SINIF ÖĞRETMENLERİNİN İŞ DOYUMLARI VE MESLEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Bu araştırmanın amacı, ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerin iş doyumları ve mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkilerinin incelenmesidir. İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın evrenini 2017–2018 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Trabzon ili Sürmene ilçesinde 10 ilkokulda görev yapmakta olan 240 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada iş doyumu, Weiss, Dawis, England ve Lofquist (1967) tarafından geliştirilmiş olan ve Baycan tarafından (1985) Türkçeye uyarlanan Minnesota İş Doyum ölçeği ile, mesleki tükenmişlik ise, Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen “Maslach Tükenmişlik Envanteri” ile ölçülmüştür. Ayrıca demografik değişkenlerin belirlenmesine yönelik “Kişisel Bilgi Formu” oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ile mesleki tükenmişlikleri arasındaki ilişkiye bakıldığında ise duygusal tükenme; iç kaynaklı doyum, dış kaynaklı doyum ve genel doyum ile orta düzeyde anlamlı negatif bir ilişkiye sahip olduğu görülmektedir. Duyarsızlaşma boyutu ise; iç kaynaklı doyum, dış kaynaklı doyum ve genel doyum ile orta düzeyde anlamlı negatif bir ilişkiye sahip olduğu görülmektedir. Ayrıca regresyon analizi sonucunda sınıf öğretmenlerinin iş doyumu, mesleki tükenmişlik düzeyi ile orta düzeyde ve anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu bulunmuştur. Buna göre sınıf öğretmenlerinin iş doyumu, mesleki tükenmişlik düzeyinin % 46’sını açıklamaktadır. Standardize edilmiş (β) katsayısı ve t değerleri incelendiğinde Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu, mesleki tükenmişlik düzeyinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler:
İş doyumu, Mesleki Tükenmişlik
RELATION BETWEEN JOB SATISFACTION OF CLASS TEACHERS AND LEVELS OF THE OCCUPATIONAL BURNOUT
The purpose of this study is to research relations between occupational burnouts of classroom teachers who work in the primary schools and levels of the occupational burnouts. The data was collected from 240 teachers who work in 10 elementary schools which are affiliated to the Ministry of National Education in Surmene district of Trabzon in 2017-2018 academic year, to create relational screening model. Job satisfaction mentioned in the research had been measured with the scale of Minnesota Satisfaction Questionnaire which was improved by Weiss,Dawis,England and Lofquist (1967) and adapted to Turkish by Baycan (1985) and occupational burnout had been measured with “Maslach’s Burnout Inventory’’ which was improved by Maslach and Jackson(1981) . Furthermore “Personal Information Form” had been created to identify demographic variables. The research shows that, when we examine the job satisfaction and the occupational burnouts of the class teachers, emotional exhaustion has a negative significant relationship with endogenous satisfaction exogenous satisfaction and general satisfaction. The level of desensitization has a negative significant relationship with endogenous satisfaction exogenous satisfaction and general satisfaction. It can be seen that, The extent of desensitization has a negative significant relationship in medium level with endogenous satisfaction, exogenous satisfaction and general satisfaction. The regression results also show that the job satisfaction of the class teachers has a medium level and significant relation with occupational burnout level. This means, job satisfaction of class teachers were to form the forty six percent of the occupational burnout. When standardized (β) factor and t-scores were examined, it can be said that the job satisfaction of classroom teachers is a significant precursor of level of occupational burnout.
Keywords:
Job Satisfaction, Occupational Burnout,
___
- Angı, A. (2002). A comprehensive study concerning the job satisfaction of the instructors associated with students’ evaluation. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Baltaş, Z. ve Baltaş, A. (1998). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul, Remzi Yayınları.Baysal, A. (1995). Lise ve dengi okul öğretmenlerinde tükenmişliğine etki eden faktörler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Boyle, G. , J., Borg, M. G., Falzon, J. M., & Baglio¬ni, A. J. (1995). A Structural Model Of The Dimensions Of Teacher Stress. British Journal of Educational Psycho¬logy. 65(2):49-67.
- Çınar, Fatih. (2015). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Süleyman Demirel Ünv. Sosyal Bilimler Dergisi. 235-282.
- Erçetin, Ş.Ş. & Bisaso, S.M. (2015). The Incorporation of Fractals into Educational Management and its Implications for School Management Models. In Ş.Ş. Erçetin & S. Banerjee (Eds.) Chaos, Complexity and Leadership 2013. Springer Proceedings in Complexity, Ch. 4, 35-55.
- Ertürk, E. ve Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmenler üzerine örnek bir uygulama. Ege Academic Review, 12(1), 41-54.
- Girgin, G. (1995), İlkokul öğretmenlerinde meslekten tükenmişliğin gelişimini etkileyen değişkenlerin analizi ve bir model önerisi, Yayınlanmamış doktora tezi, DEÜ, İzmir.
- Gögercin, T. (2017). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Tatmini ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi (İstanbul Başakşehir İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Günbayı, İ. ve Toprak, D. (2010). İlköğretim okulu sınıf ve özel sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin karşılaştırılması. İlköğretim Online, 9(1), 150-169.
- Kara, M. M. (2010). The relation of job satisfaction with happiness and success level. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
- Kenioua Mouluod, Bachir Boughera, Samir Foudil. (2016). Job Satisfaction for Physical Education Teachers And Its Relationship to Job Performance And Organizational Commitment. Pedagogics, psychology, medical-biological problems of physical training and sports. 20(3), s. 47-51.
- Maslach, C. Ve Jacksan, S.E. (1981) The Measurement Of Experienced Braund Journold Of Beloviour. Ss. 2 – 99 – 113
- Otacıoğlu, S. G. (2008). Müzik Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(15):103-116.
- Sönmez, V., Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Sun, H. Ö. (2002). İş Doyumu Üzerine Bir Araştır¬ma. Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Türkiye Cumhuriyeti Mer¬kez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü.
- Sünter, T. A., Canbaz, S., Dabak, Ş. Öz, H. Peşken, Y. (2006). Pratisyen Hekimlerde Tükenmişlik, İşe Bağlı Gerginlik ve İş Doyumu Düzeyleri. Genel Tıp Dergisi, 16(1):9-14.
- Şahin, A., İnce, N. (2016). Birleştirilmiş ve Bağımsız Sınıflarda Çalışan Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Doyum ve Tükenmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 31(2): 391-409.
- Yavaş, T. (2007). Kırsal alanda ve kent merkezinde çalışan sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
- Yeğin, M. (2009). İdari personelin iş doyumu üzerine bir araştırma: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Yılmaz, A. ve Ceylan, Ç. B. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(2), 277-394.
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Şefika Şule ERÇETİN
Sayıdaki Diğer Makaleler
OKUL MÜDÜRLERİNİN KUANTUM LİDERLİK DAVRANIŞLARINI GERÇEKLEŞTİRME DÜZEYLERİ
Şefika Şule ERÇETİN, Mehmet Sabir ÇEVİK, Methi ÇELİK
HİZMETKAR LİDERLİK: GANDHİ ÖRNEĞİ
CUMHURİYETİN KURULUŞUNDAN GÜNÜMÜZE MİLLİ EĞİTİM BAKANLARININ ÇALIŞMALARINA İLİŞKİN BİR ANALİZ
Methi ÇELİK, Gökhan SAVAŞ, Hazal TAKMAK, Gamze TUTİ
SINIF ÖĞRETMENLERİNİN İŞ DOYUMLARI VE MESLEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ