İBN BATTUTA’DA KARADENİZ ŞEHİRLERİNİN PORTRESİ; SOSYAL, İKTİSADİ, DİNİ VE İDARİ DURUMU

Ortaçağ dünyasında dönemin zor şartlarını düşünmeden, uzak diyarlardan gezginler yola koyulur, gezdikleri bölgelerdeki hayat hakkında gözlemlerini bize aktarırlardı. Ortaçağ’ın zorlu koşullarında seyahat edenlerden birisi de İbn Battûta’dır. Seyyahımızın gezdiği bölgelerden birisi de Anadolu coğrafyasıdır. Gezdiği dönemde Anadolu coğrafyasında Moğolların hâkimiyeti sonrasında kurulan çok sayıda beylik bulunmaktadır. İbn Battûta’da Karadeniz Şehirlerinin Portresi adlı bu çalışma Amasya-Gümüşhane ve Batı Karadeniz yerleşim yerleri olarak iki kısımda incelenmiştir. Bu çalışma, bir Ortaçağ gezgini olan İbn Battûta’nın Karadeniz bölgesine yapmış olduğu seyahatindeki gözlemlerini kapsamaktadır. Bunlar 14. yüzyılda Karadeniz bölgesinin idarî işleyişi, iktisadı, coğrafyası, şehirleri, nüfusu, tekke ve zaviyeleri hakkındaki bilgileridir. Böylece günümüzden çok uzak bir dönemde bölgenin portresi görülmüş olacaktır. Ayrıca ekler kısmında işlenen haritalarla İbn Battuta’nın rotası görsel olarak da görülecektir.

IN AN MEDIEVAL TRAVELER PORTRAIT OF THE BLACK SEA CITIES; SOCIAL, ECONOMIC, RELIGIOUS AND ADMINISTRATIVE SITUATION

Travellers who set off from distant lands, undeterred by the conditions prevailing in the middle ages, not only conveyed their observations about the places they visited, but also collected information about them. Ibn Battuta was one of those who traveled in difficult conditions of the Middle Ages. One of the regions visited by our traveler was the geography of Anatolia. During the time of his visit, there were many principalities established in the Anatolian geography following the rule of the Mongols. In this two-part paper, Amasya-Gümüşhane and the Western Black Sea are investigated. In this paper, the data given by Ibn Battuta as a result of his travels in the Black Sea region in the fourteenth century will be analysed. This data includes his observations on the Black Sea Region‟s administrative functioning, its economic situation, geography, cities, population, and religious life. Thus we will be able to see a general portrait of the region.

___

  • Aykut, Said (2014), İbn Battûta Çevirisi Giriş Bölümü, İstanbul: Yapı kredi Yayınları.
  • Dunn, Ross, (2000), İbn Battuta’nın Dünyası, çev. Yeşim Sezdirmez, İstanbul: Klasik Yayınları.
  • Göde, Kemal (1995), “Eretnaoğulları”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • İbn Battûta, Ebû Muhammed (2017), İbn Battûta Seyahatnamesi, çev. Sait Aykut, İstanbul: Yapı kredi Yayınları.
  • Ocak, Ahmet Yaşar (1996), “Hacı Bektâş-ı Velî", Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Öngören, Reşat (2004), “Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Ömeri, Ahmet b. Yahya (2014), Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım, çev. Ahsen Batur, İstanbul: Selenge Yayınları.
  • Öngören, Reşat (2004), “Yunus Emre", Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Şeker, Mehmet (1993), İbn Battuta’ya Göre Anadolu’nun Sosyal-Kültürel ve İktisadi Hayatı ile Ahîlik, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Tatçı, Mustafa (2013), “Yunus Emre", Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Tuncel, Metin (1996), “Gümüşhane”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003), Osmanlı Tarihi, Ankara: TTK Yayınları.
  • Yücel, Yaşar (1991), Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar I-II, Ankara: Byy.
  • Waines, David (2010), İbn Battûta’nın Destansı Seyahati, İstanbul: Alfa Yayınları.