KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, DUYGUSAL DIŞAVURUM VE SOSYAL ONAY İHTİYACI KAVRAMLARI ÜZERİNE BİR DERLEME

Bu çalışmada kişilik özellikleri, duygusal dışavurum ve sosyal onay ihtiyacı ile ilgili derleme çalışması yapılmıştır. Kişilik özellikleri konusunun tarihsel olarak gelişimine katkıda bulunan kuramcılardan; Gordon Allport, Henry Murray, Raymond Cattel ve Hans J. Eysenck’in görüşleri ele alınmıştır. Aynı zamanda Robert R. McCrae ve Paul T. Costa’nın Beş Faktör Modeli de incelenmiştir. Beş Faktör Modeli’nin faktörleriyle ilgili katkısı bulunan araştırmacıların çalışmalarına yer verilmiş ve faktörlerin açıklamaları yapılmıştır. Diğer yandan bazı faktörler konusunda görüş ayrılıklarının olduğu da ortaya koyulmuştur. Yine bu çalışmada duygusal dışavurum kavramı açıklanmış, duygusal dışavurum konusunda bireysel farklılıklara değinilmiştir. Bu konuda yapılan bazı çalışmalara da yer verilmiştir. Çalışmada sosyal onay ihtiyacı kavramı açıklanmış, bu konuda farklı kavram kullanan araştırmacıların görüşleri ele alınmıştır. Sosyal onay ihtiyacı ile ilgili yapılan bazı çalışmalara da yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kişilik özellikleri, duygusal dışavurum, sosyal onay ihtiyacı

A REVIEW ON PERSONALITY FEATURES, EMOTIONAL EXSPRESSİON AND SOCIAL APPROVAL NEEDS CONCEPTS

In this study, a review study was conducted on personality traits, emotional expression and the need for social approval. Theorists who contributed to the historical development of personality traits; opinions of Gordon Allport, Henry Murray, Raymond Cattel and Hans J. Eysenck are discussed. In addition, the Five Factor Model of Robert R. McCrae and Paul T. Costa is discussed. The studies of the researchers who contributed to the emergence of the factors of the Five Factor Model are included and the factors are explained. It was also observed that there were differences of opinion on some factors. The concept of emotional expression is explained and individual differences regarding emotional expression are mentioned. Some studies on this subject are included. The concept of need for social approval is explained, and the views of researchers using different concepts on this subject are discussed. Some studies on the need for social approval are included.

Keywords:

Personality traits, emotional expression, need for social approval,

PDF

___

Referans 1 Allport, G. W. (1966). Traits revisited. American Psychologist, 21(1), 1-10. doi:10.1037/h0023295
Referans 2 Araz, A. ve Erkuş, A. (2014). Duygu Dışavurum Tarzlarının Kavramsallaştırılması ve Ölçümü: Bir Envanter Geliştirme Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 50-61.
Referans 3 Aronson, E., Wilson, T. D. ve Akert, R. M. (2012). Sosyal psikoloji. (O. Gündüz, Çev.) (1. bs.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Referans 4 Ashton, M. C., Lee, K., Perugini, M., Szarota, P., de Vries, R. E., Di Blas, L., … De Raad, B. (2004). A Six-Factor Structure of Personality-Descriptive Adjectives: Solutions From Psycholexical Studies in Seven Languages. Journal of Personality and Social Psychology, 86(2), 356-366. doi:10.1037/0022-3514.86.2.356
Referans 5 Atkinson, R. L., Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem, D. J. ve Nolen-Hoeksema, S. (2010). Psikolojiye Giriş. (Y. Alogan, Çev.) (6. bs.). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
Referans 6 Burger, J. M. (2006). Kişilik. (İ. D. Erguvan Sarıoğlu, Çev.) (1. bs.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Referans 7 Caprara, G. V. ve Perugini, M. (1994). Personality described by adjectives: The generalizability of the Big Five to the Italian lexical context. European Journal of Personality, 8(5), 357-369. doi:10.1002/per.2410080502
Referans 8 Cervone, D. ve Pervin, L. A. (2016). Kişilik Psikolojisi: Kuram ve Araştırma. (M. Baloğlu, Çev.) (12. bs.). Ankara: Nobel Akedemik Yayıncılık.
Referans 9 Cirhinlioğlu, F. G. (Ed.). (2018). Duygu Psikolojisi (1. bs.). Ankara: Nobel Akedemik Yayıncılık.
Referans 10 Costa, P. T. ve McCrae, R. R. (1988). From catalog to classification: Murray’s needs and the five-factor model. Journal of Personality and Social Psychology, 55(2), 258-265. doi:10.1037/0022-3514.55.2.258
Referans 11 Costa, P. T., McCrae, R. R. ve Dye, D. A. (1991). Facet Scales for Agreeableness and Conscientiousness: A Revision of the NEO Personality Inventory. Personality and Individual Differences, 12(9), 887-898. doi:10.1016/0191-8869(91)90177-D
Referans 12 Crowne, D. P. ve Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24(4), 349-354. doi:10.1037/h0047358
Referans 13 Cüceloğlu, D. (2012). İnsan ve Davranışı: Psikolojinin Temel Kavramları (25. bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Referans 14 Deutsch, F. M. ve Lamberti, D. M. (1986). Does Social Approval Increase Helping? Personality and Social Psychology Bulletin, 12(2), 149-157. doi:10.1177/0146167286122001
Referans 15 Digman, J. M. ve Takemoto-Chock, N. K. (1981). Factors In The Natural Language Of Personality: Re-Analysis, Comparison, And Interpretation Of Six Major Studies. Multivariate Behavioral Research, 16(2), 149-170. doi:10.1207/s15327906mbr1602_2
Referans 16 Erözkan, A. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Kişilerarası Duyarlılık ve Depresyon Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 129-155.
Referans 17 Eysenck, H. J. (1997). Personality and experimental psychology: The unification of psychology and the possibility of a paradigm. Journal of Personality and Social Psychology, 73(6), 1224-1237. doi:10.1037/0022-3514.73.6.1224
Referans 18 Gençtanırım-Kurt, D. ve Çetinkaya-Yıldız, E. (Ed.). (2019). Kişilik Kuramları Gerçek Yaşamdan Kişilik Analizi Örnekleriyle (4. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. doi:10.14527/9786052410356
Referans 19 Grams, W. C. ve Rogers, R. W. (1990). Power and Personality: Effects of Machiavellianism, Need for Approval, and Motivation on Use of Influence Tactics. The Journal of General Psychology, 117(1), 71-82. doi:10.1080/00221309.1990.9917774
Referans 20 Greenberg, L. S. (2018). Duygu Odaklı Terapi: Danışanlar Duygu Koçluğu Yapmak. (S. B. Çelik, Çev.) (1. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Referans 21 Gross, J. J. ve John, O. P. (1995). Facets of emotional expressivity: Three Self-report Factors and Their Correlates. Personality and Individual Differences, 19(4), 555-568.
Referans 22 Gross, J. J. ve Levenson, R. W. (1997). Hiding feelings: The acute effects of inhibiting negative and positive emotion. Journal of Abnormal Psychology, 106(1), 95-103. doi:10.1037/0021-843X.106.1.95
Referans 23 Hofstee, W. K. B., Kiers, H. A. L., Deraad, B., Goldberg, L. R. ve Ostendorf, F. (1997). A Comparison of Big-Five Structures of PersonalityTraits in Dutch, English, and German. European Journal of Personality, 11(1), 15-31.
Referans 24 İçli, G. (2011). Sosyolojiye Giriş (5. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Referans 25 Izard, C. E., Libero, D. Z., Putnam, P. ve Haynes, O. M. (1993). Stability of emotion experiences and their relations to traits of personality. Journal of Personality and Social Psychology, 64(5), 847-860. doi:10.1037/0022-3514.64.5.847
Referans 26 Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016a). Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Analizi. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 84-104. doi:10.12984/eed.38607
Referans 27 Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016b). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Onay İhtiyacının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 469-495.
Referans 28 Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016c). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Onay İhtiyacı ve Psikolojik Belirtilerin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 97-121.
Referans 29 King, L. A. ve Emmons, R. A. (1990). Conflict Over Emotional Expression: Psychological and Physical Correlates. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 864-877.
Referans 30 Kring, A. M. ve Gordon, A. H. (1998). Sex differences in emotion: Expression, experience, and physiology. Journal of Personality and Social Psychology, 74(3), 686-703. doi:10.1037/0022-3514.74.3.686
Referans 31 Kring, A. M., Smith, D. A. ve Neale, J. M. (1994). Individual Differences in Dispositional Expressiveness: Development and Validation of the Emotional Expressivity Scale. Journal of Personality and Social Psychology, 66(5), 934-949.
Referans 32 Leising, D., Müller, J. ve Hahn, C. (2007). An adjective list for assessing emotional expressivity in psychotherapy research. Clinical Psychology & Psychotherapy, 14(5), 377-385. doi:10.1002/cpp.552
Referans 33 Leite, W. L. ve Beretvas, S. N. (2005). Validation of Scores on the Marlowe-Crowne Social Desirability Scale and the Balanced Inventory of Desirable Responding. Educational and Psychological Measurement, 65(1), 140-154. doi:10.1177/0013164404267285
Referans 34 Martin, H. J. (1984). A Revised Measure of Approval Motivation and Its Relationship to Social Desirability. Journal of Personality Assessment, 48(5), 508-519. doi:10.1207/s15327752jpa4805_10
Referans 35 McCrae, R. R. (1990). Controlling neuroticism in the measurement of stress. Stress Medicine, 6(3), 237-241. doi:10.1002/smi.2460060309
Referans 36 McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (1985). Updating Norman’s “adequacy taxonomy”: Intelligence and personality dimensions in natural language and in questionnaires. Journal of Personality and Social Psychology, 49(3), 710-721. doi:10.1037/0022-3514.49.3.710
Referans 37 McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (1987). Validation Of The Five-factor Model Of Ppersonality Across Instruments and Observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90. doi:10.1037/0022-3514.52.1.81
Referans 38 McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (1991). Response to Dolliver. Journal of Counseling & Development, 69(4), 375-376. doi:10.1002/j.1556-6676.1991.tb01526.x
Referans 39 Norman, W. T. (1963). Toward an adequate taxonomy of personality attributes: Replicated factor structure in peer nomination personality ratings. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 66(6), 574-583. doi:10.1037/h0040291
Referans 40 Peabody, D. ve Goldberg, L. R. (1989). Some determinants of factor structures from personality-trait descriptors. Journal of Personality and Social Psychology, 57(3), 552-567. doi:10.1037/0022-3514.57.3.552
Referans 41 Pennebaker, J. W. ve Beall, S. K. (1986). Confronting a traumatic event: Toward an understanding of inhibition and disease. Journal of Abnormal Psychology, 95(3), 274-281. doi:10.1037/0021-843X.95.3.274
Referans 41 Plotnik, R. (2009). Psikoloji’ye Giriş. (T. Geniş, Çev.) (1. bs.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Referans 42 Roberts, B. W. ve DelVecchio, W. F. (2000). The rank-order consistency of personality traits from childhood to old age: A quantitative review of longitudinal studies. Psychological Bulletin, 126(1), 3-25. doi:10.1037/0033-2909.126.1.3
Referans 43 Satow, K. L. (1975). Social approval and helping. Journal of Experimental Social Psychology, 11(6), 501-509. doi:10.1016/0022-1031(75)90001-3
Referans 44 Sayar, K. ve Dinç, M. (2019). Psikolojiye giriş. (N. Subaşı, Y. Aktay ve B. Tatar, Ed.) (9. bs.). İstanbul: Dem Yayınları.
Referans 45 Somer, O. (1998). Türkçe’de Kişilik Özelliği Tanımlayan Sıfatların Yapısı ve Beş Faktör Modeli. Psikoloji Dergisi, 13(42), 17-32.
Referans 46 Somer, O. ve Goldberg, L. R. (1999). The structure of Turkish trait-descriptive adjectives. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 431-450. doi:10.1037/0022-3514.76.3.431
Referans 47 Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2011). Kuramdan Uygulamaya Beş Faktör Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Envanteri(5FKE) (2. bs.). İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
Referans 48 Sosik, J. J. ve Dinger, S. L. (2007). Relationships between leadership style and vision content: The moderating role of need for social approval, self-monitoring, and need for social power. The Leadership Quarterly, 18(2), 134-153. doi:10.1016/j.leaqua.2007.01.004
Referans 49 Tutarel-Kışlak, Ş. ve Göztepe, I. (2012). Duygu Dışavurumu, Empati, Depresyon ve Evlilik Uyumu Arasındaki İlişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 27-46.
Referans 50 Twenge, J. M. ve Im, C. (2007). Changes in the need for social approval, 1958–2001. Journal of Research in Personality, 41(1), 171-189. doi:10.1016/j.jrp.2006.03.006
Referans 51 Uslu, S., Yazıcı, K. ve Geçgel, Ş. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sosyal Onay İhtiyaçlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1120-1147.
Referans 52 Yazgan-İnanç, B. ve Yerlikaya, E. E. (2012). Kişilik Kuramları (6. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.