TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ VE BÜYÜME İLİŞKİSİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ

Sosyal ve ekonomik kalkınma için temel bir dayanak olan enerji, politik etkilere sahip önemli makroekonomik unsurlardan biridir. Politika yapıcılar etkin enerji ve çevre politikaları tasarlamak amacıyla büyüme ve enerji tüketimi ilişkisini anlamaya ihtiyaç duymaktadırlar. Bu çalışmada, 1960-2015 dönemi verileri kullanılarak, Türkiye örneğinde büyüme ve enerji tüketimi ilişkisi incelenmiştir. Bu kapsamda; seriler arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı Bayer ve Hanck (2012) tarafından önerilen eşbütünleşme testi ile araştırılmıştır. Eşbütünleşme testi sonuçları, Türkiye’de büyüme ile enerji tüketimi arasında uzun dönemli bir ilişkinin olmadığını göstermektedir. Seriler arasındaki nedensellik ilişkisi ise Hacker ve Hatemi-J (2006) tarafından önerilen bootstrap nedensellik testi kullanılarak incelenmiştir. Nedensellik testi sonuçları, büyüme ile enerji tüketimi arasında nedensellik ilişkisinin olmadığını belirtmektedir. Türkiye için elde edilen sonuçlar tarafsızlık hipotezinin geçerliliğini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Enerji Tüketimi, Büyüme, Eşbütünleşme Testi, Nedensellik Testi

THE RELATIONSHIP BETWEEN ENERGY CONSUMPTION AND GROWTH IN TURKEY: COINTEGRATION AND CAUSALITY ANALYSIS

Along with its political implications, energy, a fundamental basis for social and economic development, is one of the major macroeconomic factors. Policy makers need to understand the relationship among growth and energy consumption in order to design effective energy and environmental policies. In this study, relationship between growth and energy consumption in Turkey is examined using data from the period 1960-2015. In this context; the presence of cointegration relation between the series is investigated by the cointegration test proposed by Bayer and Hanck (2012). The results show that there is no long-run relationship between growth and energy consumption in Turkey. The causality relation between the series is investigated by the bootstrap causality test proposed by Hacker and Hatemi-J (2006). The causality test results show that there is no causality between growth and energy consumption. These results support the validity of the neutrality hypothesis in Turkey.

Keywords:

Growth, Energy Consumption, Causality Test, Cointegration Test,

PDF

___

Aktürk, L.N., Yılancı, V. ve Bozoklu, Ş. (2014). Spot ve Türev Piyasalar Arasındaki Etkileşim: Türkiye Örneği. 1. Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu, Zonguldak, Türkiye
Apergis, N. ve Payne, J. E. (2009). Energy Consumption and Economic Growth in Central America: Evidence from a Panel Cointegration and Error Correction Model. Energy Economics, 31(2), 211-216
Banerjee, A., Dolado, J. ve Mestre, R. (1998). Error-Correction Mechanism Tests for Cointegration in a Single-Equation Framework. Journal of Time Series Analysis, 19, (3), 267-83
Bayar, Y. (2014). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2)
Bayer, C. ve Hanck, C. (2012). Combining Non‐Cointegration Tests. Journal of Time Series Analysis, 34(1), 83-95
Boswijk, P.H. (1994). Testing for an Unstable Root in Conditional and Unconditional Error Correction Models. Journal of Econometrics, 63, 37–60
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distributions of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, p.427-431
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with A Unit Root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, p. 1057-1072
Engle, R.F. ve Granger, C.W.J. (1987). Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276
Erbaykal, E. (2007). Türkiye’de Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 29- 44
Erdoğan, S. ve Gürbüz, S. (2014). Türkiye'de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 79-87
Fisher, R. A. (1932). Statistical Methods for Research Workers, In: Breakthroughs in Statistics. Springer, New York
Göktaş, Ö. (2005). Teorik ve Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. İstanbul: Beşir Kitabevi
Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 424-438
Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri Çev. Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen (Birinci Baskı). İstanbul: Literatür Yayınları
Hacker, R. S. ve Hatemi-J, A. (2006). Tests for Causality between Integrated Variables Using Asymptotic And Bootstrap Distributions: Theory and Application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500
Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-54
Korkmaz, Ö. ve Develi, A. (2013). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı, Üretimi ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2)
Mucuk, M. ve Uysal, D. (2009). Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme. Maliye Dergisi, 157, 105-115
Özata, E. (2015). Türkiye'de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26)
Sancar, C. ve Polat, M. A. (2015). Türkiye'de Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi ve İthalat İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 6(12)
Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: EViews Uygulamalı. Nobel Yayın Dağıtım
Tatlı, H. (2015). Çok Değişkenli Bir Üretim Modeli ile Toplam Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(4)
Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1), 225-250
Usta, C. ve Berber, M. (2017). Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sektörel Analizi. International Journal of Economic & Social Research, 13(1)
Uzunöz, M. ve Akçay, Y. (2012). Türkiye’de Büyüme ve Enerji Tüketimi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1970-2010. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2):001-016
Wooldridge, J.M. (2013). Ekonometriye Giriş Modern Yaklaşım, Çev. Editörü: E. Çağlayan. Nobel Yayıncılık