Deniz SIĞIRLI, Öznur HOROZOĞLU, Yusuf HALLAÇ

Türkiye ile Avrupa Birliği'ne Üye ve Aday Ülkelerin Sağlık Düzeyi Ölçütlerinin Çok Boyutlu Ölçekleme Analiziyle İncelenmesi

Avrupa Birliği'ne üye ve üyeliğine aday ülkelerin sağlık düzeyi ölçütleri bakımından birbirlerine göre gelişmişlik düzeyinin incelenmesi ve bu bağlamda sağlık sektörünün kalkınma üzerindeki var olabilecek benzerliklerin ya da farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. 20052015 periyodu Dünya Sağlık Raporu'nda bulunan Sağlık Göstergeleri, toplam 33 ülke için elde edilmiş ve ilgili değişkenler kullanılarak çok boyutlu ölçekleme analizi uygulanmıştır. 2 boyutlu konfigürasyon için stress değeri 0,022 olarak bulunmuştur. Çok boyutlu ölçekleme analizi uygulanması sonucunda, ilgilenilen değişkenlere göre ülkelerin, iki boyutlu uzayda üç farklı grup oluşturdukları görülmüştür. Türkiye; AB'ye aday Arnavutluk, Karadağ, Sırbistan, Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti ve Bosna Hersek gibi ülkelere göre, özellikle mortalite hızları bakımından farklılık göstermektedir.

Examination of Turkey's and European Union Member States' Health Indicators with Multidimensionel Scaling

It is aimed to investigate the potential similarities among European Union member countries and candidate countries, considering their health indicators according to each other and present their level of development in order to prove if health industry has an effect on the level of development. From the World Health Report for the period 2005-2015, the Core Health Indicators have been obtained for 33 countries and multidimensional scaling analysis have been performed by using related variables. Stress value was found 0.022 for 2 dimensional configuration. As a result of multidimensional scaling analysis it has been seen that, countries have been formed three groups in two dimensional space, according to related variables. Turkey showed clear difference from the other candidate countries such as Albania, Montenegro, Serbia, The former Yugoslav Republic of Macedonia and Bosnia and Herzegovina, especially with regard to health indicators related to the mortality rates.

PDF

___

1. Çelik, Ş. Kümeleme Analizi ile Sağlık Göstergelerine Göre Türkiye'deki İllerin Sınıflandırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi 2013; 14(2): 175-194.
2. Can N. Avrupa Birliği ile Entegrasyon Süresinde Türk Sağlık Sektörünün Durumu. Türkiye Ulusal Sağlık Programı. Ankara. 2001.
3. Taban, S. Türkiye'de Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Sosyoekonomi 2006; 4(4): 31-45.
4. Word Health Statistics. Monitoring Helath fort the Sustainable Developmental Goals-SDG. WHO publications. 2016.
5. Kalaycı, Şeref. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri.4. Baskı. Ankara: Asil Yayıncılık. 2014.
6. Kurt, G. Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz Tekniklerinden Çok Boyutlu Ölçekleme ve Bir Uygulama (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul. 1992.
7. Everitt, B. Howell, D. Encyclopedia of Statistics in Behavioral Science.3.Baskı John Wiley & Sons. 2005.
8. Özdamar K. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi; 5. Baskı. Eskişehir: Kaan Kitabevi. 2004.
9. Kruskal JB, Wish M. Multidimensional Scaling. Sage Publications. 1978.
10. Seber GAF, Multivariate Observations, John Wiley&Sons. 1984.
11. Mead A. Review of the Development of Multidimensional Scaling Methods. The Statistician 1997; 41: 27-39.
12. Sığırlı D, Ediz B, Cangür Ş, Ercan İ, Kan İ. Türkiye ve Avrupa Birliği'ne Üye Ülkelerin Sağlık Düzeyi Ölçütlerinin Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi ile İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2006; 13(2): 81-85