ÇOCUK VE MEKAN ALGISI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Bu çalışmanın amacı 11-14 yaşları arasındaki okul dönemi çocuklarındaki mekânsal ve çevresel farkındalığa dair bir değerlendirme yapmaktır. Bu kapsamda bir çalıştay kurgulanmıştır. Bu çalıştay ile çocukların zamanlarının önemli bir bölümünü geçirdikleri okullarındaki mekânsal sorunları tespit etmeleri ve bu sorunlara yaratıcı çözümler üretmeleri hedeflenmiştir. Çalıştay sürecinde ürettikleri çözümleri sanatsal bir dille, iki ve üç boyutlu olarak ifade etmeleri beklenmiştir. Bu araştırmanın konu aldığı çalıştay; Eskişehir’in İnönü ilçesine bağlı bulunan Oklubali Ortaokulunda gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında seçilen öğrenciler 5., 6., 7. ve 8. sınıflarda eğitim görmektedirler. Çalıştay yürütücüleri Eskişehir Teknik Üniversitesi İçmimarlık bölümü Araştırma Görevlileri, lisans öğrencileri ve diğer bölümlerden gönüllü öğrencilerden oluşmaktadır. Katılımcılar 7-9’ar kişilik gruplar halinde çalışmışlardır. Toplamda 9 grup oluşturulmuştur. Çalıştay üç temel aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada çocukların okul binası, yakın çevresi ve sınıflar, kantin koridorlar vb. iç mekânlarına dair olumlu ve olumsuz görüşlerinin alınması, olası çözüm önerilerinin tartışılması ve bunların görselleştirilmesinden oluşmaktadır. Süreç sonunda çocuklar iki boyutlu çizim ve yazılardan oluşan paftalar hazırlamışlardır. İkinci aşamada; ortaya konmuş olan problemler ve önerilere ilişkin üç boyutlu modellemeler yapılmıştır. Bu süreçte öğrencilerin el becerileri ve yaratıcılıklarının geliştirilmesi önemsenmiştir. Üç boyutlu modelleme, çocukların okul mekânlarına dair kurdukları hayallerin somutlaştırılmasına katkı sağlamakta ve mekânsal algılamalarını geliştirmektedir. Üçüncü aşama ise tüm uygulamalarla ilgili bir değerlendirme aşamasıdır. Çocukların içmimarlıkla ilgili görüş ve düşüncelerine ilişkin geri bildirimler alınmıştır. Bu çalışmanın sonucunda; bir günlük bir etkinlik olan bu çalıştayın çocukların okul mekânlarına dair mekânsal algılarını artırarak, eleştirel bakış açısı geliştirdikleri görülmüştür. Belirlenen problemlere ilişkin yaratıcı çözümler geliştirerek bunları sanatsal bir biçimde ifade ettikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca içmimarlık mesleğine ilişkin çocuklardaki farkındalık artırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, Mekân, Okul, Mekânsal Algı, İçmimarlık

A STUDY ON CHILD AND SPACE PERCEPTION

The aim of this study is to make an assessment of spatial and environmental awareness in school-age children between the ages of 11-14. In this context, a workshop was organized. With this workshop, it was aimed that children identify spatial problems in their schools, where they spend a significant part of their time, and produce creative solutions for these problems. It was expected to express their solutions, which they produce during the workshop, in an artistic language in two and three dimension. This workshop was held at in Oklubali Secondary School in Inonu, Eskisehir. The workshop was carried out by Research Assistants and undergraduate students from the Department of Interior Architecture and volunteer students from other departments of Eskisehir Technical University. Within the scope of this study, the students from 5 to 8th grades were selected. Participants worked in groups of 7-9 people. A total of 9 groups were created. The workshop consists of three main stages. The first stage consists of receiving positive and negative opinions about the school building, the immediate surroundings and the interior spaces (classrooms, canteen, corridors etc.), discussing possible solutions and visualizing them. At the end of the first stage, children prepared presentation boards consisting of writings and two-dimensional drawings. In the second stage; three-dimensional modeling was made for the problems and suggestions. In this process, the development of student’s hand skills and creativity was taken into consideration. Three-dimensional modeling contributes to the realization of children's imaginations about school spaces and improves their spatial perceptions. The third stage is the evaluation stage which feedback was received on children's views and thoughts on interior architecture. As a result of this study; It was seen that this workshop, which is a one-day activity, developed a critical perspective by increasing the spatial perceptions of children about school spaces. It was observed that they developed creative solutions for the identified problems and expressed them in an artistic way. In addition, awareness of children related to the interior architecture profession has been increased.

Keywords:

Child, Space, School, Spatial Perception, Interior Architecture,

PDF

___

Acer, D. (2012). Tasarım Öğretimi Programı. (Mimarlık ve Çocuk Öğretimi Programı)’nın Türk Kültürüne Uyarlanması, Etkililiği Analizi ve Yaygınlaştırılması. 110K269 numaralı TÜBİTAK Projesi.
Akarsu, F. (1984). Piaget’ye Göre Çocukta Mekan Kavramının Gelişimi. Mimarlık, 89, 31-33.
Altman, I. ve Chemers M. (1980). Environmental Cognition and Perception. Culture and Environment (43-70) Monterey California: Wadsworth Inc.
Baksi, S. (2018). Çocukların Mekan Algısının Yaşam Çevresi Üzerinden İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çanakçıoğlu, N. G. (2012). Çocukta Mekân Algısının Gelişimi ve Mekânsal İmge Zenginliği Bakımından Malzemenin Önemi. Mimarlıkta Malzeme, (22), 74–81.
Eryarar, E. (2011). Endüstri Ürünleri Tasarımında Gestalt Teorisi Uygulaması. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 3(2).
Gezer, H. (2008). Mekan ve Mekanın Algılanması. Mimarlıkta Malzeme, 7, İstanbul: TMMOB Mimarlar Odası Yayını 33-42.
Gezer, H. (2012). Mekanı Kavrama Sürecinde Algılama Bileşenleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 1-10.
Gür, Ş. Ö. (1996). Mekan Örgütlenmesi. Trabzon: Gür Yayıncılık.
Gür, Ş., Özbilen, A., Ertürk, S. (1989). Çevresel Psikolojide Çocuk: İlkokul öğrencilerinin okul çevresine yönelik bilişsel değerlendirmelerinin tasarım kararlarına etkisi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi.
Kaya, Z. (2012). Eğitimin Psikolojik Temelleri. Ö. Demirel ve Z. Kaya, (Ed.), Eğitim Bilimine Giriş (7. Baskı) İçinde (97-126). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Koç, M. (2004). Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi Ve Genel Özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 231-256.
Leland, M. R. (2006). Mimarlığın Öyküsü, Öğeleri ve Anlamı (E. Akça, Çev) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Lynch, K. (1960). The Image of the City, Cambridge: MIT Press.
Özak, N. Ö. ve Gökmen, G. P. (2009). Bellek ve Mekan İlişkisi Üzerine Bir Model Önerisi. İTÜ Dergisi/a Mimarlık, Planlama, Tasarım, 2(8), 145-155.
Piaget, J. ve Inhelder, B., 1967. The Child’s Conception of Space, TheNorton Library: New York, USA.
Piaget, J. (1972). Intellectual evolution from adolescence to adulthood. Human development, 15(1), 1-12.
Senemoğlu, N. ( 2005 ). Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya. (12. Baskı) Ankara: Gazi Kitabevi.
Ünlü, A. ve Çakır, H. (2002). A Study on Perception of Primary School Children in Home Environment. Journal of Architectural and Planning Research, 19(3), 231-256.
Yavuzer, H. (1999). Çocuk psikolojisi (25. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yılmaz, G. (2010). Çocukta Mekân Algısının Gelişiminde Masalın Etkisi/ Önemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Fotoğraf 1: Piaget ve Inhelder’in çalışmasından örnek çizim. Piaget, J. ve Inhelder, B., 1967. The Child’s Conception of Space, TheNorton Library: New York, USA. S.434
Fotoğraf 2-4: Eskişehir Teknik Üniversitesi İçmimarlık Bölümü Arşivi.