DİL-KÜLTÜR ETKİLEŞİM ÖRNEĞİ OLARAK RUSÇADA SAATLERİN İFADESİ

Dil ve kültür ilk başta birbirinden bağımsız iki olguymuş gibi görünmesine rağmen, biri diğerini tamamlayarak belirli bir kültür anlayışı içerisinde harmanlanan halkın dilini anlamamıza yardımcı olur. Belirli bir dünya görüşü temelinde şekillenen halkların dillerini öğretirken eğitmenler zorlu süreçlerle karşılaşabilmektedirler. Dilde var olan her olguyu anlamlandırmak her zaman mümkün olmasa da kültür temelinde bir bakış açısı kazandırabilmek sadece o dili değil o dili konuşanları da anlamaya yardımcı olabilmektedir. Rus dili ile ilintili olarak dil eğitiminde Türk dili konuşucuları için alışılmadık olan bir kullanım mevcuttur. Bu da Rusçada buçuk ve geçe ifadeleri ile aktarılan zaman dilimlerinin hâlihazırda akıştaki saatle değil bir ileri rakam ile ifade edilmesidir. Bu çalışmada Rus dilinde buçuk ve geçe ifadeleri ile aktarılan zaman dilimlerinde, Türkçede belirgin olan zaman diliminin ifadesi yerine bir ileri saat diliminin kullanımının ardında yatan olası sebepler incelenmekte ve ortaya konmaya çalışılmaktadır. İnceleme insan modelli zaman algısının kültürün de etkisiyle dile nasıl yansıdığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, gelenekselleşmiş zaman modellerinden olan döngüsel ve çizgisel modeller ile Eski Slav halklarının zamana ilişkin mitlerinin Rus dünya görüşünde saatlerin ifadesine nasıl yansımış olabileceği ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Saatler, zaman, kültür, dil, Rusça

EXPRESSION OF TIME IN RUSSIAN AS AN EXAMPLE OF LANGUAGE-CULTURE INTERACTION

Although at first the language and culture seem to be two independent phenomena, they are the elements that help us to understand the language of the people, which is blended in a certain cultural understanding by completing one another. While teaching the languages of people, which have been shaped on the basis of a certain worldview, the educators may come across some difficulties. Although it is not always possible to understand every phenomenon in a language, bringing a cultural perspective can help to understand not only that language, but also those, who speak it. In teaching Russian as foreign language there is an unusual usage of some language units for the Turkish language speakers. In the expressions, used with the words ‘half’, ‘quarter’ (or minute) we name the hour, which is coming next. In this work, it is studied and tried to identify the possible reasons for the expression of the next hour, conveyed by means of words ‘half ‘,’quarter’ (or minute) in the Russian language, in contrast to the Turkish language, in which the time is conveyed more concisely. The study aims to reveal, how the human-modeled perception of time is reflected in the language under the influence of culture. For this purpose, it is discussed how cyclical and linear models, which are traditional models of time, and the myths of the ancient Slavic people regarding 24-hour day could be reflected in the Russian worldview while expressing time.

Keywords:

clock, time, culture, language, russian,

PDF

___

Arutyunova, Nina (1997) “Vremya: modeli i metaforı”. Logiçeskiy analiz yazıka: yazık i vremya. Moskva: İndrik, 51-61.
Ünlü, Aslıhan (2009). Döngüsel zamanın Türk tiyatrosundaki döngüsü. Tiyatro araştırmaları dergisi, 28 (2), 61-90.
Dınin, Vladimir (1994). “Rusalki i poludnitsı: nekotorıe osobennosti mifologiçeskogo obraza rusalki u vostoçnıh slavyan”. Jurnal etnografiçeskoe obrazovanie, №6, 111-121.
Etimologiçeskiy online slovar’ russkogo yazıka Marksa Fasmera . Erişim tarihi 09.11.2021, https://lexicography.online/etymology/vasmer/%D0%BF/%D0%BF%D0%BE%D0%BB
Golovleva, Yelena (2008). Osnovı mejkulturnoy kommunikatsii. Rostov-na-Donu: Feniks.
Guryeviç, Aron (1971). “Predstavleniye o vremeni v srednevekovoy Yevrope”. İstoriya i Psihologiya. Moskva: Nauka, 159-198.
Heidegger, Martin (1993). Vremya i bıtıye. Moskva: Respublika.
Levkievskaya, Yelena, Usaçeva, Valentina (1995). “Poletskiy vodyanoy na obşeslavyanskom fone” // Slavyanskiy i balkanskiy folklor: Etnolingvistiçeskoe izuçenie Polesya. Moskva: İndrik, 153-172.
Levkievskaya, Yelena. (2001) “Demonologiya severorusskogo sela Tihmangi” // Vostoçnoslavyanskiy etnolingvistiçeskiy sbornik: issledovaniya i materialı. Moskva: İndrik, 432-476.
Miheeva, Lyubov (2006). Yazıkovoe vremya kak lingvokulturologiçeskaya universaliya: mejdistsiplinarnıy podhod k izuçeniyu. Vestnik gumanitarnogo fakulteta İGHTU, (1), 145-151.
Miheeva, Lyubov (2016). Vremya v russkom yazıkovom soznanii. Nauçnıy Rezultat, Pedagogika i psihologiya obrazovaniya, 2 (1), http://rrpedagogy.ru/journal/article/709/ Novikov, Lev-Zubkov, Lyudmila vd. (2003). Sovremennıy russkiy yazık: Fonetika. Leksikologiya. Slovoobrazovanie. Morfologiya. Sintaksis. Sankt-Peterburg: Lan.
Molkov, Georgiy (2016). “İstoriya slova pol ‘polovina’ v russkom yazıke XVIII v. (po materialam kartoteki slovarya russkogo yazıka XVIII v.)”. Russkiy yazık v nauçnom osveşenii, № 2 (32), 115-142.
Smolina, Anastasiya (2001). Modeli vremeni i temporalnıe konstruktsii. V konferentsiya studentov i molodıh uçenıh Volgograda i Volgogradskoy oblasti. 21-24 noyabrya 2000. Vıp. 3. Filosofskie nauki i kulturologiya, istoriçeskie issledovaniya. Volgograd: izd. VolGU, 33-35.
Şangina, İrina (2008). Russkie traditsionnıe prazdniki. Sankt-Peterburg: Azbuka-klassika.
Tolstoy, Nikita (1997). “Vremya v slavyanskom mire: Vremeni magiçeskiy krug (po predstavleniyam slavyan)”. Logiçeskiy analiz yazıka: yazık i vremya. Moskva: İndrik, 18-27.
Tokarev, Sergey (2012). Polevik i poludnitsa // Religioznıe verovaniya vostoçnoslavyanskih narodov XIX -naçala XX veka. Moskva: Librokom.
Zaliznyak, Anna , Şmelev Aleksey (1997). “Vremya sutok i vidı deyatelnosti”. Logiçeskiy analiz yazıka: yazık i vremya. Moskva: İndrik, 231-240.