Vergi hukuku alanındaki takdir yetkisinin kullanılmasında idarenin ve memurun sorumluluğu
Vergi hukuku alanında idarenin takdir yetkisi uzmanlık gerektiren konularda kullanılır. Ancak, takdir yetkisi keyfi ve sınırsız bir yetki olmayıp, idarenin bu yetkiyi kanunlarla belirlenen sınırlar içinde ve hukukun genel ilkelerine uygun olarak kullanması gerekir. İdare, işlem ve eylemlerinde sahip olduğu takdir yetkisini hukuka aykırı olarak kullanırsa “takdir sakatlığı”ndan söz edilir. Takdir yetkisinin kullanımında sakatlık olup olmadığı yargı organları tarafından denetlenir. Vergi hukuku alanında takdir sakatlığının olması durumunda, idarenin işlem ya da eyleminden zarar gören kişiler “hizmet kusuru” nedeniyle idarenin sorumluluğuna başvurabilirler. Vergi hukuku alanında idare takdir yetkisini kullanırken yapılan sakatlıklar ve verilen zararlar esas itibariyle memurlar tarafından işlenmektedir. Memurun “kişisel kusuru”ndan kaynaklanan takdir sakatlıkları varsa, tazminat davasının zarara uğrayanlar tarafından idareye karşı açılması gerekir. Bu aşamadan sonra idare, tazmin ettiği zararı ilgili memurdan rücu etmek zorundadır. İdare rücu hakkını kendiliğinden kullanmadığı durumlarda, vatandaşlar bunu sağlamak amacıyla idareye veya mahkemeye başvurabilirler.
The discretion power of the administration is used in areas of expertise in tax law. However, discretion is not arbitrary and unlimited powers and tax administration must use it within the limits specified by laws and in accordance with general principles of law. If administration uses the discretion power contrary to law in its operations and actions, it is mentioned in terms as a "disability of discretion". The disability of discretion is controlled by the courts. In case of disability of discretion in the area of tax law, the people suffered from operations or actions of the administration can apply for responsibilities of the administration due to "service faults". The disability and the losses overt using discretion powers in the area of tax law are mainly handled by civil servants. If there are any disabilities of discretions arising from the officer's "personal fault", the sufferer must bring an action for damages against to the administration. After this stage the administration must be recourse to the relevant officers. If administration doesn’t use the right of recourse itself, citizens can apply to the administration or the courts.
___
Akıllıoğlu, Tekin (1990), “Yönetsel Yargı Denetiminin Etkinliği”, Amme İdaresi Dergisi, C. 23, S. 1.Alan, Nuri (1976), “Konu Unsuru Bakımından Takdir Yetkisi ve Kanuna Aykırılık”, İdare Hukuku ve İdari Yargı İle İlgili İncelemeler I, Ankara: Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları No: 21.
Alpar, Erol (1990), Yönetimin Hareket Serbestisinin Alanının Yargısal Denetimi ve Sınırları, Ankara.
Anayasa Mahkemesi, 06.06.1964, E:1963/101, K:1964/49, http://www.anayasa.gov.tr/KARARLAR/ IPTALITIRAZ/K1964/K1964- 49.htm, (15.09.2009).
Anayasa Mahkemesi, 15.07.2004, E:2003/33, K:2004/101, http://www.anayasa.gov.tr/kararlar/IPTALITIRAZ/ K2004/K2004- 101.htm, (15.09.2009).
Anayasa Mahkemesi, 16.01.2003, E:2001/36, K:2003/3, http://www.anayasa.gov.tr/kararlar/IPTALITIRAZ/ K2003/K2003-3.htm, (15.09.2009).
Anayasa Mahkemesi, 15.10.1991, E:1990/29, K:1991/37, http://www.anayasa. gov.tr/kararlar/IPTALITIRAZ/ K1991/K1991-37.htm, (24.09.2009).
Anayasa Mahkemesi, 23.06.1989, E: 1988/50, K: 1989/27, http://www.anayasa.gov.tr/KARARLAR/ IPTALITIRAZ/ K1989/K1989- 27.htm, (24.09.2009).
Anayasa Mahkemesi, 28.02.1996, E: 1995/38, K: 1996/7, http://www.anayasa.gov.tr/KARARLAR/ IPTALITIRAZ/K1996/K1996- 07.htm, (24.09.2009).
Aral Vecdi (2001), Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, 7. b., İstanbul: Filiz Kitabevi.
Arıkan Zeynep -Ersan Öz (2003), “Re’sen Tarhiyat Şekilleri ve Hukuksal Boyutu”, Yaklaşım, Yıl 11, S. 128, (Ağustos 2003).
Balta, Tahsin Bekir (1970), İdare Hukuku I, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları No: 326.
Bayraktar, Erman (1976), “Takdir Yetkisi ve Yargı Yoluyla Denetimi”, İdare Hukuku ve İdari Yargı İlgili İncelemeler I, Ankara: Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları No: 21.
Candan, Turgut (2005), Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları.
Cooper, Phillip J. and Chester A. Newland (1997), Handbook of Public Law and Administration, San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
Çağan, Nami (1984), “Türk Anayasası Açısından Vergileme Yetkisi”, Anayasa Yargısı: Anayasa Mahkemesinin 22. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiri ve Yorumlar, Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayını No: 4.
Çağan, Nami (1982), Vergilendirme Yetkisi, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
Daştan, Deniz (2003), “Takdir Yetkisi, Yargısal Denetimi ve Yerindelik”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 77, S. 2.
De Smith, Woolf and Jowell’s (1999), Principles of Judicial Review, London: Sweet and Maxwell.
Dnş. 1. D., 27.02.2003, E:2003/14, K:2003/25, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/ container.jsp, (27.08.2009).
Dnş. 10. D., 04.10.2001, E:2001/40, K:2001/3396, http://www.danistay.gov.tr/ kerisim/container.jsp, (12.09.2009).
Dnş. 10. D., 10.11.1994, E:1993/1403, K:1994/5633, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (26.09.2009).
Dnş. 10. D., 27.07.2007, E:2004/13990, K:2007/739, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (18.09.2009).
Dnş. 12. D., 20.03.2003, E:2003/497, K:2003/672, http://www.danistay.gov.tr/ kerisim/container.jsp, (26.09.2009).
Dnş. 2. D., 02.05.2005, E:2004/4617, K:2005/1545, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (27.09.2009).
Dnş. 4. D., 31.10.2006, E. 2006/1452, K. 2006/2080, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (27.09.2009).
Dnş. 4. D., 04.11.2004, E:2004/772, K:2004/2182, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (27.09.2009).
Dnş. 5. D., 03.06.2008, E:2007/7369, K:2008/3234, http://www.danistay.gov.tr/e2007_7369.htm, (18.09.2009).
Dnş. 5. D., 10.12.2004, E:2004/3658, K:2004/5187, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (27.09.2009).
Dnş. 5. D., 25.12.2001, E:1998/1970, K:2001/5153, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (18.09.2009).
Dnş. 5. D., 29.09.2004, E:2000/3316, K:2004/3372, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (12.10.2009).
Dnş. 5. D., 30.10.1996, E:1995/4052, K:1996/3262, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (12.10.2009).
Dnş. 6. D., 18.02.2005, E:2003/4396, K:2005/947, http://www.danistay.gov.tr/ kerisim/container.jsp, (26.09.2009).
Dnş. 7. D., 20.10.2004, E. 2004/3058, K. 2004/2438, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (26.09.2009).
Dnş. 7. D., 05.04.1993, E:1989/1319, K:1993/1287, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (26.09.2009).
Dnş. 8. D., 08.04.1997, E:1995/3635, K:1997/1209, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (10.10.2009).
Dnş. 8. D., 28.06.1990, E:1990/981, K:1990/812, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (10.10.2009).
Dnş. İDD, 20.09.2002, E:2002/191, K:2002/644, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (10.10.2009).
Dnş. VDDK, 18.04.2008, E. 2007/49, K. 2008/249, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (26.09.2009).
Dnş. VDDK., 07.05.2004, E:2004/17, K:2004/56, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (26.09.2009).
Dnş. VDDK., 15.02.2002, E:2001/483, K:2002/63, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (26.09.2009).
Dnş. VDDK, 25.10.2002, E:2002/162, K:2002/341, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (25.09.2009).
Dnş. VDDGK, 19.04.1996, E:1994/537, K:1996/163, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, (25.09.2009).
Duran, Lütfi (196), İdare Hukuku Meseleleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını No: 230.
Erdem, Tahir (2005), “Uzlaşma Müessesesine Farklı Bir Bakış”, E-Yaklaşım, S. 24, (Temmuz 2005), http://www.yaklasim.com/mevzuat/dergi/read_frame.asp?file_name=2005076776. htm.
Galligan, D.J. (1996), “Discretionary Powers in the Legal Order: The Exercise of Discretionary Powers”, A Reader on Administrative Law, (Ed. D. J. Galligan), Oxford: Oxford University Press.
Galligan, D.J. (1986), Discretionary Powers: A Legal Study of Official Discretion, Oxford: Clarendon Press.
Gerçek, Adnan (2006), Türk Vergi Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık.
Giritli, İsmet - Tayfun Akgüner (1993), İdare Hukuku - I, İstanbul: Der Yayınları.
Gözler, Kemal (2003a), İdare Hukuku, C. I, Bursa: Ekin Kitabevi.
Gözler, Kemal (2003b), İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi.
Gözübüyük, A. Şeref (2005), Yönetsel Yargı, 22. b., Ankara: Turhan Kitabevi.
Günday, Metin (2004), İdare Hukuku, 9. b., Ankara: İmaj Yayınevi.
Güneş, Turan (1965), Türk Pozitif Hukukunda Yürütme Organının Düzenleyici İşlemleri, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları No: 191-173.
Kalabalık, Halil (1997), “İdarenin Takdir Yetkisinin Sınırları ve Yargısal Denetimi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1.
Kaneti, Selim (1989), Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi.
Karahanoğulları, Onur (1996), “İdari Takdir Yetkisinin Kullanılmasına İlişkin R(80)2 Sayılı Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Tavsiye Kararı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 45, S. 1-4.
Karakoç, Yusuf (2004), Genel Vergi Hukuku, 3.b., Ankara: Yetkin Yayınları.
Karatepe, Şükrü (1991), “İdarenin Takdir Yetkisi”, Türk İdare Dergisi, Yıl 63, S.392, (Eylül 1991).
Kırbaş, Sadık (2004), Vergi Hukuku, 16. b., Ankara: Siyasal Kitabevi.
Kumrulu, Ahmet (1979), “Vergi Hukukunun Bir Kısım Anayasal Temelleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XXXVI, Sayı 1-4.
Oğurlu, Yücel (2002), Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Ölçülülük İlkesi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Onar, Sıddık Sami (1966), İdare Hukukunun Umumi Esasları, C. I, 3. b., İstanbul: İsmail Akgün Yayınları.
Oytan, Muammer (1991), “Yargılamanın Yargılama Teknikleri İle Sınırlandırılması”, İdari Yargı, 1. Kitap, 1. Ulusal İdare Hukuku Kongresi, 1-4 Mayıs 1990, Ankara.
Öncel, Mualla-Ahmet Kumrulu-Nami Çağan (2005), Vergi Hukuku, 12. b., Ankara: Turhan Kitabevi.
Özay, İl Han (2002), Günışığında Yönetim, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Özdemir, Nejdet (1963), Hizmet Kusuru Teorisi ve İdarenin Sorumluluğu, Ankara: Yeni Desen Matbaası.
Özkan, Gürsel (1995), Hukuk Devleti ve Yargı Denetimi, Ankara.
Saban, Nihal (2002), Vergi Hukuku Genel Kısım, İstanbul: Der Yayınları.
Şenyüz, Doğan (1999), “Tevkifat Kapsamının Bakanlar Kurulu Kararları İle Belirlenmesinin Yatırım İndirimi Açısından Değerlendirilmesi”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999).
Şenyüz, Doğan-Mehmet Yüce-Adnan Gerçek (2010), Vergi Hukuku, Bursa: Ekin Kitabevi.
Tuncay, Aydın H. (1972), İdare Hukuku ve İdari Yargının Bazı Sorunları, Ankara: Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları No: 14.
Yokuş, Sevtap (1998), “Yönetsel Yargının Takdir Yetkisi Üzerindeki Denetiminin Kapsamı ve Sınırları”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 72, S. 4-5-6.
- ISSN: 1301-3386
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2018