İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri: Feder-Ram Modeli

Bu çalışmanın amacı, ithalatın ve alt kalemlerinin milli gelir ve dolayısıyla ekonomik büyüme üzerinde doğrudan ve dolaylı etkilere sahip olup olmadığının araştırılmasıdır. Çalışmada kullanılan değişkenlerin durağanlıkları ADF ve PP testleri, ithalatın milli gelir ve ekonomik büyüme üzerindeki doğrudan ve dolayly etkileri Feder-Ram modeli, değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri VAR ve Granger nedensellik analizleri kullanylarak araştırılmıştır. Dolaylı etkilere bakıldığında toplam ithalat, makine ve ulaştırma araçları ithalatı, işlenmiş maddeler ithalatı, çeşitli mamül eşya ithalatı, yatırım ve tıketim malları ithalatı katsayıları pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Gıda maddeleri ithalatının doğrudan etki katsayısının pozitif ve istatistiki açıdan anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, makine ve ulaştırma araçları ithalatı ve işlenmiş maddeler ithalatının katsayılarının negatif fakat istatistikî açıdan anlamsız olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İthalat, Ekonomik Büyüme, Feder-Ram Modeli, VAR, Granger Nedensellik

The Direct and Indirect Effects of Imports on Economıc Growth: Feder-Ram Model

The purpose of this study is to investigate whether imports and their sub-items are directly or indirectly effective on national income and therefore on economic growth. Stationarity of the variables are investigated using ADF and PP tests, direct and indirect effects of imports on national income and economic growth are investigated using Feder-Ram model, causality between variables is investigated using VAR analysis and the Granger causality analysis. When the indirect effects are analysed, the coefficients for total imports, imports of machinery and transport equipment, imports of processed materials and imports of a variety of manufactured goods, imports of investment and consumption goods are found to be positive and statistically significant. The results show that the direct effect coefficient for imports of foodstuffs is positive and statistically significant. Nonetheless, it is determined that coefficients for imports of machinery and transport equipment and processed materials are negative and statistically insignificant.

Keywords:

Imports, Economic Growth, Feder-Ram Model, VAR, Granger Causality,

PDF

___

Acet, Hakan, Erdoğan, Savaş ve Köksal, Melike (2016) “İthalat, İhracat ve Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Uygulaması”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(31), ss. 145-161.
Adams, Nassau A. (1967) “Import Structure and Economic Growth: A Comparison of Cross-Section and Time-Series Data”, Economic Development and Cultural Change, 15(2), pp.143-162.
Aktaş, Cengiz (2009), “Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), ss.35-47.
Awokuse, Titus O. (2007), “Causality Between Exports, Imports, and Economic Growth: Evidence from Transition Economies”, Economics Letters, 94, pp.389-395.
Baday Yıldız, Ezgi ve Berber, Metin (2009), “İthalata Dayalı Büyümenin Sürdürülebilirliği: 1989– 2007 Türkiye Örneği”, 10. İstatistik ve Ekonometri Kongresi, 27-29 Mayıs, Erzurum.
Baharumshah, Ahmad Zubaidi and Rashid, Salim (1999), “Exports, Imports and Economic Growth in Malaysia: Empirical Evidence Based on Multivariate Time Series”, Asian Economic Journal, 13(4), pp.389-406.
Bilgin, Cevat ve Şahbaz, Ahmet (2009), “Türkiye’de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), ss.177–198.
Çetinkaya, Murat and Erdoğan, Savaş (2010), “VAR Analysis of the Relation between GDP, Import and Export: Turkey Case”, International Research Journal of Finance and Economics, 55, ss.135-145.
Çetintaş, Hakan and Barişik, Salih (2008), “Export, Import and Economic Growth: The Case of Transition Economies”, Transition Studies Review, 15(4), pp.636-649.
Dickey, David. A. and Fuller, Wayne. A. (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74, pp.427-31.
Dickey, David. A. and Fuller, Wayne. A. (1981),“The Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49, pp. 1057-72.
Din, Musleh-Ud (2004),“Exports, Imports, and Economic Growth in South Asia: Evidence Using a Multivariate Time-series Framework”, The Pakistan Development Review, 43(2), pp.105-124.
DTM (2011), “Türkiye İhracatının Gelişimi”, Dış Ticaret Müsteşarlığı, www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/ IHR/Turkiye_ihr_gelisimi.doc, 19.01.2011.
Esfahani, Hadi S. (1991), “Exports, Imports, and Economic Growth in Semi-Industrialized Countries”, Journal of Development Economics, 35, pp.93-116.
Erdoğan, Savaş (2006), “Türkiye’nin İhracat Yapısındaki Değişme ve Büyüme İlişkisi: Koentegrasyon ve Nedensellik Testi Uygulaması”, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, 9(10), ss.30–39.
Feder, Gershon (1983), “On Exports and Economic Growth”, Journal of Development Economics, 12(1-2), pp.59-73.
Gerni, Cevat, Emsen, Ö. Selçuk ve Değer, Mustafa Kemal (2008), “İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980–2006 Türkiye Deneyimi”, 2. Ulusal İktisat Kongresi, DEÜ İİBF İktisat Bölümü, 20–22 Şubat, İzmir.
Granger, Clive William John (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, 37(3), pp.424-38.
Jung, Woo S. and Marshall, Peyton J. (1985), “Exports, Growth and Causality in Developing Countries”, Journal of Development Economics, 18, pp.1-12.
Karbasi, Alireza and Tavana, Hamid (2009), “The Impact of Industry and Foreign Trade on Economic Growth”, World Academy of Science, Engineering and Technology, 37, pp.1322-1337.
Kösekahyaoğlu, Levent ve Şentürk, Canan (2006), “İhracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Testi: Türkiye ve Yeni Gelişen Ekonomiler Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), ss.23-45.
Kurt, Serdar ve Terzi, Harun (2007), “İmalat Sanayi Dış Ticareti Verimlilik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), ss.25-46.
MacKinnon, James G. (1996), “Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests”, Journal of Applied Econometrics, 11, pp.601-618.
Newey, Whitney and West, Kenneth (1987), “A Simple Positive Semi-Definite, Heteroskedasticity and Autocorrelation Consistent Covariance Matrix”, Econometrica, 55, pp.703–708.
Oskooee, Mohsen Bahmani and Domac, İlker (1995), “The Long-Run Relation between Imports and Exports in an LDC: Evidence from Turkey”, METU Studies in Development, 22(2), pp.177- 189.
Oskooee, Mohsen Bahmani. and Economidou, Claire (2009), “Export Led Growth vs. Growth Led Exports: LDCs Experience”, The Journal of Developing Areas, 42(2), pp.179-209.
Parasız, İlker (2006), Makro Ekonomi, Teori ve Politika, Genişletilmiş 9. Baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi.
Phillips, Peter C. B. and Perron, Pierre (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75, pp.335–46.
Qayyum, Abdul and Khan, M. Arshad (2008), “Trade-Growth Linkages in South Asian”, European Journal of Scientific Research, 21(1), pp.130-144.
Qiang, Sun (2010), “The Research on the Relationship Between Import Trade Structure and Economic Growth in China”, 2010 International Symposium on Low-carbon Economy and Technology Science, Zibo, China, October 29th-31st, 187-191.
Ram, Rati (1985) “Exports and Economic Growth: Some Additional Evidence” Economic Development and Cultural Change, 33(2), pp.415-425.
Ram, Rati (1986), “Government Size and Economic Growth: A New Framework and Some Evidence from Cross-Section and Time-Series Data”, The American Review, 76(1), pp.191-203.
Ram, Rati (1987), “Exports and Economic Growth in Developing Countries: Evidence from Time- Series and Cross-Section Data”, Economic Development and Cultural Change, 36(1), pp.51- 72.
Ram, Rati (1990), “Import and Economic Growth: A Cross Country Study”, Economia Internazionale, 43, pp.45-66.
Saraç, Taha Bahadır (2013) “İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Ege Akademik Bakış, 13 (2), ss. 181-194.
Seyidoğlu, Halil (2003), Uluslararası İktisat Teori, Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 15. Baskı, İstanbul: Güzem Yayınları.
Sims, Christopher A. (1980), “Macroeconomics and Reality”, Econometrica, 48, pp.1-46.
Sulaiman, Muna and Saad, Norma M. (2009), “An Analysis of Export Performance and Economic Growth of Malaysia Using Co-Integration and Error Correction Models”, The Journal of Developing Areas, 43(1), pp.217-231.
Taştan, Hüseyin (2010), “Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Spektral Analizi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), pp.87-98.
TCMB (2002), Küreselleşmenin Türkiye Ekonomisine Etkileri, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Ankara, Mayıs, http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/kitaplar /kuresel.pdf, 19.01.2011.
TÜİK (2011), İstatistik Göstergeler: 1923-2010, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
Uçan, Okyay ve Koçak, Esra (2014), “Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), ss. 51-60.
Uğur, Ahmet (2008), “Import and Economic Growth in Turkey: Evidence from Multivariate VAR Analysis”, East-West Journal of Economics and Business, 11(1-2), pp.54-75.
Ulagay, Osman (1984), 24 Ocak Deneyimi Üzerine, İkinci Baskı, İstanbul: Hill Yayın.
Yilmazer, Mine (2010), “Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Deneme”, Celal Bayar Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), ss.241-260.