Pelin YILDIZ KAYA, Ahmet ÖZTEL

KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK PERFORMANSININ GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: OTOKAR ÖRNEĞİ

Bu çalışmada, bir Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemi ile otomotiv sektöründe kurumsal sürdürülebilirlik performansı analizi yapmak amaçlanmıştır. Çalışmada ÇKKV yöntemi olarak Gri İlişkisel Analiz, kriter önem düzeylerini belirlemek için Entropi yöntemiyle ağırlıklandırma kullanılmıştır. Çalışmanın verileri Otokar firmasının 2013- 2016 sürdürülebilirlik raporlarından temin edilmiştir. Çalışmanın analiz kısmında firmanın kurumsal sürdürülebilirliğini etkileyen ekonomik, sosyal ve çevresel faktörler yıllara göre analiz edilmiştir. Kriterler, literatüre paralel olarak sürdürülebilirlik raporunda yayınlanan sürdürülebilirlik indikatörlerinden seçilmiştir. Analiz sonunda, ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik performanslarının aynı yıllarda farklı olduğu tespit edilmiştir. Ekonomik sürdürülebilirlik 2014 yılında, sosyal sürdürülebilirlik 2016 yılında ve çevresel sürdürülebilirlik ise 2015 yılında en iyi performans değerine ulaşmıştır. 2016 yılı ise ortalama olarak kurumsal sürdürülebilirliğin en başarılı olduğu yıl olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kurumsal Sürdürülebilirlik, Gri İlişkisel Analiz, Entropi

EVALUATION OF THE CORPORATE SUSTAINABILITY PERFORMANCE BY GREY RELATIONAL ANALYSIS METHOD: OTOKAR CASE

In this study, it is aimed to analyse the corporate sustainability performance in the automotive sector with a Multi Criteria Decision Making (MCDM) method. Gray Relational Analysis was used as MCDM method in the study and Entropy method was used to determine criteria importance levels. The data of the study were obtained from the 2013-2016 sustainability reports of Otokar. In the analysis part of the study, economic, social and environmental factors affecting the corporate sustainability of the company were analysed according to years. The criteria were selected from the sustainability indicators published in the sustainability report in parallel with the literature. At the end of the analysis, it was found that economic, social and environmental sustainability performances were different in the same years. Economic sustainability In 2014, social sustainability in 2016 and environmental sustainability reached its best performance in 2015. In 2016, corporate sustainability was the most successful year.

Keywords:

Corporate sustainability, Gray relational analysis,

PDF

___

Altan, M., Candoğan, M. A. (2014). Bankaların Finansal Performanslarının Değerlemesinde Geleneksel ve Gri İlişki Analizi: Katılım Bankalarında Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(7), 374- 396.
Alp, İ., Öztel, A. ve Köse, M.S. (2015). Entropi Tabanlı Maut Yöntemi ile Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansı Ölçümü: Bir Vaka Çalışması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65- 81.
Başdeğirmen, A., Tunca, M.Z. (2017). Lojistik Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmenlerin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz ile Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 327-340.
Bıçakçı, A.B. (2012). Sürdürülebilirlik Yönetiminde Halkla İlişkilerin Rolü. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 4(1), 47-56.
Çalışkan, E., Eren, T. (2016). Bankaların Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Bil. Tek. Dergisi, 6(2), 85-107.
Çankaya, S. Y., Sezen, B. (2015). Ekolojik Yenilik ile Sürdürülebilirlik Performansı Arasındaki İlişkide Çevresel Belirsizliğin Moderatör Etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 111-134.
Ekergil, V., Göde, M. Ö. (2017). Otel İşletmelerinde Sürdürülebilirlik Raporlamasının Değerlendirilmesi ve Analizi. 1. Uluslararası Turizmde Gelecek Kongresi, 2.
Elitaş, C., Eleren, A., Yıldız, F. ve Doğan, M. (2012). Gri İlişkisel Analiz ile Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Belirlenmesi. 16. Finans Sempozyumu, 10-13 Ekim, Erzurum. Erden, C., Ceviz, E. (2015). Gri Sistem Teorisi Kullanılarak Türkiye’ nin Büyüme Oranı Faktörlerinin Analizi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 19(3), 361-369.
Erol, İ., Özmen, A. (2008). Çevresel Düzeyde Sürdürülebilirlik Performansının Ölçülmesi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama. İktisat İşletme ve Finans, 23(266), 70-94.
Feng, C.M., Wang, R.T. (2000). Performance Evaluation for Airlines Ingluding the Consideration of Financial Ratios. Journal of Air Transport Managament, 6, 133-142.
Günay, F., Karadeniz, F. ve Dalak, S. (2018). Türkiye’ de En Yüksek Net Satış Gelirine Sahip 20 Şirketin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle İncelenmesi. Ömer Halis Demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 51-73.
Julong, D. (1989). Introduction to Grey System Theory. The Journal Of Grey System, 1, 1-24.
Karaatlı, M. (2016). Entropi- Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Bütünleşik Bir Yaklaşım: Turizm Sektöründe Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 63-77.
Karaatlı, M., Ömürbek, N., Budak, İ. ve Dağ. O. (2015). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Yaşanabilir İllerin Sıralanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 215-228.
Karabıçak, Ç., Boyacı, A. İ., Akay, M. K. ve Özcan, B. (2016). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Karayolu Şantiye Yeri Seçimine İlişkin Bir Uygulama. Kastamonu Üniversitesi İİBF Dergisi, (1), 106-121.
Karadeniz, E., Koşan, L., Günay, F. ve Dalak, S. (2016). Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Turizm Alt Sektörlerinin Finansal Performanslarının Ölçülmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(44), 1117- 1134.
Konuşkan, Ö., Uygun, Ö. (2014). Çok Nitelikli Karar Verme (MAUT) Yöntemi ve Bir Uygulaması. http://www.isites.info/pastconferences/isites2014/isites2014/papers/A1-ISITES2014ID237.pdf, 1403, Erişim Tarihi: 29.05.2018.
Kuşat, N. (2012). Sürdürülebilir İşletmeler İçin Kurumsal Sürdürülebilirlik ve İçsel Unsurları. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 227-242.
Küçüker, H. (2017). Sürdürülebilir Çevre Açısından Bir Çevresel Maliyet Unsuru Olan Karbon Maliyetlerin İncelenmesi: Çanakçılar Seramik Fabrikası Örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bartın.
KPMG. (2018). Otomotiv Sektörel Bakış https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/tr/pdf/2018/01/sektorel-bakis-2018-otomotiv.pdf, Erişim Tarihi: 29.05.2018.
Lembet, Z. (2013). Markalar ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/MARKALARVEKURUMSALSOSYALSORUMLULUK.pdf, 1- 24, Erişim Tarihi: 06.04.2018.
Meydan, C., Yıldırım, B. F. ve Senger, Ö. (2016). BİST’ te İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 69, 147-167.
Ömürbek, N., Karaatlı, M. ve Balcı, H.F. (2016). Entropi Temelli MAUT ve SAW Yöntemleri ile Otomotiv Firmalarının Performans Değerlemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 31(1), 227- 255.
Özbek, A. (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü. Ankara: Seçkin.
Özdemir, A.İ., Deste, M. (2009). Gri İlişkisel Analiz ile Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(2), 147-156.
Öztel, A., Köse, M. S. ve Aytekin, İ. (2012). Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Ölçümü İçin Çok Kriterli Bir Çerçeve: Henkel Örneği. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 32- 44.
Peker, İ., Baki, B. (2011). Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacılık Sektöründe Performans Ölçümü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 4(7), 1-18.
Senger, Ö., Albayrak, Ö.K. (2016). Gri İlişki Yöntemi ile Personel Değerlendirme Üzerine Bir Çalışma. International Journal of Economic and Administrative Studies, (17), 235-258.
Tolunay, A., Akyol, A. (2006). Kalkınma ve Kırsal Kalkınma: Temel Kavramlar ve Tanımlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, (2), 116-127.
Tuna, Ö., Besler, S. (2015). Kurumsal Sürdürülebilirlik Anlayışı ve Uygulamaları: Örnek Olay Çalışması. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52, 173-199.
Tunca, M. Z., Ömürbek, N., Cömert, H.G. ve Aksoy, R. (2016). OPEC Ülkelerinin Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden Entropi ve MAUT ile Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 1-12.
Turhan, G. D., Özen, T. ve Albayrak, R. S. (2018). Kurumsal Sürdürülebilirlik Kavramı, Stratejik Önemi ve Sürdürülebilirlik Performansı Ölçümü: Literatür Çalışması. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(1), 17-37.
Uçkun, N., Girginer, N. (2011). Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankalarının Performanslarının Gri İlişki Analizi ile İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, 21, 46-66.
Yanık, S., Türker, İ. (2012). Sürdürülebilir ve Sosyal Sorumluluk Raporlamasındaki Gelişmeler (Tümleşik Raporlama). İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47, 291- 308.
Yıldız, Ş., Tuna, G. ve Tuna, V. E. (2016). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlamında Çevre Açıklamaları ile Firma Özellikleri Arasındaki İlişki: Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünler Sektöründe Bir Uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(2), 255- 276.
Yılmaz, S., Taştan, K., Ecek, N. ve Çınar, E. (2017). Otomotiv Sektörünün Dünyadaki ve Türkiye’deki Değişimi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3), 685-695.
http://cevre.mf.duzce.edu.tr/Dokumanlar/cevre_mf/Dosyalar/S%C3%9CRD%C3%9CR%C3%9CLEB%C4%B0L%C4%B0R%20Kalk%C4%B1nma%20ve%20%C3%87evre.pdf, (2011). Erişim Tarihi: 04.04.2018.
http://www.mfa.gov.tr/surdurulebilir-kalkinma.tr.mfa, (2011). Erişim Tarihi: 04.04.2018.
https://www.otokar.com.tr/tr-tr/kurumsal/otokar-hakkinda/Documents/surdurulebilirlik-raporu.pdf, (2013). Erişim Tarihi: 04.04.2018.
https://www.otokar.com.tr/tr-tr/kurumsal/otokar-hakkinda/Documents/surdurulebilirlik-raporu2014.pdf, (2014). Erişim Tarihi: 04.04.2018.
https://www.otokar.com.tr/tr-tr/yatirimci iliskileri/raporlar/AnnualReports/2015%20Otokar%20Faaliyet%20Raporu.pdf, (2015). Erişim Tarihi: 04.04.2018.
https://www.otokar.com.tr/tr-tr/kurumsal/otokar-hakkinda/Documents/surdurulebilirlik-raporu2016.pdf, (2016). Erişim Tarihi: 04.04.2018.