Onur İLERİ, Şule ERKOVAN, Halil İbrahim ERKOVAN, Ali KOÇ

İç Anadolu’da İkinci Ürün Döneminde Yem Bezelyesi ve Bazı Tahıl Karışımlarının Farklı Ekim Sıklığında Yaş Ot Verimi ve Bazı Özellikleri

Çalışmada 2018 ve 2019 yıllarında Eskişehir koşullarında buğday hasadını takiben yapılan ikinci ürün yem bezelyesi üretiminde farklı ekim sıklıkları (80, 100 ve 120 tohum m-2) ile farklı oranlarda karışıma dahil edilebilen bazı buğdaygil yem bitkilerinin (%25 ve %50 oranlarında yulaf, silajlık mısır ve sudan otu) bitki boyu, yaş ot üretimi, kuru madde oranı ve botanik kompozisyondaki yem bezelyesi oranına etkileri incelenmiştir. Bitki boyu ve baklagil oranı, yıllar ve karışık ekim uygulamaları arasında önemli değişim gösterirken, kuru madde oranı yalnızca karışık ekim uygulamaları arasında önemli değişim göstermiştir. Yaş ot verimi 2018 yılında 2019’a göre daha yüksek olurken, en yüksek yaş ot verimi 100 (2189.84 kg da-1) ve en düşük yaş ot verimi 120 tohum m2 (1841.68 kg da) ekim sıklığında tespit edilmiştir. Karışımlar arasında en yüksek yaş ot verimi 3619.02 kg da-1 ile yem bezelyesine %50 azaltılmış silajlık mısır karıştırıldığında elde edilirken yalın ekimde (850.14 kg da) en düşük olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ikinci ürün yem bezelyesi üretiminde ekimin 100 tohum m2 sıklığı kullanılarak ve %50 oranında azaltılmış silajlık mısır karıştırılarak yapılmasının verimi önemli ölçüde artırdığını ifade etmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

İkinci ürün, yem bezelyesi, karışık ekim, ekim sıklığı

Fresh Forage Yield and Some Characteristics of Forage Pea-Crop Mix Sowed Using Different Rates in Second Crop Season of Central Anatolia

The research was carried out to determine the effects of different sowing rates (80, 100, 120 seeds m2) of forage pea and seed mixtures (oat, silage maize and sudan grass at the rates of 25% and 50%) on plant height of the forage pea, fresh forage yield, dry matter ratio and rate of legume in Eskisehir ecological conditions as second crop production following the wheat harvest during 2018 and 2019. Plant height and rate of legume significantly varied between years and among the sowing rates but dry matter ratio varied only among the seed mixtures significantly. Fresh forage yield that was higher in 2018, had the highest value at the sowing rate of 100 seeds m2 (21898.4 kg ha-1) and the lowest at 120 seeds m2 (18416.8 kg ha-1). The highest fresh forage yield was recorded in the mixture of 50% silage maize seeds to forage pea (36190.2 kg ha-1) while it was the lowest in conditions of sowing forage pea alone (8501.4 kg ha). Results showed that sowing should be carried out using 100 seeds m-2 of forage pea and a mixture of 50% reduced silage maize to forage pea to increase the yield.

Keywords:

Second crop, forage pea, intercropping, sowing rate,

PDF

___

Acar, R., & Mülayim, M. 2014. Konyada bazı yem bitkilerinin doğrudan anıza ekim yöntemiyle ikinci ürün olarak yetiştirilmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 1(1-2), 20-25.
Acar, R., Ozkose, A., Isik, S., & Acar, B. (2016). Yield performance of forage kochia with different stem color under water shortage Konya province of Turkey. International Journal of Agriculture and Economic Development, 4(1), 21.
Acar, Z., Önal, Ö., Ayan, İ., Mut, H., & Başaran, U. (2006). Yem bitkilerinde karışık ekim sistemleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 21(3), 379-386.
Açıkgöz, E. (2001). Yem Bitkileri (3. Baskı). Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 182, Bursa.
Ay, U., Altın, M., & Şen, C. (2017). Kırklareli koşullarında yem bezelyesi (Pisum arvense L.)–buğday’ın (Triticum aestivum L.) farklı karışım oranları ve biçim zamanlarının ot verimi ve kalitesine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(3), 80-85.
Başaran, U., Gülümser, E., Mut, H., & Çopur Doğrusöz, M. (2018). Mürdümük + tahıl karışımlarının silaj verimi ve kalitesinin belirlenmesi. Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(9), 1237-1242.
Biddle, A. J. (2017). Peas and Beans. CABI, Publ., Inc., London.
Cook C. W., & Stubbendieck, J. (1986). Range Research: Basic Problems and Techniques. Society for Range Management, Publish number: 632, Colorado.
Dereli, D. N. (2015). Eskişehir ekolojisinde bazı baklagil yem bitkilerinin ikinci ürün olarak yetiştirilebilirliği. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Egli, D. B. (1988). Plant density and soybean yield. Crop Science, 28(6), 977-981.
Erdal, S., Pamukcu, M., Curek, M., Kocaturk, M., & Dogu, O. Y. (2016). Silage yield and quality of row intercropped maize and soybean in a crop rotation following winter wheat. Archives of Agronomy and Soil Science, 62(11), 1487-1495.
Gibson, D. J. (2009). Grasses and Grassland Ecology, Oxford University Press.
Gülümser, E., Mut, H., Doğrusöz, M. Ç., & Başaran, U. (2017). Baklagil yem bitkisi tahıl karışımların ot kalitesi üzerinde tohum oranlarının etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31(3), 43-51.
Htet, M. N. S., & Soomro, R. N. (2016). Effect of different planting structure of maize and soybean intercropping on fodder production and silage quality. Current Agriculture Research Journal, 4(2), 125-130.
Ibrahim, D. M., Mohamed, S. J., & Ahmed, S. M. (2019). Effects of plant density on seed yield and it’s components of two pea (Pisum sativum L.) cultivars under rainfed condition in Sulaimani province. Journal of Kerbala for Agricultural Sciences, 6(1), 36-48.
İleri, O., Budaklı-Çarpıcı, E., Erbeyi, B., Avcı, S., & Koç, A. (2018). Effect of sowing methods on silage yield and quality of some corn cultivars grown in second crop season under irrigated condition of Central Anatolia, Turkey. Turkish Journal of Field Crops, 23(1), 72-79.
Kavut, Y. T., Çelen, A. E., Çıbık, Ş. E., & Urtekin, M. A. (2016). Ege Bölgesi koşullarında farklı sıra arası mesafelerinde yetiştirilen bazı yem bezelyesi (Pisum arvense L.) çeşitlerinin verim ve diğer bazı özellikleri üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(Özel sayı -2), 225-229.
Khaliq, A., Matloob, A., Mahmood, S., & Wahid, A. (2013). Seed pre-treatments help improve maize performance under sorghum allelopathic stress. Journal of Crop Improvement, 27(5), 586-605.
Özaslan-Parlak, A. & Göçmen, N. (2017). Yem bezelyesi ile arpa, yulaf ve tritikale karışım oranlarının belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1), 119-124.
Özdemir, B., & Tamkoç, A. (2019). İkinci ürün için uygun olan yem bezelyesi hatlarının belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 8(2), 299-305.
Özköse, A. (2017). Farklı ekim derinliklerinin yem bezelyesinin verim ve bazı verim özellikleri üzerine etkileri. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(6), 1188-1200.
SAS Institute Inc. (2011). Base SAS 9.3 Procedures Guide, NC.
Sattell, R. D., Hemphill, D., & McGrath, D. (1998). Field pea (Pisum sativum L. or Pisum sativum L. ssp. arvense (L.) poir.). Oregon State University Extension Service, EM 8698, Oregon.
Seviş Demir, R. (2016). Bazı bezelye (Pisum sativum L.) çeşitlerinde farklı bitki sıklıklarının ve gübreleme uygulamasının verim ve verim unsurlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Singh, K., Saini, S. S., Yadav, S. K., Singh, H., & Kumar, A. (2001). Effect of irrigation and row spacing on growth and yield of fieldpeas. Agriculturel Science Digest, 21(2), 127-128.
Singh, N. B. (2015). Alleviation of allelopathic stress of benzoic acid by indole acetic acid in Solanum lycopersicum. Scientia Horticulturae, 192, 211-217.
Spies, J. M., Warkentin, T., & Shirtliffe, S. (2010). Basal branching in field pea cultivars and yield-density relationships. Canadian Journal of Plant Science, 90(5), 679-690.
Tan, M., & Serin, Y. (1997). Kaba yem olarak kullanılan tahılların besleme değerine yaklaşımlar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28, 130-137.
Tan, M. ve Kadıoğlu, S. (2018). Erzurum şartlarında farklı tarihlerde kışlık ekilen yem bezelyesi çeşitlerinin verim ve bazı özellikleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 27(1), 25-32.
Toğay, N., Togay, Y., Erman, M., & Yıldırım, B. (2006). Kışlık iki bezelye hattı (Pisum sativum ssp. arvense L.)'nda farklı bitki sıklıklarının bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 16(2), 97-103.
TÜİK. (2019). Bitkisel üretim istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-111. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
Turgut, I., Duman, A., Bilgili, U., & Acikgoz, E. (2005). Alternate row spacing and plant density effects on forage and dry matter yield of corn hybrids (Zea mays L.). Journal of Agronomy and Crop Science, 191(2), 146-151.
Uzun, A. (1997). Değişik yaprak formlarına sahip yem bezelyesi çeşitlerinde ekim zamanı ve ekim sıklığının verim ve verim öğelerine etkileri. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Uzun, A., Gün, H., & Açıkgöz, E. (2012). Farklı gelişme dönemlerinde biçilen bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) çeşitlerinin ot, tohum ve ham protein verimlerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (1), 27-38.
Weston, L. A., Harmon, R., & Mueller, S. (1989). Allelopathic potential of sorghum-sudangrass hybrid (sudex). Journal of Chemical Ecology, 15(6), 1855-1865.
Yavuz, M. (2005). Üç farklı ekim sıklığında ekilen yem bezelyesi ve adi fiğde yatmanın ot ve tohum verimi ile kalitesine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Yavuz, T. (2017). Farklı biçim zamanlarının yem bezelyesi (Pisum sativum L.) ve yulaf (Avena sativa L.) karışımlarında ot verim ve kalitesi üzerine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26(1), 67-74.
Yıldırım, S., & Özaslan-Parlak, A. (2016). Tritikale ile bezelye, bakla ve fiğ karışım oranlarının belirlenerek yem verimi ve kalitesine etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1), 77-83.
Yılmaz, Ş. (2008). Effects of increased phosphorus rates and plant densities on yield and yield-related traits of narbon vetch lines. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 32(1), 49-56.