Hüseyin İrfan BALIK, Selda KAYALAK BALIK, Ömür DUYAR

Fındıkta Bitki Besin Elementleri ile Verim ve Meyve Özellikleri Arasındaki İlişki

Bu araştırmada, fındık bahçelerinin bitki besin elementi içerikleri ile verim ve kalite özellikleri arasındaki ilişki belirlenmiştir. Tombul fındık çeşidinde yürütülen çalışmada tespit edilen bitkilerin yaprak ve meyve örnekleri incelenmiştir. İncelenen bitkilerde verim 274-1523 g bitki-1, meyve ağırlığı 1.67-2.19g, iç ağırlığı 0.90-1.19g, iç oranı %34.9-54.2, sağlam iç oranı %67.7-90.3, kabuk kalınlığı 0.89-1.10mm, çotanaktaki meyve sayısı 2.15-4.38 adet, tam beyazlama oranı %63.5-98.9, çıtlak meyve oranı %0.3-15.3 ve göbek boşluğu 1.70-2.86mm arasında belirlenmiştir. Korelasyon analizi sonucunda, verim ile meyve ağırlığı (r=0.390**), kabuk kalınlığı (r=0.382**) ve yapraklardaki bor (B) içeriği (r=0.429**) arasında ilişkilerin önemli olduğu belirlenmiştir. Meyve ağırlığı ile iç ağırlığı (r=0.889**), sağlam iç oranı (r=0.303*), kabuk kalınlığı (r=0.564**) ve göbek boşluğu (r=0.473**) arasındaki ilişkinin önemli olduğu saptanmıştır. İç ağırlığı ile göbek boşluğu (r=0.405**) ve Mn içeriği (r=-0.349*); iç oranı ile sağlam iç oranı (r=0.432**); sağlam iç oranı ile kabuk kalınlığı (r=0.319*); göbek boşluğu ile K içeriği (r=0.342*); K içeriği ile B içeriği (r=0.300*) arasındaki ilişkinin önemli olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonucuna göre verim üzerine B içeriği ile birlikte, meyve ağırlığının pozitif etkisi söz konusu iken, iç ağırlığının negatif etkisi belirlenmiştir. Verime etki eden özellikler dikkate alınarak oluşturulan kümeleme analizi sonucunda bitkilerin 3 gruba ayrıldığı tespit edilmiştir. 1. ve 2. grupta verim, sağlam iç oranı, beyazlama oranı düşük olan bitkiler yer alırken; 3. gruptaki bitkilerde verimin oldukça yüksek olduğu, meyve kalite özelliklerinin 1. ve 2. gruptaki bitkilere nazaran daha iyi ve besin elementlerinden özellikle B bakımından oldukça zengin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Corylus avellana L., bitki besleme, meyve kalitesi, korelasyon analizi, regresyon analizi

Relationship Between Plant Nutrient Elements and Yield and Nut Characteristics in Hazelnut

In this study, the relationship between nutritional content and yield and quality of Tombul hazelnut orchards were determined. As a result of analysis, yield 274-1523g plant-1, nut weight 1.67-2.19g, kernel weight 0.90-1.19g, kernel ratio 34.9-54.2%, good kernel 67.7-90.3%, shell thickness 0.89-1.10mm, number of nuts in cluster 2.15-4.38, pellicle removal was determined between 63.5-98.9%, cracked nut between 0.3-15.3% and kernel cavity between 1.70-2.86mm. As a result of the correlation analysis, it was determined that the relationship between yield and nut weight (r=0.390**), shell thickness (r=0.382**) and B (r=0.429**) were found to be significant. The relationship between nut weight and kernel weight (r=0.889**), kernel ratio (r=0.303 *), shell thickness (r=0.564**) and kernel cavity (r=0.473**) were found to be significant. Kernel cavity (r=0.405**) and Mn (r=-0.349 *) with kernel weight; kernel ratio with good kernel (r=0.432**); shell thickness with kernel ratio (r= 0.319*); K with kernel cavity (r=0.342*); relationship between K and B (r= 0.300*) were found to be significant. According to the regression analysis, the positive effect of the nut weight together with the B on the yield was determined, while the negative effect of the kernel weight was determined. As a result of cluster analysis, it was determined that the plants were divided into 3 groups. In groups 1 and 2, there are plants with yield, good kernel; In group 3, that the yield is very high in the plants, the nut quality is better than the 1st and 2nd groups, and they are quite rich in nutrients, especially boron.

Keywords:

Corylus avellana L., plant nutrition, nut quality, correlation analysis, regression analysis,

PDF

___

Akçin, Y., & Bostan, S. Z. (2019). Farklı sulama programlarının ‘tombul’ fındık çeşidinde depolama süresince su aktivitesine etkisi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 5(2), 308–313.
Anonim. (2015). Bor gübrelemesinin Orta karadeniz havzası bölgesinde yetiştirilen fındık bitkisinin verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Proje Sonuç Raporu, BOREN, Proje No: 2012.Ç0368, Ankara.
Anonim. (2021a). Karadeniz ihracatçı birlikleri genel sekreterliği istatistikleri. http://www.kib.org.tr/files/downloads/20182019.pdf. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021.
Anonim. (2021b). Fındık araştırma enstitüsü, çiftçi eğitim serisi. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/findik/Belgeler/Sol%20Men%C3%BC/E%C4%9Fitim%20ve%20Yay%C4%B1m/%C3%87ift%C3%A7i%20E%C4%9Fitim/YaprakveToprakOrnegiAlinmasi.pdf. Erişim tarihi: 02 Mart 2021.
Anonim. (2021c). Fındık araştırma enstitüsü bilgi bankası. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/findik/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=22. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021.
Balık, H. İ., Kayalak Balık, S., Beyhan, N., & Erdoğan, V. (2016). Fındık Çeşitleri (Hazelnut Cultivars). Klasmat Matbaacılık, 96s, Trabzon, Türkiye.
Balık, H. İ., & Beyhan, N. (2019). Pollen compatibility in Turkish hazelnut cultivars. Turkish Journal of Food and Agriculture Sciences, 1(1), 12-17.
Beyhan, N., Demir, T., & Sürücü, A. (1998). Farklı azot dozlarının palaz fındık çeşidinde verim, meyve kalitesi ve beslenme Üzerine Etkisi. Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-13.
Borges, O. M. P., Carvalho, J. L. R. S., Silva, A. P., & Santos, A. 2001. Effects of foliar boron sprays on yield and nut quality of 'Segorbe' and 'Fertile de Coutard' hazelnuts. Proceedings V. International Congress on Hazelnut, Acta Horticulturae, 556, 300-302.
Bostan, S. Z. (2019). Fındıkta kabuklu ve iç meyve kusurları. Akademik Ziraat Dergisi, 8, 157-166. Cacka, J. F., & Smith, F. (2009). Foliar nutrition applied at early hazelnut development shows positive yield and quality factors in the will. valley of oregon. Acta Horticulture, 845, 343-348.
Coşkun, N. (2010). Fındık bahçelerinde toprak ve ürünlerdeki mikro element dağılımının ve aralarındaki korelasyonun incelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Duyar, Ö., & Özenç, N. (2013). Fındıkta Bitki Besleme ve Gübreleme Teknikleri. Fındık Araştırma Enstitüsü, Giresun. Erdoğan, V., & Mehlenbacher, S. A. (2000). Interspecific hybridization in hazelnut (Corylus). Journal of American Society for Horticultural Sciences, 125, 489–497.
FAO. (2021). Bitkisel üretim istatistikleri. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021. Germain, E. (1990). Hazelnut production and industry in Europe, north Africa and middle east. Nut production and industry in Europe, near east and North Africa, Yalova, Turkey.
Germain, E. (1994). The reproduction of hazelnut (Corylus avellana L.): A review. Acta Horticulturae, 351, 195-209. Herrera, E. A. (2001). Fertilization programs for apple orchards. Guide H-319. Extension horticulturist college of agriculture and home economics. New Mexico State University.
Horuz, A., & Korkmaz, A. (2011). Samsun Terme yöresinde yetiştirilen palaz fındık çeşidinin yaprak besin element oranlarını değerlendirerek dengesiz gübrelemeden kaynaklanan beslenme sorunlarının tespiti. Samsun Sempozyumu, Samsun.
İşbakan, H., & Bostan, S. Z. (2020). Fındıkta bitki morfolojik özellikleri ile verim ve meyve kalite özellikleri arasındaki ilişkiler. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10(1), 32-45.
Kacar, B., & İnal, A. (2008). Bitki Analizleri. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Keeney, D. R. (1982). Nitrogen: availability indices. In A. L. Page (Ed). Methods of Soil Analysis 2 (pp. 711-733). Madison, USA: Agronomy Monographs.
Nicolosi, E., Leotta, G., & Raiti, G. (2009). Effect of foliar fertilization on hazelnuts growing in mount etna area. VII International Congress on Hazelnut. Acta Horticulture, 845, 373-378.
Okay, A. N., Kaya, A., Küçük, V. Y., & Küçük, A. (1986). Fındık Tarımı. Tarım-Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Yayın No: 142, Ankara.
Okay, A. N., Koç, N., & Kılavuz, F. H. (1987). Boş fındık oluşum sebepleri ve giderilmesi üzerine araştırmalar. Sonuç Raporu. T.C. Tarım, Orman ve Köy işleri Bakanlığı, Proje ve Uygulama Genel Müdürlüğü, Fındık Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü, Giresun.
Özenç,N., Özenç, D.B., & Duyar, Ö. (2014). Nutritional composition of hazelnut (Corylus avellana L.) as influenced by basic fertilization, Acta Agriculturae Scandinavica, Section B - Soil & Plant Science, 64, 8.
Özkutlu F., Korkmaz, K., Akgün, M., & Ete, Ö. (2016). Magnezyum gübrelemesinin fındığın (Corylus avellana L.) verim ve bitki besin elementi içeriklerine etkisi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6, 48-58.
Özkutlu F., Aydemir, Ö. E., Akgün, M., & Özcan, B. (2019). Ordu ilinde fındık (Corylus avellana L.) tarımı yapılan toprakların çinko (Zn) beslenme durumu ve potansiyel beslenme problemlerinin belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 8(Özel Sayı), 131-140.
Pannico, A. (2014). Improving hazelnut quality at harvest and non-destructive assessment of post-harvest nut quality. Doctoral Dissertation, Universita Degli Studi Di Napoli Federico II, Dipartimonte Di Argaria, Maggio.
Roversi, A., & Ughini, V. (2004). Further investigations into the mineral uptake of hazelnut orchards. International VI. International Congress on Hazelnut, Acta Horticulturae, 686, 285-290.