İŞ GÜVENLİĞİ İKLİMİNİN İŞGÖREN MEMNUNİYETİNE ETKİSİ: İSTANBUL’DA FARKLI TEHLİKE GRUBUNA AİT İŞLETMELER ARASINDA BİR ARAŞTIRMA

Çalışma hayatında karşılaşılan sorun alanlarından en önemlisi iş kazalarıdır. İş kazaları hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde önemli sosyal ve ekonomik kayıplara yol açmaktadır. İş kazalarının önlenmesi adına, ülkemizde pek çok yasal düzenleme yapılmasına rağmen, yapılan bu düzenlemelerin başarıya ulaşamadığı iş kazası istatistiklerinde görülmektedir. Araştırmalar, iş kazalarının önlenmesine yönelik daha insan odaklı yaklaşımlar gerektiğini göstermektedir. Bu bağlamda, iş kazalarının önlenmesinde, işyerinde örgüt kültürünün bir alt fonksiyonu olarak tanımlanan bir güvenlik kültürünün oluşturulmasının önemi gündeme gelmektedir. Bu araştırmada İstanbul’da sağlık, inşaat ve imalat sektörü gibi farklı tehlike gruplarına ait firmalarda iş güvenliği iklimi algısının, işgören memnuniyetine etkisi araştırılmıştır. Araştırma 109 işgören üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın yöntemi olarak ilişkisel ve etkileşimsel araştırma modeli kurulmuş olup bu ilişkiler korelasyon ve regresyon analizleri ile yorumlanıştır. Veri toplama tekniği olarak yazılı soru formundan (anket) yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda iş güvenliği kültürü ile işgören memnuniyet düzeyi arasında pozitif ilişki olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada daha önce geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılmış ölçek sektör bazında ilk kez uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İş Güvenliği, Güvenlik Kültürü, ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ

THE IMPACT OF WORK SAFETY CLIMATE ON EMPLOYEE SATISFACTION: A RESEARCH ON SECTORS FROM DIFFERENT HAZARD GROUPS IN ISTANBUL

One of the most important problems in working life is occupational accidents. Occupational accidents cause socially and economically significant loss both in developed and developing countries. Many legal arrangements have been made in our country to prevent occupational accidents. However, the statistics of the occupational accident show that these regulations can not reach success. Research show that more human-focused approaches to the prevention of occupational accidents are needed. In this context, to provide and develop the safety culture, which is described as the sub-function of organizational culture, in work environment emerges as an important issue in the prevention of occupational accidents. In this study, the effects of work safety climate perception on employee satisfaction in companies belonging to different hazard groups such as health, construction and manufacturing sector were investigated. The research was conducted on 109 employees. Relational and interactive research model has been established as a method of research and these relations are interpreted by correlation and regression analysis. The questionnaire was used as a data collection technique. As a result of the research, it is found that there is a positive relationship between job security culture and employee satisfaction level. The validity and reliability study of the scale was applied for the first time on the basis of the sector.

Keywords:

Work Safety, Safety Culture, Job Satisfaction,

PDF

___

Altınel, Ö. (2009). The Relations Between Both Employees’ and Managers’ Perceptions of Safety Climate, As Well As Work Related Employee Attitudes. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Ashforth, B.E. (1985). Climate Formation: Issues and Extensions. Academy of Management Review, 10, 837-847.
Aytaç, S. (2011). İş Kazalarını Önlemede Güvenlik Kültürünün Önemi. Türkmetal Dergisi, Ekim 2011 ve Kasım 2011, 30-33 ve 36-39.
Bakan, İ., Büyükbeşe, T. Ve Bedestenci H.C. (2004). Örgüt Sırlarının Çözümünde Örgüt Kültürü: Teorik ve Ampirik Yaklaşım. İstanbul: Aktüel Yayınları.
Clarke, S. (2010). An Integrative Model of Safety Climate: Linking Psychological Climate and Work Attitudes to Individual Safety Outcomes Using Meta-Analysis. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83, 553-578.
Cooper, M.D. (2000). Towards A Model of Safety Culture. Safety Science, 36, 111-136.
Cullen, W.D. (1990). The Public Inquiry Into The Piper Alpha Disaster. London: HMSO.
Díaz-Cabrera, D., Hernández-Fernaud E. ve Isla- Díaz, R. (2007). An Evaluation of A New Instrument To Measure Organisational Safety Culture Values and Practices. Accident Analysis and Prevention, 39, 1202-1211.
Dursun, S. (2012). İş Güvenliği Kültürü: Kavram, Modeller, Uygulama. İstanbul: Beta Basım Yayım.
Enshassi, A., Choudhry, R.M., Mayer, P.E. ve Shoman, Y. (2008). Safety Performance of Subcontractors in the Palestinian Construction Industry. Journal of Construction in Developing Countries, 13(1), 51-62.
Gökhan, Ö., ve Günlük, M. (2010). Örgütsel Adaletin Muhasebecilerin İş Memnuniyeti ve İşten Ayrılma Eğilimine Etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 9(2), 459-481.
Guldenmund, F.W. (2000). The Nature of Safety Culture: A Review of Theory and Research. Safety Science, 34, 215-257.
Halis, M. (2003). Durumsallığı Açısından Türk Örgüt Kültüründeki Yönelimler. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 109-135.
HSE, (1993). Organising for Safety’. 3rd Report of ACSNI Study Group on Human Factors. London
IAEA (1991). Safety Culture (Safety Series No 75- INSAG-4). International Nuclear Safety Advisory Group, International Atomic Energy Authority, Vienna.
ILO. (2015), Global Trends on Occupational Accidents And Diseases. Erişim Adresi https://www.ilo.org/legacy/english/osh/en/story_content/external_files/fs_st_1-ILO_5_en.pdf
Karcıoğlu, F. (2001). Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1-2), 265-283.
Neal, A., Griffin, M.A. ve Hart, P.M. (2000). The Impact of Organizational Climate On Safety Climate and Individual Behavior. Safety Science, 34, 99-109.
Patankar, M. ve Sabin, E. (2010). The Safety Culture Perspective. Human Factors In Aviation (2.Baskı). India: Elsevier.
Reichers, A.E. ve Schneider, B. (1990). Climate and Culture: An Evaluation of Constructs. Organizational Climate and Culture (ed.Benjamin Schneider), New Jersey: Josey-Bass Publishers, 5-39.
Schein, H.E. (2004). Organizational Culture and Leadership (3.Baskı). New Jersey: Josey-Bass Publishers.
Schneider, B., Ehrhart, M.G. ve Macey, W.H. (2013). Organizational Climate and Culture. The Annual Review of Psychology, 64, 361-388.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik Ve Geçerlilik. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
Şerifoğlu, U.K. ve Sungur, E. (2007). İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Kültürünün Oluşturulması; Tepe Yönetimin Rolü ve Kurum İçi İletişim Olanaklarının Kullanımı. İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 18(58), 1- 17.
TMMOB Oda Raporu. (2018). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (8.Baskı). Erişim Adresi https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/ISG%20raporu%202018.pdf.
Turner, B.A., Pidgeon, N., Blockley, D., Toft, B. (1989). Safety Culture: Its Importance In Future Risk Management. Position paper for the Second World Bank Workshop on Safety Control and Risk Management, Sweden.
Türen, U., Gökmen, Y., Tokmak, İ. ve Bekmezci, M. (2014). Güvenlik İklimi Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Süleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 19(4), 171-190.
Uttal, B. (1983). The Corporate Culture Vultures. Fortune, 108(8), 66-72.
Varol, M. (1989). Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 289-300.
Yule, S. (2003). Senior Management Influence on Safety Performance in the UK and US Energy Sectors. (Doktora Tezi). University of Aberdeen, Scotland.
Zohar, D. (1980). Safety Climate in Industrial Organizations: Theoretical and Applied Implications. Journal of Applied Psychology, 65(1), 96-102.