Ümmügülsüm CANDEĞER, Mehmet Burhanettin COŞKUN

Cumhuriyet Senatosu Dönemi Kadın Siyasetçilerin Türk Kamu Bürokrasisindeki Yeri Ve Önemi Üzerine Bir İnceleme

1961 Anayasası ile birlikte parlamentoda bazı değişiklikler olmuştur. TBMM’nde iki meclisli bir yapı öngörülmüştür. Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu şeklinde oluşturulan yeni parlamentoda yasama yetkisi iki meclise bölüştürülmüştür. Millet Meclisi üyeleri dört yılda bir yapılan genel oyla seçilen milletvekillerinden oluşmaktadır. Cumhuriyet Senatosu üyeleri ise genel oyla altı yıllığına seçilmektedir. Ancak seçilen üyelerin üçte biri iki yılda bir yenilenir. Seçimle iş başına gelen kişi sayısı 150 kişiden oluşmaktadır. Bu 150 kişiye ek olarak Cumhurbaşkanı tarafından seçilen 15 üye ve tabii üyeler de bulunmaktadır.Bu çalışmada 1961–1980 yılları arasında TBMM’de Cumhuriyet Senatosu’nda görev yapmış olan kadın üyeler ve bu üyelerin siyasi faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ana kaynağı TBMM Zabıt Cerideleri ve yine TBMM’de bulunan milletvekillerinin kişisel verilerinin bulunduğu Tercüme-i Hâlleri olmuştur. Ayrıca kişilerin biyografileri ile ilgili yapılmış olan diğer çalışmalardan da yararlanılmıştır. Çalışma dört bölüm halinde tasarlanmış, giriş, anayasal sistemler, Cumhuriyet Senatosu dönemi kadın üyelerin biyografileri ve kadın siyasetçilerin Türk Bürokrasisine katkılarının değerlendirilmesi ile sonuçlandırılmıştır. Sonuç olarak, yapılan araştırmada Cumhuriyet Senatosu’nda görev almış olan 10 adet kadın üye tespit edilmiştir. Bu üyelerden altı tanesi seçimle dört tanesi ise cumhurbaşkanınca görevlendirilmişlerdir. 1935’te kadınlara seçme seçilme hakkı verilerek kadınlar da yönetimde söz sahibi olmaya başlamışlardır. Bu haliyle Cumhuriyet Senatosu’nda da kadınlar yönetimde yer almışlar ve ülke ile ilgili kararlarında alınmasında biz de varız demişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Cumhuriyet Senatosu, Kamu Bürokrasisi, İktidar, Kadın

PDF

___

Akçalı, N. (1989). Siyasi Rejimlerin Sınıflandırılmasının Gelişme Yolunda Ülkeler için Önemi, Ege Üniversitesi BYYO Düşünceler Dergisi, Şubat.
Akgül Şahin, A. (2008). Türkiye’deki Kadın Milletvekilleri ve Meclisteki Çalışmaları (1935-2002). Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Akşin, S. (2009). Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi, 1789-1980, İmaj yayınları, Ankara.
Arman, A. (2017) Hürriyet Gazetesi Nermin Abadan Unat ile yapılan söyleşi, 16.04.2017
Beceren, E ve Kalağan, G., (2007). Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemi: Türkiye’de Uygulanabilirliği Tartışmaları, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, s. 17.
Cumhuriyet Gazetesi. 01.09.1981.
Cumhuriyet Gazetesi. 07.10.1990.
Çoker, F. (1998). Türk Parlamento Tarihi Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Özgeçmişleri (1961-1964), C. 1. Ankara.
Çoker, F. (1999). Türk Parlamento Tarihi Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Özgeçmişleri (1961-1964), C. 2. Ankara.
Çufalı, M. (2012). Türk Parlamento Tarihi TBMM VIII. Dönem (1946-1950), C. 3, Ankara.
Dursun, D. (2012). Siyaset Bilimi, 6. Bsk., Beta yay., İstanbul.
Fendoğlu, H. T. (2007). Türkiye’nin Demokratik Gelişimi ve Avrupa Birliği, Beyan Yayınları, İstanbul.
Gazetebosders: http://gazetebosders.com/bahriye-ucok.html
Gökçimen, S., Yapıcı, H., Kaya, E., Gültemen, D. ve Geçmez, T. (2009) Türk Parlamento Tarihinde Kadın Parlamenterler (1935-2009), Ankara.
Gözler, K. (2012). Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa.
Küçük, A. (2013). Türkiye’de Günümüze Kadar Tatbik Edilen Hükümet Sistemleri, Yeni Türkiye, 51.
Lozan Mübadilleri Derneği, http://www.lozanmubadilleri.com/fatma-hikmet-ismen-biyografi,39.html Erişim: 23.05.2018.
Özbudun, E. (1995). Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
Özdemir, A. S. (1959) “Sened-i İttifak”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul. ss. 1–12.
Özgişi, T. (2011). Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosunun Yeri. Türkiyat Mecmuası, 21(Güz), 292–323.
Pantül, M. ve Yalçın B.S., (1982). Türk Parlamento Hukukunda İkinci Meclisler, Cumhuriyet Senatosu Vakfı Yayınları. Ankara.
Parla, T. (1995). Türkiye’nin Siyasal Rejimi, İletişim Yayınları, s. 67, İstanbul.
Sencer, M. (1984). 1980’e Kadar Türkiye’de Siyasal ve Anayasal Süreçler, Amme İdaresi Dergisi, Ankara.
Sencer, M. (1992). Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Alan Yayıncılık, İstanbul.
Sümer, G. Ç. (1999). Türkiye’de Kadın Milletvekilleri (1935–1991). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Malatya.
TBMM Albümü, (2010). TBMM Albümü 1920-2010, C. 2, Ankara.
TBMM Milletvekilleri Mazbataları, https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/mazbatalar.arama
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı, Sicil No: 1004, Fatma Hikmet İşmen.
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı, Sicil No: 135, Hatice Mualla Akarca.
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı, Sicil No: 232, Nimet Zerrin Tüzün.
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı, Sicil No: 441, Adile Ayda.
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı, Sicil No: 471, Aysel Baykal.
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı, Sicil No: 96, Nazire Özel (İnanlı) Şahingiray.
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı: Sicil No: 1178, Emine Mebrure Aksoley.
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı: Sicil No: 457, Nermin Abadan Unat.
TBMM Tercüme-i Hal, Sicil No: 320, Bahriye Üçok.
TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr
TBMM Tercüme-i Hal Kâğıdı; Sicil No: 348, Solmaz Belül.
Tuncer, E. (2006). Türkiye’de Seçim Uygulamaları/ Sorunları Işığında Temsilde Adalet‐Yönetimde İstikrar İlkelerinin İşlevselliği. Anayasa Yargısı, 23, 167–182.
Türk Kadınlar Birliği: http://www.turkkadinlarbirligi.org/kurumsal/Tarih%C3%A7e Erişim: 28.05.2018.
Yalçınkaya, A. (2013). “Antik Yunan: Yurttaş ve İktidar”, Siyasi Düşünceler Tarihi, Eskişehir.
Yazıcı, S. (2011). Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri, Türkiye İçin Bir Değerlendirme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.