Kentlerde Hava Kirliliğini Önleyecek ya da Azaltacak Yöntem İçin Verilerin Toplanması ve Değerlendirilmesi
Canlıların çeşitli tüketim ve bazı etkinlikleri sonucu temiz havanın doğal bileşiminde bulunan ana maddelerin değişmesi, havanın bileşimindeki maddelerin yapay ya da doğal yollarla eşik düzeyin üstüne çıkması ya da altına inmesi ile canlı ve cansız yaşama zarar verecek oranda bozulmasına hava kirliliği denilmektedir. Solunan havanın kalitesiz olması canlı yaşamını ve sağlığını olumsuz etkilemektedir. Son zamanlarda fiziki ve sosyal etmenler sonucunda oluşan hava kirliliği Türkiye'de ve Dünya genelinde önemli bir sorun haline gelmiştir. Bunun çeşitli nedenleri olmakla birlikte en önemli nedeni hızla artan nüfusun beraberinde getirdiği hatalı ya da plansız kentleşmedir. Bu nedenle bu çalışma ile kent planları tasarlanırken var olan kentler ve yeni planlanacak alanlarda kirli havanın tespiti için, alan ile ilgili verilerin toplanması, epidemik araştırmalar ile çeşitli hava kirliliği ölçüm teknikleri aracılığıyla kirletici türlerinin ve bu kirleticilerin sınır değerlerinin belirlenmesi, ayrıca kentsel hava kirliliğine etkisi olan iklimsel oluşumlar, yeryüzü nitelikleri ve yapma çevre gibi alansal verilerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda elde edilen doğru veriler yardımıyla kentteki hava kirliliğini azaltacak bir modelin ilk adımı oluşturularak tasarımcıya yol gösterilmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Hava kirliliği, kent planları, hatalı kentleşme
Collection and Evaluation of Data for Methods to Prevent or Reduce Air Pollution in Cities
The change of the main substances in the natural composition of the clean air, the penetration of different substances into the structure of the air, the deterioration of the materials of the air by artificial means above or below the threshold level that harm the living and non-living life due to various consumption and economic activities is called air pollution. Living things breathe the air that exists without a choice. The poor quality of the breathing air affects the live life and health negatively. Recently, the air pollution has become a major problem in Turkey and throughout the world because of physical and social factors. The most important one of its various reasons is the erroneous or unplanned urbanization of the rapidly increasing population. For this reason, In the design of city plans, the existing cities and new planned areas for the determination of polluted air, collection of data related to the area, epidemiological research and determination of polluting species and limit values of these pollutants through various air pollution measurement techniques, as well as climatic formations that have an effect on urban air pollution., it is aimed to guide the designer by creating a model that will reduce air pollution in the city with the help of accurate data obtained as a result of the evaluation of spatial data such as soil qualities and making environment.
Keywords:
Air pollution, city plans, faulty urbanization,
___
- [1] Uçar, A. (1996). Şanlıurfa ‘da hava kirliliği ve kontrolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi,Harran Üniversitesi, FBE, Şanlıurfa.
- [2] İncecik, S. (1994). Hava kirliliği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi matbaası, İstanbul.
- [3] Keser, N. (2002). Kütahya'da hava kirliliğine etki eden topografik ve klimatik faktörler. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, 69-98
- [4] Yücel, M. (1995). Çevre sorunları, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, (302) ,Adana
- [5] Balanlı, A., ve Tuna Taygun, G. (2005), Yaşam döngüsü süreçlerinde yapı ürünü-çevre etkileşimi Megaron YTÜ Mim. Fak. e-Dergisi, 1( 1), 15-20
- [6] Tünay,O. ve Alp,K. (1996). Hava kirlenmesi kontrolü ,Mega Ajans,İstanbul Ticaret Odası
- [7] İbret ,Ü., ve Aydınözü, D. (2009), Şehirleşmede yanlış yer seçiminin hava kirliliği üzerine olan etkisine bir örnek: Kastamonu şehri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü ,Coğrafya Dergisi,Sayı 18, 71-88, İstanbul.
- [8] Kunt, F. (2014). Bulanık mantık ve yapay sinir ağları yöntemleri kullanılarak Konya il merkezi hava kirliliği modellenmesi, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Konya
- [9] Özdemir, Ş. (1997). Temel ekoloji bilgisi ve çevre sorunları. Abant Izzet Baysal Üniversitesi, s :235, Ankara.
- [10] Karbuz, İ. (2016). Tekirdağ'da hava kirliliğine coğrafi bakış . Namık Kemal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü .International Journal of Social Science , 369-370
- [11] Ünal, I. (1994) .Çevre, islam ve insan, Gençlik Yay., İstanbul, 15-20.
- [12] Bazoğlu., (2017). Hava kirliliği raporu 2016 . TMMOB Çevre Mühendisleri Odası,
- [13] Öztan, Y. (2002). Peyzaj Günleri Toplantı Notları, İmrahor Vadisi Etkinlikleri, Erişim Tarihi 07.06.2007.
- [14] Yılmaz,T. ve Memluk.,Y. (2008). Vadilerde rüzgâr ve güneş hareketlerine bağlı planlama ve tasarım olanakları, Ankara büyükesat vadisi örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 21(2), 193–204
- [15] Özcan,N.S.(2016). Kentsel hava kirliliğini etkileyen ve kent planlama ile kontrol edilebilen fiziksel faktörlerin mekânsal istatistik yöntemleri ile incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, İzmir.
- [16] Aydınlar, B., Güven, H. ve Kirksekiz, S. (2009). Hava kirliliği nedir, ölçüm ve hava kalite modelleme yöntemleri nelerdir. Hava Kirliliği ve Modellemesi Dergisi .Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Bölümü.
- [17] Temiz Hava Hakkı Platformu (2016). Türkiye’de Hava Kirliliği:Kara Raportemizhavaplatformu.org.
- [18] Çiçek, İ., Türkoğlu, N. ve Gürgen, G. (2004)., Ankara’da hava kirliliğinin istatistiksel analizi ,Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 1-18.
- [19] Müezzinoğlu, A.(2000).Hava kirliliği ve kontrolü esasları.Dokuz Eylül Yayınları, İzmir
- [20] Balık,H. ve Yüksel,Ü.D. (2014). Planlama sürecine iklim verilerinin entegrasyonu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi .7 (2), 01-06.
- [21] Ren, C., ve Ng, E. (2010), Review of Worldwide Urban Climatic Map Studies Around the World, The Chinese University of Hong Kong-Workshop on Urban Climatic for Design and Planning, .
- [22] Dursun, D., Yavaş, M. ve Güller, C. (2016). Kış kenti Erzurum’da iklim, planlama ve yerel yönetim politikalarının etkileşim düzeyi. Planning, 26(2), [23] İncecik, S. ve İm, U. (2013). Mega kentlerde hava kalitesi ve İstanbul örneği. Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi, Sayi: 2
- [24] Sever, R. (2008). Malatya’daki hava kirliliğine coğrafi bakış, Doğu Coğrafya Dergisi 20, Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler ABD.
- [25] Diken, (2016). Dünya çökerken: Hava kirliliği obezite, diyabet ve kalp hastalıklarına da yol açıyor. http://www.diken.com.tr.
- [26] Hava Kalite İndeksi . 19 haziran 2018, http://www.havaizleme.gov.tr/.
- [27] Sezen, I. (2002). Erzurum kenti hava kirliliği sorunun çözümünde peyzaj mimarlığı açısından alınması gereken önlemler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, FBE, Erzurum.
- [28] Türkeş, M. (1996). Kent ve Bölge Planlamasında Topografyaya Bağlı Yerel Rüzgarlar. Ank. Üniv. Türk. Coğ. Araşt. ve Uyg. Merk. Derg, (5), 213-228.
- [29] Şahin, C. (1989). Hava kirliliği ve hava kirliliğini etkileyen doğal çevre faktörleri. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Araştırmaları Dergisi 1 (1), 194-208
- [30] Balanlı, A. ve Darçın, P. (2012). Yapılarda Doğal Havalandırmanın Sağlanmasına Yönelik İlkeler. Tesisat Mühendisliği Dergisi. sayı:128
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Zeynep Cansu AYTURAN
Sayıdaki Diğer Makaleler
Öncelikli Maddeler için Operasyonel Model (OPS) ile Hava Kalitesi Modellemesi
Gülnihal KARA, Abdulkarim MOSAFER
Türkiye’de Konutlarda Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminin TOPSIS Yöntemiyle Analizi
Murat GÜNGÜL, Hüseyin Naci BAYRAÇ, Mustafa GÜLLÜ
Bitkisel Tasarımda Işığın Kullanımı
Kübra YAZICI, Funda Ünal ANKAYA, Bahriye Gülgün ASLAN