ANGLO-RUS İLİŞKİLERİNİN YAPILANDIRILMASI BAĞLAMINDA 1908 REVAL GÖRÜŞMESİ

20. yüzyıl başında İngiltere ve Rusya arasındaki ilişkileri yeniden yapılandırmak üzere pek çok görüşme yapıldı. 1908 Reval Görüşmesi ise, İngiliz-Rus ilişkilerini düzenleyen bir simgeydi. Kral VII. Edward’ın beraberinde ailesi ve devlet adamları ile birlikte Reval’de Çar II. Nicholas’ı ziyareti, stratejik pek çok konuda, iki ülkenin yakınlaşmasını sağladı. Yeni bir dönemin başlangıcı sayılan Anglo-Rus Görüşmesi, başta Almanya olmak üzere Avrupa’da oldukça tedirginlik yarattı. Açıkça belirtilmeyen görüşmenin asıl nedeni olarak, İngilizlerin Almanları saf dışı bırakmak istemesi görüldü. Yazılı bir metne dökülmese de, Görüşmeden sonra Avrupa basını ve kamuoyu tarafından ortaya atılan tahminler gerginliğe arttırdı. Endişeli bir şekilde bekleyen devletlerden biri de Osmanlı Devleti idi. Görüşmenin içeriğinin tam olarak bilinmemesi ve dışarıdan yayılan tahminler, özellikle Makedonya’da ıslahat meselesi, II. Abdülhamid karşıtlarının harekete geçmesi için fırsat doğurdu. Her ne kadar Jön Türklerin hazırlıkları Görüşmeden önce başlasa da, iki ülkenin Makedonya ve Osmanlı Devleti’ni paylaşacağı haberleri devrim taraftarları için iyi bir propaganda malzemesi oldu. Bununla birlikte Reval Görüşmesi sonrasındaki belirsiz bekleyiş, Balkanlardaki huzursuzluğu da arttırdı. Bu çalışmada, İngiltere’nin Avrupa’daki güç mücadelesi çerçevesinde Almanya’yı devre dışı bırakma çabası ve Rusya Dışişleri Bakanı Izvolsky’nin Neo-Slav politikası çerçevesinde Reval Görüşmesi, yeni dostluk arayışları, nedenleri ve yansımalarıyla birlikte ele alınmıştır. Çalışmada, Osmanlı belgelerine yansıyan bazı gazete haberleri ve mülakatlar ile inceleme eserler değerlendirilmiştir.

___

  • a) Başbakanlık Osmanlı Arşiv Belgeleri PRK. MK, Y.A. HUS, Y.A. HUS, Y.A. HUS, Y. PRK. AZJ, Y.A. HUS, Y. EE, Y. PRK. DH, Y. PRK. KOM. b) İnceleme Eserler Ahmad, F. (2016) “İttihat ve Terakki 1908-1914”, İstanbul: Kaynak Yayınları. Alkan, N. (2008) “1908 Jön Türk İhtilalinin Başlamasında Reval Buluşmasının Önemi”, Toplumsal Tarih, 175: 48-52. Anderson, M. S. (2010) “Doğu Sorunu, 1774-1923”, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Aslanova, S. (2011) “20. Yüzyılın Başında Rusya’nın Osmanlı Politikası 1903-1917”, Antalya: İlkim Ozan Yayınları. Armaoğlu F. (1999) “19. Yüzyıl Siyasi Tarihi”, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. D’agustino, A. (1911) “Russian Revolution 1917-1945”, California: Greenwood Publishing Group. Graves, P. (1999) “İngilizler ve Türkler”, Ankara: 21. Yüzyıl Yayınları. Gooch, G. P. (1922) “History of Modern Europe 1878-1919”, New York: New Yor Hold. Little, C. A. (1930) “General Anglo-Russian Relations 1903-1908”, University of Louisville. Ramsaur, E. (2011) “Jön Türkler 1908 İhtilalinin Doğuşu”, İstanbul: Pınar Yayınları. Taylor, A.J. P. (1954) “The Struggle For Mastery in Europe 1848-1918”, Oxford: Clarendon Press. Gooch G. P. ve Temperley, H. (1928) “British Document on the Origins of the War 1898-1914”, V. 5, London: H.M.S.O.