Emine ORHANER, Emrah SALĞIN

10575

AKILCI İLAÇ KULLANIMINDA AİLE HEKİMİNİN ROLÜ: BİTLİS İLİNDE BİR UYGULAMA

Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de akılcı ilaç kullanımı önemli bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Bu konuda, hekimlerin mevcut görüşlerinin tespit edilmesi, var olan sağlık sorunlarının önüne geçilebilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışma, Bitlis ilinde hizmet veren aile hekimlerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik görüşlerinin ortaya konması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmış olup, elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın evreni Bitlis’te aile sağlığı merkezlerinde aktif olarak çalışan aile hekimlerinden oluşmaktadır.  Araştırmada örneklem seçilmeksizin çalışmaya katılmak isteyen tüm aile hekimlerine anket uygulanmış ve toplam evrenin %82,2’sine ulaşılmıştır. Araştırmada akılcı ilaç kullanımına yönelik görüşler “Hekim - Hasta İlişkisi, Hekim - Tedaviyi Düzenleme ilişkisi ve Hekim - İlaç Bilgisi İlişkisi” boyutlarında incelenmiştir. Araştırmada yer alan formun güvenirliğini belirlemek amacıyla Cronbach’s Alpha iç tutarlılık katsayısı değeri incelenmiş ve bu değer 0.87 olarak tespit edilmiştir. Araştırmada, elde edilen verilerin çözümlenmesinde Bağımsız Örneklem T-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) testi kullanılmıştır. Buna göre, katılımcıların akılcı ilaç kullanımına yönelik görüşleri ile cinsiyet, yaş, mesleki tecrübe, reçetede ortalama yazılan ilaç kalem sayıları, mezuniyet sonrası mesleğe yönelik alınan eğitim, akılcı ilaç kullanımına yönelik alınan eğitim değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Son olarak katılımcıların günlük hasta muayene sayısı ile akılcı ilaç kullanımına yönelik görüşleri arasında pozitif yönlü; bu hastalara reçete yazılma yüzdelik dilimleri ile akılcı ilaç kullanımına yönelik görüşleri arasında ise negatif yönlü bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Akılcı İlaç Kullanımı, Aile Hekimi, İLAÇ

THE ROLE OF FAMILY DOCTOR ON RATIONAL DRUG USE: AN APPLICATION IN BITLIS PROVINCE

The application of rational drug use has become a significant health problem in Turkey, and in the world. Determining the opinions of doctors about this problem is important to prevent existing health problems.This study was carried out in order to reveal the rational drug use viewpoints of family physicians provide service in the province of Bitlis. The data collection tool of the study was surveys and the findings analyzed by SPSS software. The universe of the study comprises actively working family doctors working at the family health centers. All willing family doctors were invited for the study, since no sample was defined. In this way, 82, 2% of all universe were reached. In the study, rational drug use viewpoints were examined in the dimensions of “Physician - Patient Relationship”, “Physician - Treatment Arrangement Relationship” and “Physician – Drug Knowledge Relationship”. In order to assess the reliability of the questionnaire that used in the study, the Cronbach’s Alpha internal consistency coefficient value was examined and was found as 0.87. Independent Samples T-Test and One-way ANOVA test were used in the analysis of the collected data. Accordingly, there was no significant difference between rational drug use viewpoints of participants and gender, age, professional experience, average number of drugs written in the prescription, post-graduate professional training, and rational drug use training. Lastly it is found that, there was a positive correlation between the number of daily patient examinations and the rational drug use viewpoint of participants, and a negative relationship between the quantile of prescribing and the rational drug use viewpoints.
Keywords:

Rational drug use, family doctor, drug,

PDF

___

  • Abacıoğlu, N. (2005). “Akılcı (rasyonel) ilaç kullanımı”. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 5(4), 1-7.
  • Akdağ, R. (2004). Aile Hekimliği Türkiye Modeli. A. Sabahattin (ed), Ankara: Mavi Ofset Yayıncılık, 36.
  • Akıcı, A., Uzuner, A. (2013). Birinci Basamak Sağlık Kurumlarında Çalışan Hekimlere Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı. A. Akıcı (ed). (Birinci Baskı). Ankara:Kayhan Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı SGK Yayın No:112, 2-36.
  • Akkurt, B. (2016). Araştırma Görevlilerinin (Branş)Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda Bilgi Tutum ve Davranışları, Uzmanlık Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi, İstanbul, 10.
  • Alpdoğan, C. (2018). Akılcı İlaç Kullanımı Ve Paydaşların Rolü: Sakarya İli Eczacıları Üzerine Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü, Sakarya, 10.
  • Aydın, B., ve Gelal, A. (2012). “Akılcı ilaç kullanımı: yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü”. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26(1), 57-63.
  • Dikici, M. F., Kartal, M., Alptekin, S., Çubukçu, M., Ayanoğlu, A. S., ve Yarış, F. (2007). “Aile hekimliğinde kavramlar, görev tanımı ve disiplininin tarihçesi”. Tıbbi Eğitim Dergisi, 27, 412-418.
  • Duran, A. D. (2014). Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Sağlık Çalışanları ile tedavi alan hastaların Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Tutumları, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 14.
  • Ekenler, Ş., ve Koçoğlu, D. (2016). “Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları”. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3), 44-55.
  • Gelal, A. (2015). “Yaşlılarda Akılcı İlaç Kullanımı”. Türkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics, 3(1), 57-64. Gülhan, R. (2013). “Yaşlılarda akılcı ilaç kullanımı”. Okmeydanı Tıp Dergisi, 29(2), 100-101.
  • Hocaoglu, N., Güven, H., Gidener, S., Tunçok, Y., Kalkan, Ş., Gümüştekin, M., ve Gelal, A. (2011). “Dokuz eylül üniversitesi tıp fakültesi dördüncü sınıf ögrencilerinin akılcı ilaç kullanım becerileri üzerine akılcı ilaç kullanım kursunun kısa dönem etkileri”. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(1), 15-24.
  • Isenalumhe, A.E., and Oviawe, O. (1998). “Polypharmacy: its cost burden and barrier to medical care in a drug oriented healt care system”. International Journal Healt Services, 18(2), 335-342.
  • Işık, A., Doruk, H., ve Mas, M. (2004). “Yaşlılarda ilaç kullanım ilkeleri”. Klinik Gelişim Dergisi, 17(2), 25-31. Krähenbühl-Melcher, A., Schlienger, R., Lampert, M., Haschke, M., Drewe, J., and Krähenbühl, S. (2007). “Drug-related problems in hospitals: a review of the recent literature”. Drug Safety, 30(5), 379-407.
  • Laing, R. O. (1990). “Rational drug use: an unsolved problem”.Tropical Doctor, 1990(20), 101–103.
  • Melli, M. (2010). “Akılcı ilaç kullanımı”. Anestezi Dergisi, 18(3), 131-134.
  • Mollahaliloğlu, S., ve Aşkın, E. (2004). “Akılcı ilaç kullanımı nedir?”. Türk Eczacılar Birliği Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi, 7, 16-24.
  • Parchman, M. L., and Burge, S. K. (2004). “The patient-physician relationship, primary care attributes, and preventive services”. FamilyMedicine, 36(1), 22-27.
  • Parlak, N. (2015). KOAH Akut Alevlenmesinde Kullanılan Antibiyotiklerin Akılcı İlaç Kullanımı Yönünden Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Sürmelioğlu, N., Kıroğlu, O., Erdoğdu, T., ve Karataş, Y. (2015). “Akılcı olmayan ilaç kullanımını önlemeye yönelik tedbirler”. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 24(4), 452-462.
  • Uluoğlu, C. (2015). “İlaç Etkileşmelerine Akılcı Yaklaşım”. Türkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics, 3(1), 65-73.
  • Yılmaz, M., Kırbıyıkoğlu, F.İ., Ariç, Z., Kurşun, B. (2014). Bir Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesi‘ne Başvuran Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımlarının Belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1), 39-47.
  • World Health Organization (WHO). (2002). Promoting Rational Use of Medicines: Core Components. WHO Policy Perspectives on Medicines. Report WHO/EDM, No:5 Geneva, 1-3.
Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 2015
  • Yayıncı: Zekai ÖZTÜRK
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

SAĞLIK SEKTÖRÜNDE TELE-TIP UYGULAMALARI: TELE-TIP UYGULAMA BOYUTLARINI İÇEREN BİR ARAŞTIRMA

Sezer KORKMAZ, İsmihan HOŞMAN

AKILCI İLAÇ KULLANIMINDA AİLE HEKİMİNİN ROLÜ: BİTLİS İLİNDE BİR UYGULAMA

Emine ORHANER, Emrah SALĞIN

KADIN ÇALIŞANLARIN CAM TAVAN ENGELLERİNİN ARAŞTIRILMASI: BİR ÖZEL HASTANE ÖRNEĞİ

Zekai ÖZTÜRK, Yasemin BOLAT, İlknur KIRAN MORKOÇ

ANKARA İLİNDE YAŞAYAN KİŞİLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTASINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Emine ORHANER, Nazmiye EKİNCİ

EVDE SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARAÇ ROTALAMA İLE GÜZERGAHLARIN BELİRLENMESİ: DEVLET HASTANESİNDE BİR UYGULAMA

Cemre TAŞ, Neşet BEDİR, Tamer EREN, Hacı Mehmet ALAKAŞ, Suna ÇETİN