Türk Dış Ticareti’nin Yapısal Dönüşümünün Analizi (2002-2016)

Türkiye’de 1980 sonrası yüksek enflasyon, iç ve dış borç sorunları ciddi ekonomik krizlere neden olmuştur. 2001 krizinin etkilerini azaltmak amacıyla daha önce hiç veya çok az ihracat yapılan ülkelere ihracatı arttırma yoluna gitmiştir. Bu amaçla farklı ülke gruplarına ihracatın arttırılmasının Türkiye ekonomisine etkileri, özellikle dış ticaretin yönü coğrafi ve ekonomik olarak farklı ülke gruplarına göre incelenerek analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada Türkiye’nin 2001 krizi sonrası yeni ihracat politikası nedeniyle 2002-2016 yılları incelenmiştir. Dış ticaret yapılan ve dış ticarette etkili olduğu varsayılan toplam dış ticaret, toplam ihracat, ülke grupları ihracatı ve seçili ülkelere (Analiz döneminde ciddi artışlar olan Yakın ve Ortadoğu, Kuzey Afrika, Diğer Afrika, Diğer Asya’dan 29 ülke) yapılan ihracat ile döviz kuru kullanılarak çoklu regresyon modeli yöntemiyle (SPSS 16 proramı kullanılarak) yapılan analizler GSYİH’ya toplam İhracat, ülke gruplarına göre ihracat ve döviz kurunun etkileri araştırılmıştır. Analiz sonucunda ilk olarak değişkenlerin GSYİH[D4] ’yı %97 açıkladığı, t testi sonucunda ise DiğerAsya ülkeleri anlamlı iken Yakın ve ortadoğu, Kuzey Afrika ve diğer Afrikaülke gruplarının anlamsız olduğu görülmüştür. İkinci olarak toplam ihracatı bağımsız değişkenlerin %91 oranında açıkladığı görülmüştür. Küçük ülkelere yönelik ihracatı teşvik, pazar yaratma amaçlı politikaların GSYİH ve toplam ihracatta etkisinin olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak benzer politikalar ile ihracatın yönü çeşitlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Türk Dış Ticareti, , GSYİH, Ülke Grupları İhracatı, Döviz Kuru

ANALYSIS OF THE SCRUCTURAL TRANSFORMATION OF THE TURKISH FOREIGN TRADE (2002-2016)

High inflation and internal and external debt problems in Turkey after 1980 caused serious economic crises. To reduce the effects of the 2001 crisis, he went on the path of increasing exports to countries that had never or very little exports before. For this purpose, the effects of increasing exports to different groups of countries on the Turkish economy, especially the direction of foreign trade, were studied and analyzed according to different groups of countries geographically and economically.The study examined the years 2002-2016 due to Turkey's new export policy after the 2001 crisis. External trade and foreign trade carried on be effective in default to of the total foreign trade, total exports from the country's exports and selected countries (the period of analysis, which is a considerable increase in the near and Middle East North Africa Other Africa other Asia from 29 countries) exports and exchange rate using the method of multiple linear regression models (using SPSS 16 Program) analyses to GDP total exports by country groups and exchange rate effects were investigated. As a result of the analysis, first showed that variables accounted for 97% of GDP, while other Asian countries were significant because of the T test, the near and Middle East, North Africa and other African country groups were meaningless. Second, accounted for 91% of the total exports. Policies aimed at promoting exports and Sunday creation for small countries have no effect on GDP and total exports. As a result, the direction of exports should be diversified with similar policies.

Keywords:

Turkish Foreign Trade, GDP, export country groups, exchange rate,

PDF

___

AKDEMİR, Sevim ve Kotil, Erdoğan (2015), "Asya Bölgesi ile Türkiye'nin Dış Ticareti'nin Gelişimi", Atatürk Kültür Dil ve tarih Yüksek Kurumu Yayını www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/AKDEMİR-Sevim-KOTİL-Erdoğan-ASYA-BÖLGESİ-İLE-TÜRKİYE'NİN-DIŞ-TİCARETİNİN-GELİŞİMİ-pdf (28.04.2018).
AKBAŞ, Zafer (2012), " Ortadoğuda Değişim Süreci ve Türk Dış Politika0sı". Akademik Yaklaşımlar Dergisi , 3 (1), 51-73.
BERTELEMY, Jean Claude (1984).,"La Division İnternational des Processus Productif: Une Note Ricardienne". Revue d'Economie Politique , 3 (94), 347-357.
BRASSEUL, Jacques (1997), "Historie Des Faits Economiques de'l Antique a La Revolution Industrielle" (1 b.). Paris: Armand Colin.
EGELİ, Hüseyin Avni ve EGELİ Pınar (2009), "İhracat- Milli Gelir İlişkisi Asya Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi. (A. K. Kurumu, Dü.) 38.ICANAS .
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (2018). 04 07, 2018 tarihinde Dünya Ticaret Örgütü (The World Trade Organization): ab.gtb.gov.tr/uluslararasi-orgutler/dunya-ticaret-orgutu adresinden alındı
HAZAR, Numan (2003), "Küreselleşme Sürecinde Afrika ve Türkiye-Afrika İlişkileri ". Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
INVEST IN TURKEY, (2018, 03 13), Dış Ticaret: www.invest.gov.tr/tr-TR/investmentguide/investorsguide/PagesInternationalTrade.aspx adresinden alınmıştır
KARLUK, Rıdvan. (2002), Uluslararası Ekonomi. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
KRUGMAN, Paul R. (2003), "İnternational Economics" (6.Baskı b.). Boston: Addison Wesley.
OKTAR, Tiğinçe; Arzu, ve GENÇ Hamdi ve VARLI (2010), "Ortadoğu ve Kuzey Afrika Ülkelerinde Ekonomik Dönüşüm". (73).
PEKÖZ, Mustafa (2015), "Küresel Savaşta Büyük Ortadoğu". İstanbul: Vivo Yayınevi.
SEYİDOĞLU, Halil (2001), "Uluslararası İktisat" (14.Baskı b.). İstanbul: Kurtiş Matbaacılık.
TARI, Recep, (2006), "Ekonometri" (172 b.). İstanbul: Kocaeli Üniversitesi Yayın-Avcı Ofset.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı. (2018). 04 07, 2018 tarihinde Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun: https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc078/kanuntbmmc078/kanuntbmmco07804067.pdf adresinden alındı
YILMAZ, Zeki (2020), Ekonomik Büyüme Teori ve Modeller, Merdiven Yayınevi, Yay.No:54 Ankara.