Ayse ZAMBAK, Emine ÖZDEMİR

4523

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Müdürlerinin Liderlik Stillerine İlişkin Algılarının İncelenmesi

Bu çalışma, öğrenci performansı ve okul atmosferi üzerinde önemli bir etkiye sahip olduklarından dolayı okul öncesi öğretmenlerinin birlikte çalıştıkları okul müdürlerinin liderlik tarzlarını nasıl algıladıklarını araştırmayı amaçlamaktadır. Bu sebeple, devlet okullarındaki 114 okul öncesi öğretmeninden amaçlı rastgele örnekleme yöntemiyle karma yöntem araştırma paradigması kullanılmıştır. Gerekli verileri toplamak için Okul Müdürlerinin Liderlik Tarz Ölçeği, demografik bilgi bölümü ve metafor çıkarım formu ile birlikte uygulanmıştır. Süreçleri eşit olarak tartmak için yakınsayan paralel bir tasarım kullanıldığından, nicel ve nitel veriler bağımsız olarak değerlendirilmiş ve sonuçlar ayrı ayrı yorumlanmıştır. Sonuçlar, okul öncesi öğretmenlerinin algılarına göre birlikte çalıştıkları müdürlerin serbest bırakıcı liderlik tarzını daha fazla gösterdiklerini ortaya koymuştur. Metafor belirleme formundan elde edilen veriler ise, nicel bulgulardan farklı olarak, okul müdürleri için onları bir otorite figürü olarak kabul eden kategorinin en fazla metafora sahip olduğunu ortaya koymuştur. Öğretmen izlenimlerinin tanımlayıcı bulguları çoğu okul müdürünün serbest bırakıcı liderlik tarzına sahip olduğunu gösterse de, metaforlar okul müdürlerini okulda gücü olan, ekibini denetleyen, çeşitli görevleri olan, motive edici ve yenilikçi kişiler olarak tasvir etmektedir. Özetle, etkili liderliğin başarılı organizasyonlar için çok önemli bir gereklilik olduğu ve müdürlerin kariyerlerinde bir adım daha ileri gitmek ve organizasyonlarını daha etkin bir şekilde yönetmek için hazırlık sürecinde aktif rol almaları gerektiği ifade edilebilir. Sonuçlar, okul öncesi öğretmenlerinin algılarına göre birlikte çalıştıkları müdürlerin serbest bırakıcı liderlik tarzını daha fazla gösterdiklerini ortaya koymuştur. Metafor belirleme formundan elde edilen veriler ise, nicel bulgulardan farklı olarak, okul müdürleri için onları bir otorite figürü olarak kabul eden kategorinin en fazla metafora sahip olduğunu ortaya koymuştur. Öğretmen izlenimlerinin tanımlayıcı bulguları çoğu okul müdürünün serbest bırakıcı liderlik tarzına sahip olduğunu gösterse de, metaforlar okul müdürlerini okulda gücü olan, ekibini denetleyen, çeşitli görevleri olan, motive edici ve yenilikçi kişiler olarak tasvir etmektedir. Özetle, etkili liderliğin başarılı organizasyonlar için çok önemli bir gereklilik olduğu ve müdürlerin kariyerlerinde bir adım daha ileri gitmek ve organizasyonlarını daha etkin bir şekilde yönetmek için hazırlık sürecinde aktif rol almaları gerektiği ifade edilebilir.
Anahtar Kelimeler:

okul öncesi öğretmenleri, okul müdürleri, liderlik stilleri, algılar

Investigating Pre-School Teachers' Perceptions About the Leadership Styles of School Principals

This study aims to investigate how preschool teachers perceive the leadership styles of the school principals they work with, as they have a significant impact on student performance and school atmosphere. Therefore, a mixed-method research paradigm was utilized with a purposive random sampling method of 114 pre-school teachers at public schools. School Principals' Leadership Style Scale together with the demographic information part and a metaphor elicitation form, were applied to collect the necessary data. Because a convergent parallel design was utilized to weigh the processes equally, quantitative and qualitative data were evaluated independently, and the results were interpreted separately. The results revealed that, according to pre-school teachers' perceptions, the principals they work with show their laissez-faire leadership style more. Unlike quantitative findings, data from the metaphor elicitation form indicate that the category with the most metaphors for a school principal is a figure of authority. Although the descriptive findings of teachers' impressions show that most school principals have a laissez-faire leadership style, metaphors portray school principals as persons who have power at school, supervise their team, have varied tasks, and are motivators and innovators. To sum up, it can be put forward that effective leadership is a crucial necessity of successful organizations, and principals need to take an active part in the preparation process to go a step further in their careers and lead their organizations more effectively. The results revealed that, according to pre-school teachers' perceptions, the principals they work with show their laissez-faire leadership style more. Unlike quantitative findings, data from the metaphor elicitation form indicate that the category with the most metaphors for a school principal is a figure of authority. Although the descriptive findings of teachers' impressions show that most school principals have a laissez-faire leadership style, metaphors portray school principals as persons who have power at school, supervise their team, have varied tasks, and are motivators and innovators. To sum up, it can be put forward that effective leadership is a crucial necessity of successful organizations, and principals need to take an active part in the preparation process to go a step further in their careers and lead their organizations more effectively.
Keywords:

pre-school teachers, school principals, leadership styles, perceptions,

PDF

___

  • Abu-Tineh, A. M., Khasawneh, S. A. ve Omary, A. A. (2009). Kouzes And Posner’s transformational leadership model in practice: The case of Jordanian schools, Journal Of Leadership Education, 7(3), 265-283.
  • Aslan, Ü. (2013). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
  • Avcı, A. (2015). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-2(24), 161-189.
  • Akan, D. Yıldırım, İ. & Yalçın, S. (2014). Okul Müdürleri Liderlik Stili Ölçeğinin Geliştirilmesi (OMLSÖ). Electronic Journal of Social Sciences, 13(51), 392-415.
  • Akyol, B., & Kapçak, C. B. (2017). Pre-servıce teachers’ perceptions of “administration” and “school principal” reflected through metaphors. European Journal of Education Studies. 3(10). 293-309.
  • Balcı, A., 1999, Metaphorical images of school: School perceptions of students, teachers and parents from four selected schools (in Ankara), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
  • Bardakçı, V. (2017). Ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre Avrupa Birliği projelerinin okula katkı düzeyi ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki (Yayımlanamamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Bolam, R. (1999). Educational administration, leadership and management: towards a research agenda’ in Bush et al (eds). Educational Management: Redefining Theory, Policy and Practice, London, Paul Chapman.
  • Browne-Ferrigno, T. (2003). Becoming a principal: role conception, initial socialization, role-İdentity transformation, purposeful engagement. Educational Administration Quarterly, 39(4), 468-503.
  • Bush, T. (2008). Leadership and Management Development in Education. London, Sage.
  • Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2011). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2017). Designing and conducting mixed methods research. Sage publications.
  • Chirichello, M. (1999). Building Capacity for Change: Transformational Leadership for School Principals. Paper presented at the Annual International Congress for School Effectiveness and Improvement. (12th, San Antonio, TX, January 3–6, 1999).
  • Dalgıç, E. (2015). Okul yöneticilerinin algılanan liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkinin çok boyutlu incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniveristesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • De Guerrero, M. C. M., Villamil, O. S., & Olga, S. (2001). Metaphor analysis in second language instruction: A sociocultural perspective. Educational Resource Information Center, ERIC: EJ609845.
  • Deliveli, Ö. (2010). Yönetimde Yeni Yönelimler Bağlamında Lider Yöneticilik. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Isparta.
  • Dörnyei, Z. (2007). Research methods in applied linguistics. New York: Oxford University Press.
  • Eren, E. (2008). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Dağıtım.
  • Fennel, H. A. (1996). An exploration of principals’ metaphors for leaders and power. Retrieved from ERIC databases (399626).
  • Gedikoğlu, T. (2015). Liderlik ve okul yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Glatter, R. (1979) ‘Educational policy and management: one field or two?’. Educational Analysis, 1(2): 15–24.
  • Kaya, M. & Koca, İ. (2020). Okul müdürü kavramına ilişkin metafor araştırmalarının incelenmesi: Bir meta–sentez çalışması. Alanyazın, 1(1), 23-38.
  • Kalra, M. B., & Baveja, B. (2012). Teacher thinking about knowledge, learning and learners: A metaphor analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 55, 317-326.
  • Kets de Vries, M.F.R. (2007). Liderliğin gizemi. (Çev: Z. Dicleli). İstanbul: Mess Yayınları.
  • Kıngır, S., & Şahin, M. (2005). Örgütsel Davranış Boyutlarından Seçmeler içinde: Yönetici ve Liderlik. In M. Tikici (Eds.), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Lakoff, G. and Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By, Chicago: University of Chicago Press.
  • Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In: Ortony, A. (ed.), Metaphor and thought (pp. 202-251). New York: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139173865.013.
  • Linn, G. B., Sherman, R., & Gill, P. B. (2007). Making meaning of educational leadership: The principalship in metaphor. NASSP Bulletin, 91(2), 161-171.
  • Mullen, C. A., Greenlee, B. J., & Bruner, D. Y. (2005). Exploring the theory-practice relationship in educational leadership curriculum through metaphor. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 17(1), 1-14.
  • Murphy, J. (2002). Reculturing the profession of educational leadership: New blueprints. Educational administration quarterly, 38(2), 176-191.
  • National College for School Leadership. (2001). Leadership development framework. (Nottingham, NCSL).
  • Nikitina, L., & Furuoka, F. (2008). " A Language Teacher is Like...": Examining Malaysian Students' Perceptions of Language Teachers through Metaphor Analysis. Online Submission, 5(2), 192-205.
  • Oberlechner, T., & Mayer-Schoenberger, V. (2002). Through their own words—Toward a new understanding of leadership through metaphors. Working Paper No. RWP02–043, Kennedy School of Government, Boston.
  • Özyiğit, P. (2012). İlköğretim okullarındaki okul müdürlerine duydukları örgütsel güven ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Sabuncuoğlu, Z., & Tüz, M. (2001). Organizational psychology, Ezgi Bookstore, Bursa.
  • Singh, K. (2010). Metaphor as a tool in educational leadership classrooms. Management in Education, 24(3), 127-132.
  • Stemler, S. (2000). An overview of content analysis. Practical assessment, research, and evaluation, 7(1), 17.
  • Sözlük TDK. (n.d.). Lider. In Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Retrieved February 21, 2022, from https://sozluk.gov.tr/.
  • Şahin, S. (2003). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Yalçın, M. (2011). İlköğretim okullarında okul müdürüne ilişkin metaforik algılar. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama-Cover
  • Başlangıç: 2018
  • Yayıncı: Şefika Şule ERÇETİN
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Örgütlerde Toksik Liderlik Davranışı: Betimsel İçerik Analizi

Duygu AKBULUT, Ercan YAVUZ

Liderlik, Liderlik Tarzları ve Türk Gümrük İdareleri Özelinde Kamu Yönetiminde Liderlik

Nuh KELEŞ

Türkiye'nin Afrika'daki Dış Yardım Liderliği

Erman AKILLI

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Müdürlerinin Liderlik Stillerine İlişkin Algılarının İncelenmesi

Ayse ZAMBAK, Emine ÖZDEMİR

Kitap İncelemesi: "Yurtdışında Eğitim: Burs ve Uygulama Arasında Köprü Oluşturma"

Gülşah TAŞÇI

Okullardaki Dağıtımcı Liderlik İle Örgütsel Mutluluk Arasındaki İlişki

Halil İbrahim SEVİM, Ahmet KAYA