ARAP BAHARI ÖNCESİ VE SONRASINA YÖNELİK TÜRK DIŞ POLİTİKASI: TUNUS, MISIR, BAHREYN VE YEMEN ÖRNEĞİ

Arap Baharı 21. yüzyılın en önemli olaylarından biri olarak tarih sahnesinde yerini almıştır. Arap Bahar’ının bölge ve dünya ülkeleri üzerinde ticari, siyasi, sosyal ve kültürel birçok etkisi bulunmaktadır. Bu çalışmada ilk olarak Arap Baharının yaşandığı bölge olan Ortadoğu bölgesinden bahsedilmiş, Arap Baharını yaşayan ülkelerden Tunus, Mısır, Bahreyn ve Yemen üzerinden tarihsel süreçleriyle Arap Baharının analizi bu ülkeler üzerinden aktarılmıştır. Arap Baharından etkilenen ve etkisini gösteren Türkiye’nin bahse konu ülkeler üzerinden Türk dış politikasının yansımalarının avantajları ve dezavantajları üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Sonuç olarak; Türkiye Arap Baharı sonrasında Ortadoğu’daki bazı ülkelerinin kendisine has özellikleri göz önünde bulundurularak ortaya koyduğu dış politikasıyla demokrasi yolunda ilerlemeleri açısından başarılı neticeler elde etmiş, bazı ülkelerin kendine özgü koşulları göz ardı edildiğinden olumlu neticelere varılamamıştır. Nihayetinde Türk dış politikasında siyasi gerginliklerden, ekonomik, bilimsel, kültürel ve rasyonel gerçekliklere ulaşıldığında Ortadoğu bölgesinde aktif bir rol sahibi olabileceği tezi ortaya koyulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Ortadoğu, , Türkiye, , Dış Politika, , Arap Baharı, , Demokrasi,

TURKISH FOREIGN POLICY BEFORE AND AFTER THE ARAB SPRING: THE EXAMPLE OF TUNISIA, EGYPT, BAHRAIN AND YEMEN

21 Arab Spring. It has taken its place on the historical stage as one of the most important events of the century. The Arab Spring has many commercial, political, social and cultural effects on the countries of the region and the world. In this study, the Middle East region, the region where the Arab Spring took place, was mentioned for the first time, and the analysis of the Arab Spring with its historical processes through Tunisia, Egypt, Bahrain and Yemen from the countries that experienced the Arab Spring was transmitted through these countries. Turkey, which has been affected by the Arab Spring and has shown its influence, has been assessed on the advantages and disadvantages of the reflections of Turkish foreign policy on the bet countries. As a result, some countries in the Middle East after the Arab Spring turkey, considering its own unique features revealed, foreign policy, in terms of progress towards democracy are ignored because the specific conditions of some countries that have achieved successful results had been obtained positive results. Finally, it is aimed to put forward the thesis that it can have an active role in the Middle East region when political tensions, economic, scientific, cultural and rational realities are reached in Turkish foreign policy.

Keywords:

Middle East, Turkey, Foreign Policy, Arab Spring, Democracy,

PDF

___

Akıllı, E. (2012). Türk Dış Politikası Zemininde Arap Baharı. Ortadoğu Analiz Dergisi 4(37), 39-45.
Anadolu Ajansı. (2017). Arap Bahar’ının Son Kalesi: Tunus. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/arap-baharinin-son-kalesi-tunus/1015340 Erişim Tarihi: 15.03.2020.
Anadolu Ajansı. (2020). Bir Diktatörün Bıraktığı Miras: Yavaş Yavaş Ölen Mısır. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/analiz/bir-diktatorun-biraktigi-miras-yavas-yavas-olen-misir/1751814 Erişim Tarihi: 20.03.2020.
Balcı, A. (2018). Türkiye Dış Politikası İlkeler, Aktörler ve Uygulamalar. İstanbul: Alfa Yayınları.
Baygül, S. (2020). Değişen Uluslararası Konjonktür ve Türk Dış Politikası Bağlamında Libya İç Savaşı Analizi. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 3(6), 155-166.
Bekaroğlu, A. E. & Kurt, V. (2015). Mısır’da Otoriter Rejimin Sürekliliği ve Ordu: ‘Arap Baharı’ ve Sonrası Sürecin Analizi. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi 2(2), 1-36.
Buzkıran, D. & Kutbay, H. (2013). Arap Baharının Türkiye’ye Olan Ekonomik ve Sosyal Etkileri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 5(1), 147-162.
Catovic, S. (2015). Arap Bahar’ının Bir Başka Yansıması: Bahreyn. Erişim Adresi: https://www.academia.edu/11007637/Arap_Baharının_bir_başka_yansıması_Bahreyn Erişim Tarihi: 28.03.2020.
Cengiz, H. (2018). Katar Krizi ve Körfez’deki Yeni İttifak Arayışları. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/katar-krizi-ve-korfezdeki-yeni-ittifak-arayislari/1189813 Erişim Tarihi: 27.06.2020.
Cicioğlu, F. & Miş, N. (2013). Arap Baharı ve Yeni Ortadoğu. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi 2, 1-4.
Çelikkol, O. (2018). Yemende Neler Oluyor?. Erişim Adresi: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/oguz-celikkol/yemende-neler-oluyor-40879529 Erişim Tarihi: 01.04.2020.
Çiçekçi, C. (2012). Arap Baharı Sürecinde Türk Dış Politikasındaki Dönüşümün Anahatları. Erişim Adresi: https://www.academia.edu/1433816/Arap_Baharı_Sürecinde_Türk_Dış_Politikasındaki_Dönüşümün_Anahatları Erişim Tarihi: 06.03.2021.
Davutoğlu, A. (2012). 2013 Yılına Girerken Dış Politikamız. Dışişleri Bakanlığı’nın 2013 Mali Yılı Bütçe Tasarısının TBMM Genel Kurulu’na Sunulması Vesilesiyle Hazırlanan Kitapçık, 1-155.
Dışişleri Bakanlığı. (2011). Tunus’ta Meydana Gelen Olaylar Hk. Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/no_-14_-14-ocak-2011_-tunus_ta-meydana-gelen-olaylar-hk_.tr.mfa Erişim Tarihi: 22.06.2020.
Dışişleri Bakanlığı. (2011). Tunus Ulusal Kurucu Meclis Seçimleri Hk. Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/no_243_-28-ekim-2011_-tunus-ulusal-kurucu-meclis-secimleri-hk_.tr.mfa Erişim Tarihi: 23.06.2020.
Dışişleri Bakanlığı. (2018). Türkiye-Mısır Siyasi İlişkileri. Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/turkiye-misir_siyasi-iliskileri-.tr.mfa Erişim Tarihi: 28.06.2020.
Domazeti, R. (2018). Yemen Krizinin Çözümünde Türkiye Rol Alabilir Mi? Erişim Adresi: https://insamer.com/tr/yemen-krizinin-cozumunde-turkiye-rol-alabilir-mi_1850.html Erişim Tarihi: 04.07.2020.
Duran, H. & Özdemir, Ç. (2012). Türk Dış Politikasına Yansımalarıyla Arap Baharı. Akademik İncelemeler Dergisi 7(2), 181-198.
Euronews. (2020). Tunuslu Lider Gannuşi: Türkiye’yi Model Olarak Görüyoruz. Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2012/01/13/tunuslu-lider-gannusi-turkiye-yi-model-olarak-goruyoruz Erişim Tarihi: 29.06.2020.
Gün, M. S. (2012). Yemen’de Arap Baharı. Yasama Dergisi 22, 119-140.
Güvenç, C. (2020a). Sosyal Bilimlerde Yöntem Olarak Pozitivizm Bakış Açısı ve Değerlendirmesi. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 3(2), 109-120.
Güvenç, C. (2020b). Fransız Burjuva Devrimi: Bir Aydınlanma Hareketi Olarak Mutlak Monarşiden Cumhuriyete Geçiş. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2(2), 64-73.
Güvenç, C. (2020c). Rousseau’cu Genel İrade Bağlamında Modern Devlet (Halk)’e Yönelik Bir Değerlendirme, Journal of Social Sciences and Humanities 4(2), 88-107.
Hearst, D. (2018). Ortadoğu’yu Yeniden Dizayn Eden Gizli Yat Gezisi, Türk Dış Politikası ve Ortadoğu Günlüğü. Erişim Adresi: http://ortadogugunlugu.blogspot.com/2018/03/dhearst-ortadoguda-saflari-yeniden.html. Erişim Tarihi: 05.03.2021.
Human Rights Whatch. (2019). Yemen: Civilians Bombed, Shelled, Staved. Erişim Adresi: https://www.hrw.org/news/2019/01/17/yemen-civilians-bombed-shelled-starved Erişim Tarihi: 30.06.2020.
Kalabalık, A. (2020). Türkiye-Mısır İlişkilerinde 2019’da Kontrollü Gerginlik Hakimdi. Erişim Adresi: https://www.timeturk.com/turkiye-misir-iliskilerinde-2019-da-kontrollu-gerginlik-hakimdi/haber-1326496 Erişim Tarihi: 01.07.2020.
Kardaş, Ş. (2013). Türkiye’nin Ortadoğu Politikasındaki Değişiklikler. Hazar Raporu 1, 71-79.
Kaya, E. & Hasar H. (2012). Arap Dünyasında Entropi: Tunus, Mısır, Libya ve Suriye’de Halk Ayaklanmaları. Erişim Adresi: https://www.yumpu.com/tr/document/read/11907685/arap-dunyasnda-entropi-tunus-msr-libya-ve-suriyede-tuic Erişim Tarihi: 30.04.2020.
Kaya, E. E. (2018). 2000’li Yıllardan Günümüze Türkiye-Mısır Siyasi ve Ekonomik İlişkilerinin Seyri. (Ed.). M. Ercan. 21. Yüzyılda Küresel ve Bölgesel Aktörler Bağlamında Türk Dış Politikası içinden İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
Kibaroğlu, M. (2011). Arap Baharı ve Türkiye. Adam Akademi Dergisi 2, 26-36.
Kirkpatrick, D. D. (2011). Premier of Turkey Takes Role in Region. Erişim Adresi: https://www.nytimes.com/2011/09/13/world/middleeast/13egypt.html?searchResultPosition=8 Erişim Tarihi: 25.06.2020.
Koçak, K. A. (2012). Yasemin Devrimi’nden Arap Bahar’ına Tunus. Yasama Dergisi 22, 22-61.
Koyuncu, H. (2018). Bahreyn’den Batı Kudüs’ü İsrail’in Başkenti Olarak Tanıyan Avustralya’ya Destek. Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2018/12/16/bahreyn-den-bati-kudus-u-israil-in-baskenti-olarak-taniyan-avustralya-ya-destek Erişim Tarihi: 03.07.2020.
Muslu, E. (2011). Yemen 2011, Ortadoğu Yıllığı Dergisi, Erişim Adresi: https://ormer.sakarya.edu.tr/uploads/files/oy2012_323_358.pdf, Erişim Tarihi. 05.03.2021
Nouhy, A. A. (2017). Arap Baharı ve Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri. Ortadoğu Analiz Dergisi 4(48), 10-19.
Nouhy, E. A. A. (2017). Arap Baharı Sonrası Türkiye’nin Mısır Yumuşak Gücü, (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Oğuzlu, T. (2011). Arap Baharı ve Yansımaları. Ortadoğu Analiz Dergisi 3(36), 8-16.
Oktay, S. (2011). Yemen’deki Gelişmeler Ankara’nın Takibinde. Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/yemendeki-geli%C5%9Fmeler-ankaran%C4%B1n-takibinde/a-15418369 Erişim Tarihi: 26.06.2020.
Örtlek, M. (2013). Bahreyn’e Arap Baharı Gelir mi?. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 5(2), 267-277.
Özdem, A. G. (2016). Büyük Devletlerin Değişmeyen Mücadele Alanı: ORTADOĞU. Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Dergisi 10(2), 1-39.
Öztürk, A. (2013). Bahreyn 2013, Ortadoğu Yıllığı Dergisi. Erişim Adresi: https://ormer.sakarya.edu.tr/uploads/files/bahreyn_2013.pdf Erişim Tarihi: 05.03.2021.
Paksoy, S. Paksoy, H. M. & Alancıoğlu, E. (2013). Küreselleşmenin Sosyo-Politik Etkileri: Arap Baharı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 12(46), 169-182.
Rakipoğlu, M. (2018). Türkiye’nin Körfez Ülkeleri ve Yemen Politikası 2018. Türk Dış Politikası Yıllığı Dergisi. Erişim Adresi: https://setav.org/assets/uploads/2019/04/TDPY_2018.pdf Erişim Tarihi: 05.03.2021.
Sağsen, İ. (2011). Arap Baharı, Türk Dış Politikası ve Dış Algılaması. Ortadoğu Analiz Dergisi 3(31-32), 57-64.
Sakınan, H. (2020). Tunus’un Yakın Tarihi ve Türkiye-Tunus İlişkileri. Erişim Adresi: https://www.stratejikortak.com/2020/01/tunus-tarihi-turkiye-iliskileri.html Erişim Tarihi: 29.06.2020.
Sakin, S. & Deveci, C. (2011). Ortadoğu Kavramı ve Sınırları Üzerine Bir Değerlendirme. International Journal of History 3(Özel Sayı), 281-293.
Sarıarslan, F. (2019). Türkiye-Mısır İlişkilerinde Ekonomik Dinamiklerin Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 54, 526-559.
Sarp, Ç. & Cihan, M. (2020). Ortadoğu’da Müdahalecilik ve Egemenlik. Akademik Hassasiyetler Dergisi 7(13), 1-19.
Shadid, A. (2011). Tunus Demokratik Bir İslami Gelecek Hayal Ediyor. Erişim Adresi: http://www.nytimes.com/2011/10/20/world/africa/rachid-al-ghannouchi-imagines-democratic-future-for-tunisia.html?_r=1&ref=todayspaper&pagewanted=print Erişim Tarihi: 24.06.2020.
Tarcan, B., Akgüller, H. & Işık, K. (2018). Ahmet Davutoğlu Dönemi Türk Dış Politikası. Econder Uluslararası Akademik Dergisi 2(2), 250-271.
Telci, İ. N. (2017). Türkiye’nin Mısır Politikası. Türk Dış Politikası Yıllığı Dergisi, Erişim Adresi: https://tdpyilligi.setav.org/tdp/turk-dis-politikasi-yilligi-2017.pdf, Erişim Tarihi: 05.03.2021.
The New York Times. (2020). Sisi: Mısır’ın Libya’ya Meşru Müdahale Etme Hakkı Var. Erişim Adresi: https://www.nytimes.com/reuters/2020/06/20/world/europe/20reuters-libya-security-egypt.html?searchResultPosition=1 Erişim Tarihi: 05.07.2020.
Turhan, T. (2012). Küresel İhanetin İç Yüzü ve Arap Baharı. İstanbul: Destek Yayınevi.
Türk, K. (2018). Ak Parti Dönemi Türkiye-Mısır İlişkileri. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Dergisi. Erişim Adresi: https://www.academia.edu/38272744/AK_Parti_Dönemi_Türkiye_Mısır_İlişkileri_pdf Erişim Tarihi: 05.03.2021.
Yılmaz, H. İ. (2016). Ortadoğu’nun Jeo-Ekonomik Önemi ve ABD’nin Ortadoğu Politikasının Ekonomik Nedenleri. Tesam Akademi Dergisi 3(1), 99-128.