leningradskogo universiteta.
MEYLAH, B.S. (1958). “Puşkin i dekabristı v period posle porajeniya vossyaniya 1825 goda”, Puşkin: İssledovaniya i materialı (ss. 196-213.). Leningrad, İzd. Akademii Nauk.
ORLOV, A.S., GEOGRİEV V.A., GEOGRİEVA, N.G. (2011). İstoriya Rossii, Moskva, Prospekt.
PETROV, S.M. (1960). Hudojestvennaya proza Puşkina. Erişim Tarihi: 24 Mayıs 2019. https://rvb.ru/pushkin/03articles/05prose.htm
POGOSYAN, E. (2000). Slovo Pokhvalnoye Petru Velikomu" Lomonosova V Krugu Istorıcheskıkh Istochnikov "Pira Petra Pervogo" A. S. Pushkina. Erişim Tarihi: 25 Ağustos 2022. http://pushkin-lit.ru/pushkin/articles/pogosyan-slovo-pohvalnoe-petru.htm
PUŞKİN, A.S. (1834). O niçtojestve russkoy literaturı. Erişim Tarihi: 10 Ekim 2019. https://rvb.ru/pushkin/01text/07criticism/02misc/1053.htm
PUŞKİN, A.S. (1835). Pir Petra Pervogo. Erişim Tarihi: 25 Ağustos 2022. https://rvb.ru/pushkin/01text/01versus/0423_36/1835/0608.htm
PUŞKİN, A.S. (2009). Bütün Öyküler, Bütün Romanlar, (Çev. A. Behramoğlu), İstanbul, İş Bankası Yayınları.
PUŞKİN, A.S. (2012). Poemalar, (Çev. K. Yükseler), İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
PUŞKİN, A.S. (2013). Rossiya! Vstan i vozvışaysya!, Moskva, İnstitut Russkoy tsivilizatsii rodnaya strana.
SMİTH, A.D. (2014). Milli Kimlik, (Çev., B.S. Şener), İstanbul, İletişim Yayınları.
ŞULGİN, V.S., KOŞMAN, L.V. (2004). İstoriya Russkoy Kulturı IX-XX. V., Moskva, DROFA.
TİTOV, V. (1967). Pravoslavie, Moskva, Politiçeskaya literatura.
TOMAŞEVSKİ, B. (1941). Puşkin i rodina, Moskva, İzd. Akademiya Nauk.
TOMAŞEVSKİ, B. (1962). Puşkin, C.2., Moskova, İzd. Akademiya Nauk.
WALİCKİ, A. (2013). Rus Düşünce Tarihi Aydınlanma’dan Marksizme, Çev. Alaeddin Şenel, İstanbul, İletişim Yayınları.
YEVLAMPİYEV, İ.İ. (2002). İstoriya russkoy filosofii, Moskva, Vıskaya Şkola.