Fatma ÇAT, Sedanur KOCAAĞA, Emine Melisa ERCİN, Tülin GÜNDÜZ, Besim Türker ÖZALP

TEKSTİL SEKTÖRÜNDE RİSK DEĞERLENDİRMELERİNİN ANP YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

Her sektörün kendine özgü, içinde barındırdığı riskleri ve tehlikeleri olduğu gibi, tekstil sektöründe de iş sağlığı ve güvenliği açısından birçok risk ve tehlike bulunmaktadır. Bu risk ve tehlikelerin iyi şekilde analiz edilmesi, alınacak önlemlerin doğru ve hızlı tespiti ile meydana gelebilecek birçok iş kazasının önüne geçilebilmektedir. Bu çalışmada, Bursa’da faaliyet gösteren bir tekstil firmasına ait mevcut risk değerlendirme formları incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda mevcut risklere ait tehlikeler 8 ana kriter ve 55 alt kriter olarak sınıflandırılmıştır. Bu kriterlerin iç ve dış bağımlılıklarınıbelirlemek amacıyla çok kriterli karar verme yöntemlerinden ANP metoduna başvurulmuştur. ANP sayesinde ana kriterlere ve alt kriterlere ait ağırlıklandırmalar elde edilmiştir. Bu sayede en öncelikli tehlikenin bulunduğu ana kriter ‘makine, iş ekipmanı ve el aletleri’ kriteri olarak belirlenmiştir. Bu ana kriterin sahip olduğu en öncelikli alt kriter ise hareketli-döner aksam olarak bulunmuştur. Her alt kriterin farklı ana kriter içindeki alt kriterlerle olan karşılaştırmaları sonucunda ise en öncelikli alt kriter elektrik çarpması olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Risk analizi, ANP yöntemi, Tekstil sektörü, İş sağlığı ve güvenliği

Analysis of Risk Assessments in Textile Industry With ANP Method

As each sector and industry has its own risks and hazards in terms of occupational health and safety, many of these can also be found in the textile industry. A good analysis of these risks and hazards, the correct and quick determination of the precautions to be taken can prevent many occupational accidents that may occur. In this study, the current risk assessment forms of a textile company operating in Bursa were examined. As the result of these analyzes made, the hazards of the current risks were classified into 8 main criteria and 55 sub-criteria. In order to determine the internal and external dependencies of these criteria, the ANP method, one of the multi-criteria decision making methods, was used. Thanks to the ANP, weightings of the main criteria and sub-criteria were obtained. In this way, the main criterion with the highest priority hazard has been determined as the criterion of machinery, working equipment and hand tools. The moving rotating part was found as the most prioritized sub-criterion of this main criterion. As a result of the comparisons of each sub-criterion with the sub-criteria in different main criteria, the most priority sub-criterion was determined as electric shock.

Keywords:

Risk analysis, ANP method, Textile Industry, Occupational Health and Safety,

PDF

___

1. Ağırgan, M. (2020) Tekstil ve konfeksiyon sektöründe iş Sağlığı ve Güvenliği farkındalık ve uygulanabilirlik araştırması: Trakya Örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 19(37), 57-68.
2. Aksüt, G., Eren, T. ve Tüfekçi, M. (2021) Tekstil sektör çalışanlarının maruz kaldığı ergonomik risklerin analitik ağ süreci ile değerlendirilmesi, Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 13(1), 231-242. doi:10.29137/umagd.798215
3. Arıkan, V.S. (2008). Fasoncu seçimi için AHS modelinin bir tekstil işletmesine uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
4. Aslan, N. (2005). Analitik network prosesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
5. Balasundaram, K., Adugna, A., Kumar, A. ve Kumar, M. (2017) Improvement of ergonomic factors in a textile ındustry: A case study. Journal of Recent Research in Engineering and Technology, 4(5),01-06.
6. Bathrinath, S., Bhalaji, R.K.A. ve Saravanasankar, S. (2021) Risk analysis in textile industries using AHP-TOPSİS, Materials Today: Proceedings, 45(2) ,1257-1263. doi:10.1016/j.matpr.2020.04.722
7. Chung, S.-H., Lee, A. ve Pearn, W. (2005) Analytic network process (ANP) approach for product mix planning in semiconductor fabricator, International Journal of Production Economics, 96(1), 15-36. doi:10.1016/j.ijpe.2004.02.006
8. Efe, Ö. F. ve Efe, B. (2015) Tekstil sektöründe iş kazalarının oluşumuna ait ergonomik risklerin değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 623-629.
9. Efe, Ö. F. ve Efe, B. (2019) Tekstil sektöründe iş kazalarına sebep olan risk faktörlerinin DEMATEL yöntemiyle analizi, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(3), 1162-1175. doi:10.29130/dubited.509463
10. Ersöz, F. ve Kabak, M. (2010) Savunma sanayi uygulamalarında çok kriterli karar verme yöntemlerinin literatür araştırması, Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 97-125.
11. Güllüoğlu, E. ve Taçgın, E. (2018) Türkiye tekstil sektöründe istihdam ve iş kazalarının analizi, Tekstil ve Mühendis, 25(112), 344-354. doi:10.7216/1300759920182511208
12. Gür, Ş., Bedir, N. ve Eren, T. (2017) Analitik ağ süreci ve PROMETHEE yöntemleri ile gıda sektöründeki orta ölçekli işletmeler için pazarlama stratejilerinin seçimi, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(1), 79-92. doi:10.17100/nevbiltek.331412
13. Hahn E.D. (2003) Decision making with uncertain judgements: A stochastic formulation of the analytic hierarchy process , Decision Sciences, 34(3), 444-486. doi:10.1111/j.1540-5414.2003.02274.x
14. Hwang, C.L. ve Yoon K. (1981) Multiple Attribute Decision Making: Methods And Applications, Springer-Verlag, Berlin.
15. Jharkharia S. ve Shankar R. (2007) Selection of logistics service provider: an analytic network process (ANP) approach, Omega, 35(3), 274-289. doi:10.1016/j.omega.2005.06.005
16. Kabakulak, T. (2019) Bir tekstil işletmesinde risk değerlendirme uygulaması: 5x5 matris ve HAZOP, Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 3(2), 97–111. doi:10.33720/kisgd.581677
17. Kaya, Ö. ve Özok, A. (2018) Hazır giyim işletmelerinin ergonomik risk etmenleri yönünden değerlendirilmesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(0), 263-270. doi:10.21923/jesd.366756
18. Kenger, M.D. (2017). Banka personel seçiminin çok kriterli karar verme yöntemlerinden entropi temelli MAUT, ARAS ve Gri ilişkisel analiz yöntemleri ile değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. doi:10.30803/adusobed.336215
19. Malik, N., Maan, A., Pasha, T., Akhtar, S. ve Ali, T. (2010) Role of hazard control measures in occupational health and safety in the textile industry of Pakistan, Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 47(1), 72-76.
20. Mutlu, N. ve Altuntaş, S. (2017) Türkiye’de 1974-2016 yıllarında iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan lisansüstü tezlerin profili, Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(2), 509-535.
21. Ömürbek, N. ve Şimşek, A. (2014) Analitik hiyerarşi süreci ve analitik ağ süreci yöntemleri ile online alışveriş site seçimi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(22), 306-327. doi.org/10.11611/JMER214
22. Özcan, E., Özcan, N. A. ve Eren, T. (2017) CSP teknolojisine sahip güneş enerjisi santrallarının kombine ANP-PROMETHEE yaklaşımı ile seçimi, Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 18-44.
23. Özdemir, B. (2014). Tekstil atölyelerinde iş sağlığı ve güvenliği koşullarının çok ölçütlü karar verme yöntemiyle değerlendirilmesi, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
24. Padula, R.S., Comper, M.L., Moraes, S.A., Sabbagh, C., Pagliato, W.J. ve Perracini, M.R. (2013) The work ability index and functional capacity among older workers, Brazilian Journal of Physical Therapy,17(4), 382-391. doi:10.1590/S1413-35552013005000107
25. Rençber, S. (2019). Bir tekstil fabrikasında çalışan işçilerin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki bilgi düzeyleri ve sağlık risklerinin değerlendirilmesi, Doktora Tezi, D.Ü. Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Diyarbakır.
26. Saaty, T. (1996) Decision Making with Dependence and Feedback: The Analytic Network Process, RWS Publications, New York.
27. Serin, G. ve Çuhadar, M. (2015) İş Güvenliği ve Sağlığı Yönetim Sistemi, SDU Teknik Bilimler Dergisi, 5(2), 44-59.
28. Serinken, M., Türkçüer, İ., Dağlı B., Uyanık, E., Karcıoğlu, Ö. ve Zencir, M. (2012) Work-related injuries in textile industry workers in Turkey, Turkish Journal of Trauma and Emergency Surgery, 18(1), 31-36. doi:10.5505/tjtes.2012.54376
29. Sosyal Sigortalar Kurumu, (2020). İş Kazası ve Meslek Hastalığı İstatistikleri. Erişim Adresi: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari (Erişim Tarihi: 01.06.2021)
30. Şah, N. (2010). Analitik serim süreci yöntemi ile Mersin Torino arasındaki güzergâh alternatiflerinin değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
31. Taşoluk, A. (2011). Hazır giyim üretiminde meslek hastalıkları, yorgunluk ve iş kazaları risk faktörlerinin değerlendirilmesi: Örnek bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
32. Uyanık, S. ve Çelikel D.C. (2019) Türk tekstil endüstrisi genel durumu, Teknik Bilimleri Dergisi, 9(1), 32-41.