Bingöl İli Ekolojik Koşullarında Bazı Macar Fiği Çeşitlerinin Verim ve Kalite Potansiyellerinin Belirlenmesi

Bu çalışma, bazı Macar fiği çeşitlerinin Bingöl ili ekolojik koşullarında verim ve kalite özellikleri ile makro ve mikro element içeriklerinin belirlenmesi ve bu özellikler açısından karşılaştırılması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada 10 adet Macar fiği çeşidi (Aygün, Enes, Sarıefe, Kansur, Oğuz-2002, Akçalar, Anadolu Pembesi 2002, Tarm Beyazı-98, Doğu Beyazı ve Budak) bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada, Macar fiği çeşitlerine ait verim özelliklerinden bitki boyu, yeşil ot verimi ve kuru ot verimi, kalite özelliklerinden ham protein oranı (HP), nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF) ve asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), makro elementlerden fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca) ve magnezyum (Mg) oranları ile mikro elementlerden demir (Fe), bakır (Cu), çinko (Zn) ve mangan (Mn) içerikleri ele alınmıştır. Yapılan çalışmada; en yüksek bitki boyu ve yeşil ot verimi Anadolu Pembesi 2022 ve Oğuz-2002 çeşitleri dışında kalan diğer tüm çeşitlerden, en yüksek kuru ot verimi de Aygün, Budak, Doğu Beyazı ve Sarıefe çeşitlerinden alındığı tespit edilmiştir. İncelenen diğer özelliklerden HP, NDF, ADF, P, K, Ca, Mg, Cu, Zn ve Mn içeriklerinin çeşitler arasında istatistiksel olarak bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Sonuç olarak Anadolu Pembesi ve Oğuz-2002 çeşitleri dışında kalan diğer çeşitlerin üstün özellikler gösterdiği belirlenmiştir. Ancak bu çeşitler arasında da Aygün ve Sarıefe çeşitleri kuru ot verimi açısından daha yüksek değerler verdiği için Bingöl ve benzeri ekolojik koşullar için bu iki çeşit tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Vicia pannonica, ot verimi, ot kalitesi, mineral maddeler

Determination of yield and quality potentials of some Hungarian vetch varieties in Bingöl province ecological conditions

This study was carried out to determine the forage yield and quality characteristics, macro and micro element contents of some Hungarian vetch varieties under ecological conditions of Bingöl province and to compare them in terms of these properties. In the research, 10 varieties of Hungarian vetch (Aygün, Enes, Sarıefe, Kansur, Oğuz-2002, Akçalar, Anadolu Pembesi 2002, Tarm Beyazı-98, Doğu Beyazı and Budak) were used as plant material. In the study; plant height, forage yield and dry matter yield of from yield characteristics of the Hungarian vetches; crude protein (CP), neutral detergent fiber (NDF) and acid detergent fiber (ADF) ratios of from quality characteristics; phosphorus (P), potassium (K), calcium (Ca) and magnesium (Mg) contents from macro elements and iron (Fe), copper (Cu), zinc (Zn) and manganese (Mn) contents of from micro elements were investigated. In the study; it was determined that the highest plant height and forage yield were obtained from all other varieties except Anadolu Pembesi 2022 and Oğuz-2002, and the highest dry matter yield was obtained from Aygün, Budak, Doğu Beyazı and Sarıefe varieties. Among the other properties examined CP, NDF, ADF, P, K, Ca, Mg, Cu, Zn and Mn contents were not statistically difference between the varieties. As a result, it was determined that other varieties other than Anadolu Pembesi 2022 and Oğuz-2002 showed superior characteristics. However, among these varieties, Aygün and Sarıefe varieties are recommended for Bingöl and similar ecological conditions, as they give higher values in terms of dry matter yields.

Keywords:

Vicia pannonica, forage yield, forage quality, minerals,

PDF

___

Aşçı, Ö.Ö., & Üney, H. (2016). Farklı tuz yoğunluklarının Macar fiğinde (Vicia pannonica Crantz.) çimlenme ve bitki gelişimine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 5(1), 29-34. https://dergipark.org.tr/en/pub/azd/issue/32195/358157
Açıkgöz, E. (2013). Yem bitkileri yetiştiriciliği. Sütaş Süt Hayvancılığı Eğitim Merkezi Yayınları Hayvancılık Serisi, Yayın No:8.
Anonymous, (2023). Wikipedia, the free encyclopedia. https://en.wikipedia.org/wiki/vicia, [Access Date: 12 Ocak, 2023].
Avcıoğlu, R., Hatipoğlu, R., & Karadağ, Y. (2009). Baklagil yem bitkileri. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
Balabanlı, C. (2009). Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.). R. Avcıoğlu, R. Hatipoğlu, Y. Karadağ (Ed.). Baklagil yem bitkileri içinde. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
Budak, F. (2017). Iğdır ekolojik şartlarında bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz) çeşitlerinin verim ve verim komponentlerinin belirlenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20, 28-32. https://doi.org/10.18016/ksudobil.348894
Çaçan, E., Nursoy, H., & Şahin, E. (2021). Macar fiğinin (Vicia pannonica Crantz) farklı ekim zamanlarına göre verim, kalite ve besin elementleri içeriklerinin değişimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 31(3), 729-737. https://doi.org/10.29133/yyutbd.828947
Dağoğlu, S., & Çaçan, E. (2022). Muş ili ekolojik koşulları için uygun Macar fiği (Vicia pannonica Crantz) çeşitlerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2), 361–371. https://doi.org/10.55007/dufed.1185523
Ekiz, H., Altınok, S., Sancak, C., Sevimay, C.S., & Kendir, H. (2011). Tarla bitkileri (V. Yem bitkileri çayır ve mera). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
Elçi, Ş. (2005). Baklagil ve buğdaygil yem bitkileri. T.C. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Yayınları.
Hashalıcı, S. (2016). Kayseri kıraç koşullarında bazı Macar fiği çeşitlerinin ot verimleri ve kalitelerinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Kayseri.
Hashalıcı, S., Uzun, S., Özaktan, H., & Kaplan, M. (2017). Kayseri kıraç koşullarında yetiştirilen bazı Macar fiği çeşitlerinin ot verimleri ve kalitelerinin belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 14(2), 113-123. https://dergipark.org.tr/en/pub/ercivet/issue/31182/339291
Motsara, M.R., & Roy, R.N. (2008). Guide to laboratory establishment for plant nutrient analysis. FAO Fertilizer and Plant Nutrition Bulletin.
Orak, A., & Nizam, İ. (2003, Ekim 13-17). Trakya Bölgesinde Macar fiği (Vicia pannonica Crantz) hatlarının önemli bazı verim ve verim unsurlarının belirlenmesine ilişkin bir araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, Türkiye.
Tenikecier, H.S., Orak, A., Tekeli, A.S., & Gültekin, B. (2020). Bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinde farklı biçim zamanlarının ot verimi ve bazı kalite özelliklerine etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(4), 833–847. https://doi.org/10.30910/turkjans.782231
Sadık, E. (2011). Yem bitkileri yetiştiriciliği. T.C. Bursa Valiliği İl Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğü Yayınları. Sayar, M.S., Karahan, H., Han, Y., Tekdal, S., & Başbağ, M. (2012). Kızıltepe ekolojik koşullarında bazı Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin ot verimi, ot verimini etkileyen özellikler ile özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2), 126-130. https://dergipark.org.tr/en/pub/tabad/issue/34789/385221
Seydoşoğlu, S. (2014). Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı Macar fiği genotiplerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 3(1), 49-54.
TTSM, (2001). Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı, Fiğ Türleri. https://www.tarimorman.gov.tr [Erişim tarihi: 10 Kasım, 2022].
TÜİK, (2021). Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr, [Erişim tarihi: 13 Ocak, 2023].
Uca, L., Çomaklı, B., & Dağcı, M. (2007, Haziran 25-27). Değişik sıra aralığı ve tohum miktarının Macar fiği ve tüylü fiğde ot ve tohum verimine etkileri. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, Erzurum, Türkiye.