İslam Düşünce Tarihinde Yönetim Anlayışı: İbnü’l-Mukaffa Örneği
Devlet, çok eski dönemlerden beri toplumlar için vazgeçilmez bir kurum olmuştur. Tarih boyunca devlet farklı açılardan ele alınmış ve bu kavram hakkında farklı tanımlamalar yapılmıştır. Devleti, yöneten ile yönetileni birbirinden ayıran bir kurum olarak tasvir edenler de vardır. Devletin ön plana çıkarılan niteliklerine göre farklı yaklaşımlar söz konusu olabilmektedir. Keşfedici metodun kullanıldığı bu çalışmada İslam siyasi düşünce yapısında farklı yaklaşımlarıyla ortaya çıkan, döneminin sosyal, tarihsel, kültürel yapısını El-Edebü’s-Sağir, El-Edebü’l-Kebir, Risaletü’s Sahabe ve Ed-Dürret’ül-Yetime eserlerinde aktaran İbnü’l-Mukaffa’nın düşüncelerinden hareketle İslam siyaset üslubu ortaya konmuştur. Bu incelemede amaç, İbnü’l-Mukaffa hakkında bilgi verdikten sonra etkin bir yönetimde devletin amaçları, yöneticinin vasıfları, yönetilenlerin uyması gereken ilkelerin neler olduğunun ortaya konulmasıdır. Çalışmada cesaret, cömertlik, fedakârlık ve vefakârlık, ölümü unutmamak, dünyaya kanmamak ve nefsimize sahip çıkmak ilkelerine uyulan bir siyasi düzende yönetilenlerin mutluluğu, ülkenin gelişimi ve kalkınmasının sağlanacağı, ihanetin ve baskının engellenmesinin de mümkün olacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
İbnü’l-Mukaffa, İslam Siyaseti, İyi Yönetim İlkeleri, Ibn al-Muqaffa, Islamic Politics, Principles of Good Governance.
The Understandıng Of Management In The Hıstory Of Islamıc Thought: The Example Of Ibn Al-Muqaffa
The state has been an indispensable institution for societies since time immemorial. During this process, the state was considered from different angles and different definitions were made. There are also those who approve of the state as an institution that distinguishes between the one that governs and the one that governs. Different approaches are made according to the qualifications put forward by the state. In this study, the Islamic Political Style has been revealed based on the thoughts of Ibn al-Muqaffa, who appeared with different approaches to the structure of Islamic political thought and conveyed the social, historical and cultural structure of his era in the works of Al-Adabu’s-sağir, Al-Adabu’l-kabir,Risaletu’s Sahaba and Ed-Durratu’l Yatima. In this review, after providing information about Mukaffa, it was tried to reveal what are the goals of the state, the qualifications of the manager, and the principles that managers should follow in effective management. In the study, it was concluded that courage, generosity, sacrifice and loyalty make it possible to prevent betrayal and oppression, the development and development of the country and the happiness of those who are governed by a political order that adheres to the principles of not forgetting death, not falling for the world and taking care of our selves.
Keywords:
İbnü’l-Mukaffa, İslam Siyaseti, İyi Yönetim İlkeleri, Ibn al-Muqaffa, Islamic Politics, Principles of Good Governance.,
___
- Adalıoğlu, H. (2004), “Siyasetnamelerin Klasik Kaynakları”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:5, Sayı: 2, s. 1-22.
- Al, Ö. ve Şanver, C. (2018), “8. yy. İslam Toplumunda Yaşayan İbnü’l-Mukaffa’nın Mali Görüşleri”, Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yeni Yaklaşımlar ve Eğilimler Kongresi, Kocaeli Üniversitesi.
- Alp,T. (2018), Akıl Bilge ve Hikmet Üzerine, https://www.scribd.com/doc/61885936/Ak%C4%B1l-Bilgi-ve-Hikmet-Uzerine, (Erişim Tarihi: 06.10.2021).
- Barlak, M. (2018), “İslam Düşüncesinde Muhalefetin Teopolitik İmkânı ve Yapısı”, e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, s. 383-430.
- Cabiri, M. (1997), Arap-İslam Aklının Oluşumu, Çev: İ. Akbaba, İstanbul: Ecem Matbaacılık.
- Canikli, İ. (2004), Hadislere Göre Yöneticilere İtaatin Sınırları, Ankara: İlahiyat Yayınları.
- Canikli, İ. (2006), Siyasetin Kurucusu Olarak Hadis –Sünni Hadis Literatüründe Hilafet Problemi, İstanbul: Medrese Yayınları.
- Çakır, N. (2017), “İbnü’l-Mukaffa’nın Kur’an’a Muaraza Yaptığına Dair İddiaların Değerlendirilmesi”, Artvin Çoruh Üniversitesi İlahiyat Araştırmaları Dergisi, Cilt:1, Sayı: 2, s. 159-185.
- Demirci, M. (2005), “Emevilerden Abbasilere Geçiş Sürecinin Bir Tanığı: Abdullah İbnü’l-Mukaffa ve Risaletü’s Sahabesi”, D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 21, s. 117-148.
- Demirci, M. (2008), “Abdullah İbnü’l-Mukaffa’nın Risaletü’s-Sahabe Adlı Risalesi: Takdim ve Tercüme”, İstem Dergisi, Sayı: 12, s. 217-240.
- Durmuş, İ. (2000), İbnü’l-Mukaffa, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 21, s.130-134.
- Haldun, I. (2018), Mukaddime, İstanbul: Dergah Yayınları.
- Kutluer, İ. (2000), İbnü’l-Mukaffa, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 21, s.134-137.
- Kuzudişli, A. (2017), “İbnü’l-Mukaffa ve İslami İlimlerin Oluşumundaki Rolü”, Tidsad Dergisi, Cilt: 4 Sayı:2, s. 51-61.
- Mukaffa, I. (1989), Asar’u İbnü’l-Mukaffa, Al-Adabu’l-kabir, Lübnan: Beyrut Yayınları.
- Mukaffa, I. (1989), Asar’u İbnü’l-Mukaffa, er-Risale fi’s-sahabe, Daru’l-Kütübi’l-Alemiyye, Lübnan: Beyrut Yayınları.
- Mukaffa, I. (2001), Kelile ile Dimne, Çev: S. Aykut, İstanbul: Şule Yayınları.
- Mukaffa, I. (2016), İslam Siyaset Üslubu, Çev: V. Akyüz, İstanbul: Dergah Yayınları.
- Mustafa, Nevin A. (1990), İslam Siyasi Düşüncesinde Muhalefet, Çev. Vecdi Akyüz, İstanbul: İz Yayıncılık.
- Rayyis, Z. (1995), İslam’da Siyasi Düşünce Tarihi, Çev. İbrahim Sarmış, İstanbul: Nehir Yayınları.
- Torlak, M. (2011), Bir Yönetim Klasiği: İslam Siyaset Üslubu, http://melihtorlak.com/2011/01/23/bir-yonetim-klasigi-islam-siyaset-uslubu/, (Erişim Tarihi: 06.10.2021).
- Turan, N. (2017), İbnü’l-Mukaffanın Siyasal Düşüncesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Turan, N. (2018), “Pers İmparatorluk Geleneğinin Abbasi Siyasal Düzenine Etkisi ve İbnü’l -Mukaffa’nın Rolü Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım”, İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, s. 215-240.
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Politik Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi