Tolgahan SEVEN, Büşra CAN, Begüm Nur DARENDE, Sevda OCAK

Hava ve Toprakta Ağır Metal Kirliliği

Ağır metaller antik çağlardan beri insan faaliyetleri sonucu olarak doğal çevrimler dışında atmosfer ve toprağa yayılmaya başlamışlardır. Endüstri faaliyetleri sırasında meydana gelen su ve hava kirleticileri kimyasal yollarla toprağa karışma eğilimindedir. Endüstrileşme beraberinde ağır metal kirliliğini doğurmuş ve zamanla büyük boyutlara ulaşmıştır. Dış ortamda maruz kalınan 35’den fazla metal bulunmaktadır, bunların 23 tanesi ağır metaldir. Ağır metal tanımı yoğunluğu 5g/cm3’ den yüksek olan metaller için kullanılmaktadır. Kurşun (Pb), kadmiyum (Cd), krom (Cr), demir (Fe), kobalt (Co), bakır (Cu), nikel (Ni), civa (Hg) ve çinko sıklıkla karşılaşabileceğimiz ağır metallerdendir. Ağır metaller çok farklı kaynaklardan ve farklı işlem kademelerinden atmosfere yayılmaktadır. Atmosfere farklı kaynaklardan bırakılan ağır metaller, kuru ve yaş birikim ile toprağa yüzeysel sulara ardından yeraltı sularına karışarak ekolojik dengeye zarar verebilmektedir. Bu bildiride havada ve toprakta bulunabilecek ağır metallerin kaynakları, birikimi ve giderimine yönelik metotlara odaklanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ağır Metaller, Hava Kirliliği, Toprak Kirliliği, Remediasyon

Heavy Metals Pollution in Air and Soil

Since ancient times, heavy metals have begun to spread into the atmosphere and the earth as natural consequences of human activities. Water and air pollutants that form during industrial activities tend to mix with the soil by chemical means. Industrialization has brought about heavy metal pollution and has reached great dimensions over time. There are more 35 metals exposed in the outdoors, of which 23 are heavy metals. The definition of heavy metal is used for metals with a density of 5g /cm3. Lead (Pb), cadmium (Cd), chromium (Cr), iron (Fe), cobalt (Co), copper (Cu), nickel (Ni), mercury (Hg) and zinc are the heavy metals frequently encountered. Heavy metals are spread from the very different sources and from different process stages to the atmosphere. The atmospheric heavy metals released from different sources can harm the ecological balance by w dry and wet accumulation and surface waters followed by groundwater. This study focuses on methods for the sources, accumulation and remediation methods of heavy metals in the air and soil.

Keywords:

Heavy Metals, Air Pollution, Soil Pollution, Remediation,

PDF

___

[1] Bayram H., Dörtbudak Z., Fişekçi F., Kargın M.,Bülbül B., 2006, Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kirliliği Sorunu, Dicle Tıp Dergisi, Cilt:33, Sayı:2, 105-112.
[2] Özdemir H., Borucu G., Demir G., Yiğit S., Ak N., 2010, İstanbul'daki Çocuk Oyun Parklarında Partikül Madde (PM2,5 ve PM10) Kirliliğinin İncelenmesi, Ekoloji 20, 77, 72-79.
[3] Özyılmaz G., 2000, İskenderun Körfezi’nde Endüstri Kuruluşlarının Neden Olduğu Hava ve Toprak Kirliliği, Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay, 3-5.
[4] Apaydın A., 2005, Sanayiden Kaynaklanan Toprak Kirliliğinin Araştırılması: Samsun-Tekkeköy Bölges, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 4-6.
[5] Özbek Z., 2010, Topraktaki Ağır Metaller İçin Sınır Değerlerin Uygulanabilirliğinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 5.
[6] Özay C., Mammadov R., 2013, Ağır Metaller ve Süs Bitkilerinin Fitoremediasyonda Kullanılabilirliği, BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi Cilt 15(1) 67-76.
[7] Özkan G., 2009, Endüstriyel Bölge Komşuluğunda Kıyısal Kırsal Alandaki Hava Kalitesi; Muallimköy’de Partikül Madddede ve Topraktaki Ağır Metal Kirliliği, Yüksek Lisans Tezi, GYTE Fen Bilimleri Enstitüsüsü, Gebze, 9,12-22.
[8] Karaçağıl D., 2013, İstanbul’da Belirlenmiş Sahil Şeritlerinde Toprak Kalitesi ve Ağır Metal Kirliliği, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 4-8-11-12.
[9] Önder S., 2012, Atıksular İle Sulanan Zirai Alanlardaki Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 3-4-11-17-24-25.
[10] Okcu M., Tozlu E., Kumlay A., Pehluvan M., 2009, Ağır Metallerin Bitkiler Üzerinde Etkileri, Iğdır Üniversitesi, Alınteri 17 (B) – 2009 14-26.
[11] Soydemir E., 2013, Katı Örneklemeli Yüksek Çözünürlüklü Elektrotermal Atomik Absorpsiyon Spektrofotometresi İle 2,5 PM Hava Partiküllerinde Civa Tayini, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsüsü, İstanbul, 5-7.
[12] Kahvecioğlu Ö., Kartal G., Güven A., Timur S., 2003, Metallerin Çevresel Etkileri-1, İTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Metalurji Dergisi Cilt 136 Sayfa 47-53.
[13] Okudan M., 2009, Kobalt ve Molibden İçeren Kullanılmış Hidrodesülfürizasyon (HDS ) Katalizör Atıklarına Asidik Ve Alkali Liç Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, 6-9-13.
[14] Kartal G., Güven A., Kahvecioğlu Ö., Timur S., 2004, Metallerin Çevresel Etkileri –II, İTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü.
[15] Tuğrul D., 2004, Kerpe Araştırma Ormanı Radiata Çamı (Pinus radiata D. Don) İbrelerinde Bazı Ağır Elementlerin Tespiti, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 214, Müdürlük Yayın No: 241
[16] Taciroğlu B., Kara E., Sak T., 2016, Toprakta Ağır Metal Gideriminde Solucanların Kullanımı, KSÜ Doğa Bil. Derg., 19(2), 201-207.
[17] Sarı T., 2009, Edirne Ve Çevresinde Otoban Kenarlarındaki Topraklarda Bazı Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, 6-7.
[18] Kocaer F., Başkaya H., 2003, Metallerle Kirlenmiş Toprakların Temizlenmesinde Uygulanan Teknolojiler, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1.
[19] Dindar E., Şağban F., Başkaya H., 2010, Kirlenmiş Toprakların Biyoremediasyon İle Islahı, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 2
[20] Aybar M., Bilgin A., Sağlam B.,2015, Fitoremediasyon Yöntemi İle Topraktaki Ağır Metallerin Giderimi, Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, Cilt:1 Sayı:1-2, 59-65.
[21] Çağlarırmak, N., Hepçimen, A.Z., 2010, Ağır Metal Toprak Kirliliğinin Gıda Zinciri ve İnsan Sağlığına Etkisi, Akademik Gıda 8 (2) (2010), 31-35.