TABİP-ŞAİR ŞEYHÎ VE KENZÜ'L-MENÂFİ RİSÂLESİ

Sultan (Çelebi) Mehmed Iin hekimi olan ve Türk edebiyatının ünlü şairlerinden sayılan Şeyhî; Kenzül-Menâfi adlı eserinde yaşadığı dönem anlayışına göre hangi bitkilerin, hangi havanın ve hangi yiyecek ile içeceğin faydalı veya zararlı olabileceğini şiir şeklinde anlatmıştır. Şeyhî, Anadolu ve İranda kendi zamanındaki anlayış ve birikimlerle bir tıb eğitimi almıştır. Fakat onu bir halk hekimi olarak da görmek yanlış olmasa gerektir. Konunun şiirlerle anlatıldığı bu risalede geleneksel tedavi anlayışının ve tıbbî uygulamaların önemli bir yeri vardır. Germiyan beylerine ve Osmanlı sultanlarına musahiblik, tabiblik, şairlik yapan ve attar dükkânında yaptığı ilaçları da halka satan Şeyhî, her yönüyle hakîm, zarif ve ilginç bir kişiliğe sahiptir.

Medicine-Poet Şeyhi and Kanzu l-Manafi Treatise

Şeyhi is physician (medicine/physician) of Sultan Mehmed I and he is regarded as one of the famous poets of Turkish literature. He narrate about which plants, by which food and drink with which the air that could be beneficial or harmful is told in the form of poetry according to the understanding of his century in his book Kenzü l Küberâ. Şeyhî, received a medical education with the knowledge and understanding of his time in Anatolia and Iran. But it can not be wrong to see him as a folk physician. Handling of subject is described with poems in this booklet has an important place in traditional treatment and medical applications. Şeyhi worked as a counsel, physian, poet for Germiyan s emporers and Ottoman s sultans and he also makes remedies in his attar who sells to the public, He has a wise, elegant and interesting personality in every aspects.

PDF

___

Ali Günhan, Şeyhînin Kenzül-Menafi Tıp Risalesi, Kütahya Belediyesi Kültür Yayınları, Kütahya, 2011.
Ali Haydar Bayat, Osmanlı Tıbbında Cinsellik ve Ali Bin İshakın Bahnamesi, 2004.
Ali Nihat Tarlan, Şeyhî Divanını Tetkik, Akçağ Yayınları, Ankara, 1993.
Faruk Kadri Timurtaş, Şeyhînin Eserleri, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c.II, s.99-108, İstanbul, 1961.
Faruk Kadri Timurtaş, Şeyhî ve Husrev ü Şirîni, İstanbul, 1980.
Fuzuli Bayat, Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2006.
Halit Biltekin, Şeyhî, DİA, c.39, s.80-82.
Hasan Âli Yücel, Bir Türk Hekimi ve Tıbba Dair Manzum Bir Eseri, İstanbul, Devlet Basımevi, 1937, 20+4 (tıpkıbasım).
https://tr.wikipedia.org/wiki/Geleneksel_Anadolu_Halk_Hekimli%C4%9Fi
Latifî Tezkiresi, İkdam Matbaası, İstanbul, 1314, s.295-297.
Şeyhi Divanı, (Hazırlayan) Mustafa İsen, Akçağ Yayınları, Ankara, 1990.
Şeyhî, Divan, Süleymaniye Hacı Mahmud Kütüphanesi, No.3298.