Bülent AĞBUĞA, Fikri GÜL, Fatma AĞBUĞA, Bülent ŞENKİBAR

Denizli İli Atletizm Hakemlerinin Hakemlikte Kalma ve Bırakma Davranışlarının İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı Denizli ili atletizm hakemlerinin hakemlikte kalma ve bırakma davranışlarını incelemektir. Araştırmaya, toplam 98 (65 erkek, Xyaş = 36.78± 13.79 ve 33 kadın; Xyaş = 31.34± 12.45) Denizli ili atletizm hakemi gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmada sporcular için Scanlan ve ark. (1993) tarafından geliştirilen ve VanYperen’in hakemler için yeniden düzenlediği “Sporda Adanmışlık Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek 20 maddelik 5’li Likert tipli bir ölçek olup 6 alt boyuttan (hoşlanma, katılım alternatifleri, kişisel yatırım, sosyal engellemeler, katılım fırsatları ve hakemliği bırakmama niyeti) oluşmaktadır. Açımlayıcı istatistik analizi sonuçlarına göre; (1) atletizm hakemleri hakemlikten hoşlandıkları (X̅ = 4.72, Ss =.48), sosyal çevrelerini hakemliğe devam edip etmeme yönünde etki altında bıraktıkları (X̅ = 4.26, Ss =.88) ve hakemliği bırakma niyetlerinin olmadıkları (X̅ = 4.64, Ss =.56) beyanında bulunmuşlardır. Bununla birlikte katılım alternatifleri (X̅ = 2.91, Ss =.79) ve katılım fırsatları (X̅ = 2.69, Ss = 1.21) alt boyutlarında ölçeğin ortalaması çevresinde, 3’ün biraz altında olmuştur. Pearson Korelasyon analizi sonuçları da Hoşlanma ve Kişisel Yatırım (r=.319; p<.001); Hoşlanma ve Katılım Fırsatları (r=.404; p<.001); Kişisel Yatırım ile Katılım Fırsatları (r=.321; p<.001); Katılım Fırsatları ile Hakemliği Bırakma Niyeti (r=.368; p<.001); Hakemliği Bırakma Niyeti ile Kişisel Yatırım (r=.229; p<.05) arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir). Bu araştırmanın sonucunda, hakemliğe devam edilmesinde özellikle harcanan zaman, çaba, para, kişisel yatırım ve hakemlikte geçirilen iyi zamanlardan oluşan katılım fırsatlarının çok önemli olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte hakemlikten hoşlanılmasıyla birlikte kişisel yatırımın ve katılım fırsatlarının da arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Atletizm, hakem, bırakma ve devam etme davranışı, sporda adanmışlık

Examination of Stay/Leave Behavior of Track and Field Referees in Denizli

The purpose of this study was to examine stay/leave behavior of track and field referees in Denizli Municipality. Ninety eight Denizli track and field referees (65 men, Xage = 36.78± 13.79 and 33 women; Xage = 31.34± 12.45) voluntarily participated in this study. In this study, “The Sport Commitment Model” was used in this study. This model was developed by Scanlan et al. (1999) for athletes and adapted to referees by VanYperen. The questionnaire model is a 20-item 5-Likert type and consists of 6 subscales (enjoyment, involvement alternatives, personal investments, social constraints, involvement opportunities, and intent to quit). According to descriptive analysis, the data showed high enjoyment (X̅ = 4.72, Ss =.48), social constraints (X̅ = 4.26, Ss =.88) scores and referees do not intend to quit (X̅ = 4.64, Ss =.56). Additionally, the mean scores of involvement alternatives (X̅ = 2.91, Ss =.79) and involvement opportunities (X̅ = 2.69, Ss = 1.21) were a little less than the midpoint of the scale (i.e., 3). The results of Pearson product–moment correlations identified significant positive relationships among enjoyment and personal investment (r=.319; p<.001); enjoyment and involvement opportunities (r=.404; p<.001); personal investment and involvement opportunities (r=.321; p<.001); involvement opportunities and intent to quit (r=.368; p<.001) and lastly personal investment and intent to quit (r=.229; p<.05). Specifically, the results of this study found that enjoyment, spending time, money, effort, personal investment and involvement opportunities are very important for continuing officiating. In addition to this, this study showed that enjoyment increases personal investment and involvement opportunities.

Keywords:

Track and field, referee, stay/leave behaviors, sport commitment,

PDF

___

Arbucke JL (2003). Amos 5.0 update to the Amos user’s guide. Chicago, IL: SmallWaters.
Browne MW, Gudeck R (1993). Alternative Ways of Assessing Model Fit. (Ka Bollen, Js Long, Eds.), Testing Structure Equation Models. Newbury Pdiğ, Ca: Sage, 136–162.
Dorsch KD, Paskevich DM (2007). Stressful Experiences among Six Certification Levels of Ice Hockey Officials. Psychology of Sport And Exercise, 8, 585-593.
Efe M, Öztürk F, Koparan Ş (2008). Bursa İlindeki Faal Futbol Hakemlerinin Problem Çözme ve Atılganlık Düzeylerinin Belirlenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6, 49-58.
Folkesson P, Nyberg C, Archer T, Norlander T (2002). Soccer Referees’ Experience of Threat and Aggression: Effects of Age, Experience, and Life Orientation on Outcome of Coping Strategy. Aggressive Behavior, 28, 317-327.
Hu L, Bentler PM (1995). Evaluating Model Fit. (Rh Hoyle, Ed.), Structural Equation Modeling: Concepts, Issues, and Applications. London: Sage. S. 76-99.
McIver JP, Carmines EG. (1981). Unidimensional Scaling. Quantitative Applications in Social Science, 24, 96–107.
Pepe H, Filiz K, Pepe K, Can S. (1999). Futbol Hakemlerinin Hakemlik Geçmişleri ve Sporculuk Geçmişlerinin Tutarlı Karar Vermedeki Etkisinin İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi BESYO, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1, 26-33.
Philippe FL, Vallerand RJ, Andrianarisoa J, Brunel P (2009). Passion in Referees: Examining Their Affective and Cognitive Experiences in Sport Situations. Journal of Sport & Exercise Psychology, 31, 77-96.
Scanlan TK, Carpenter PJ, Schmidt GW, Simons JP, Keeler B.(1993). An Introduction to the Sport Commitment Model. Journal of Sport & Exercise Psychology, 15, 1-15.
Thatcher J (2005). Stress, Challenge, and Impression Management among Sports Officials. Sport And Exercise Psychology Review, 1, 26-35.
Vanyperen NW (1998). Predicting Stay/Leave Behavior among Volleyball Referees. The Sport Psychologist, 12, 427-439.
Wolfson S, Neave N (2007). Coping Under Pressure: Cognitive Strategies for Maintaining Confidence among Soccer Referees. Journal Of Sport Behavior, 30, 232-247.