OSMANLI DEVLETİ’NİN MİLLİ İKTİSAT POLİTİKASI ARAYIŞI BAĞLAMINDA AYDIN VİLAYETİ SEYYAR ZİRAAT VE RENÇBERLİK SERGİSİ

Osmanlı Devleti’nde 20. yüzyıl başları, siyasi ve iktisadi düşünce değişimlerinin hız kazandığı bir dönem olmuştur. Özellikle II. Meşrutiyet’in ilanından sonra bu değişimler toplum tabanında etkisini göstermeye başlamıştır. Bu dönemde açılan sergiler arasında Aydın Vilayeti Seyyar Ziraat ve Rençberlik Sergisi, hem ilk demiryolu ziraat sergisi olması hem de köylünün zirai makineleri öğrenip kullanması bakımından diğer sergilerden farklıdır. Üstelik bu sergi, Osmanlı Devleti’nde Türkçülük akımı ve milli iktisat düşüncelerinin hararetle tartışıldığı ve bu tartışmaların toplum tabanında karşılık bulmaya başladığı bir dönemde gerçekleşmiştir. Bu çalışmada dönemin değişen düşünce yapısına bağlı olarak Osmanlı Devleti’nin milli iktisat politikasına geçişi anlatılmıştır. Ayrıca Aydın Vilayeti Seyyar Ziraat ve Rençberlik Sergisi tanıtılmış ve toplum tabanındaki yansımaları tartışılmıştır. Bu çalışmanın ana kaynaklarını İzmir şehrinde yayımlanan Türkçe süreli yayınlar ve dönemle ilgili yazılmış olan araştırma eserler oluşturmaktadır.

IN THE CONTEXT OF THE OTTOMAN STATE'S SEARCH FOR NATIONAL ECONOMIC POLICY, AYDIN PROVINCE MOBILE AGRICULTURE AND FARMING EXHIBITION

At the beginning of 20th century in the Ottoman State, there has been a period when the changes of economic and political thought accelerated. Especially after the declaration of the Second Constitutional Monarchy, these changes started to show its impact at the society base. Among the exhibitions opened in this period, Aydın Province Mobile Agriculture and Farming Exhibitions both is different from other exhibitions in that it is the first railway agricultural exhibition and the peasants learn and uses agricultural machinery. Moreover this exhibition, took place at a time when the Turkism current and national economic ideas in the Ottoman State were being hotly discussed and these discussions began to find response on the base of society. This study, the transition of the Ottoman State to the national economic policy is explained depending on the changing thinking structure of the period. In addition, Aydın Province Mobile Agricultural and Farming Exhibition was introduced and its reflections at the base of society were discussed. Main sources of the study are that Turkish periodicals published in the city of İzmir and research works that written about the period.

___

  • BOA, Meclis-i Vükela Mazbataları (MV.) 131/52-1, İzmir'de umumî sergi ittihazıyla, buraya gelecek sanayi mallarının gümrükten muaf tutulması, H-23-08-1327, R-27-06-1325, M-9-9-1909.
  • Perâkende Evrâkı Orman, Maadin ve Zirâât Nezâreti Marûzâtı (Y..PRK.OMZ.), 3/24-1, Ziraat aletleri sergisi açılması meselesi. y.a.g.tt,, H-29-12-1320, R-16-01-1319, M-29-03-1903. “Resmi”, Ahenk, H-29 Rebiyülevvel 1328, R-28 Mart 1326, M-10 Nisan 1910, s. 3.
  • “Seyyar Ziraat Sergisi”, Ahenk, H-19 Cemaziyülevvel 1328, R-16 Mayıs 1326, M-29 Mayıs 1910, s. 4.
  • “Seyyar Ziraat Sergisi”, İttihat, H-26 Rebiyülevvel 1328, R-25 Mart 1326, M-7 Nisan 1910, s. 2.
  • Ertan, Temuçin F.; Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Siyasal Kitabevi, 4. Baskı, Ankara, 2016.
  • Genç, Mehmet; Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi-I, Ötüken Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2022.
  • İnalcık, Halil ve Donald, Quataert; Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi II (1600-1914), 2. Baskı, Eren Yayınları, 2006.
  • İnceoğlu, Ecem; Osmanlıda Milli İktisat Uygulamaları ve Harp Zenginleri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2015.
  • Altınkaya, Zelha; “Liberal Uluslararası Ticaret Politikaları Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme: Son Yüzyılında Osmanlı Devleti”, Maliye ve Finans Yazıları, Yıl: 36, Sayı: 118, s. 271-306, Ekim-2022.
  • Ballı, Ergül; “İttihat ve Terakki'nin Tarım ve Toprak Politikası: Aydın Vilayeti Örneği", Uluslararası İttihatçılar ve İttihatçılık Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cilt: III, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, s. 129-162, 2015.
  • Baskıcı, Murat; “Osmanlı Tarımında Makineleşme: 1870-1914”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 1, s. 29-53, 2002.
  • Varlı, Arzu; “Kadro Dergisi Üzerinden Bir Deneme: “Milli İktisat’tan Devletçiliğe”, Öneri Dergisi, Cilt; 10, Sayı: 37, s. 166–174, Ocak-2012.