MEHMET DEMİR KAYA, Suay BAYRAMİN, ENGİN GÖKHAN KULAN, İsmail ÖZAŞIK

Bazı İleri Aspir Hatlarının Eskişehir Koşullarındaki Performansları

Bazı ileri aspir hatlarının Eskişehir koşullarındaki performanslarının belirlenmesi amacıyla 2012 ve 2013 yıllarında yürütülen bu çalışmada, tek bitki seleksiyonuyla geliştirilmiş 37/5, 38/4, 43/11, 55/14 ve 58/11 aspir hatları ile standart olarak Dinçer, Remzibey-05 ve Balcı aspir çeşitleri kullanılmıştır. Çalışmada bitki boyu, yan dal sayısı, tabla sayısı, bin tane ağırlığı, tane verimi, yağ oranı ve yağ verimi özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, bitki boyu ve yan dal sayısı bakımından aspir hatları arasında önemli farklık belirlenmemiştir. Tabla sayısı bakımından 37/5 ve 38/4 no'lu hatlar, bin tane ağırlığında 43/11 ve 55/14 no'lu hatlar, tane veriminde 37/5, 55/14 ve 58/11 no'lu hatlar, yağ oranında ise 37/5 ve 43/11 no'lu hatlar standart çeşitlerden daha yüksek değerler vermiştir. İncelenen aspir genotipleri arasında en yüksek yağ verimi ise 2012 yılında 50.3 kg/da ile Dinçer ve 49.5 kg/da ile 37/5 no'lu hattan, 2013 yılında ise 55/14 no'lu hat 60.2 kg/da ve 58/11 no'lu hat 50.0 kg/da ile en yüksek yağ verimine sahip olmuştur. Araştırma sonucunda, geliştirilen aspir hatları arasında 55/14 hattının tane verimi, 43/11 hattı ise yağ oranı bakımından ümitvar çeşit adayları olarak belirlenmiştir

Performance of Some Improved Safflower Lines Under Eskişehir Conditions

This study was conducted to determine the performance of some improved safflower lines 37/5, 38/4, 43/11, 55/14 and 58/11 which were developed by single seed selection method, and Dinçer, Remzibey-05 and Balcı were used as standard varieties. Plant height, branch number per plant, head number per plant, thousand seed weight, seed yield, oil content and oil yield were investigated in the study. The results showed that there were no significant differences among safflower lines for plant height and branch number. Compared to standard cultivars, higher head number in 37/5 and 38/4, heavier seed weight in 43/11 and 55/14, higher seed yield in 37/5, 55/14 and 58/11, and oil content in 37/5 and 43/11 were obtained. Among the investigated safflower genotypes, the highest oil yield in 2012 was determined in Dinçer with 50.3 kg/da and line 37/5 with 49.5 kg/da while line 55/14 with 60.2 kg/da and 58/11 with 50.0 kg/da were observed in 2013. It was concluded that line 55/14 for seed yield and line 43/11 for oil content were determined as promising candidate for registration

PDF

___

Anonim, 2015. http://www.tarim.gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=85 Baydar, H., Turgut, İ. 1999. Yağlı Tohumlu Bitkilerde Yağ Asitleri Kompozisyonunun Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklere ve Ekolojik Bölgelere Göre Değişimi. Turk J Agric For., 23(1): 81-86.
Bayramin, S., Kaya, M.D. 2009. Son Yıllarda Ülkemiz Aspir ve Kolza Üretimindeki Gelişmeler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 18(1-2): 43-47.
Coşge, B., Kaya, D. 2008. Performance of Some Safflower (Carthamus tinctorius L.) Varieties Sown in Late-Autumn and Late-Spring. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(1): 13-18.
Coşkun, Y. 2014. Aspir (Carthamus tinctorius L)’in Kışlık ve Yazlık Ekim Olanakları. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(4): 462-468.
Çamaş, N., Çırak, C., Esendal, E. 2007. Seed Yield, Oil Content and Fatty Acids Composition of Safflower (Carthamus tinctorius L.) Grown in Northern Turkey Conditions. OMÜ Zir. Fak.
Dergisi, 22(1): 98-104.
Düzgünes, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları İstatistik Metodları (II). A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No:1021, Ders Kitabı: 295, Ankara.
Hatipoğlu, H., Arslan, H., Karakuş, M., Köse, A. 2012. Şanlıurfa Koşullarında Farklı Aspir Çeşitlerinin (Carthamus tinctorius L.) Uygun Ekim Zamanlarının Belirlenmesi. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1): 1-16.
Keleş, R., Öztürk, Ö. 2012. Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Aspir Çeşitlerinde Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 5 (1): 112-117.
Mariod, A.A., Ahmed, S.Y., Abdelwahab, S.I., Cheng, S.F., Eltom, A.M., Yagoub, S.O., Gouk, S.W.
2012. Effects of Roasting and Boiling on the Chemical Composition, Amino Acids and Oil Stability of Safflower Seeds. International Journal of Food Science & Technology, 47(8): 1737- 1743.
Okcu, M., Tozlu, E., Dizikısa, T., Kumluay, A.M., Pehluvan, M., Kaya, C. 2010.
Erzurum Sulu Koşullarında Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41 (1), 1-6.
Öztürk, Ö., Ada, R., Akınerdem, F. 2009. Bazı Aspir Çeşitlerinin Sulu ve Kuru Koşullarda Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23 (50): 16-27.
Paşa, C. 2008. Kışlık ve Yazlık Ekimin Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinin Verimi ve Bitkisel Özelliklerine Etkisi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 74s.
Tonguç, M., Erbaş, S. 2009. Yerli ve Yabancı Orijinli Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşit ve Hatlarının Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, 115-119, 19-22 Ekim, Hatay.
TÜİK, 2015. URL: hhttp://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul [Ulaşım: 20.05.2015].
Uysal, N., Baydar, H., Erbaş, S. 2006. Isparta Populasyonundan Geliştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1): 52-63.
Weiss, E.A. 1983. Safflower. In: Oilseed Crops (Editör: Weiss, E.A.), Longman Inc., New York, USA, pp. 216-281.