MYNDOS-ASAR ADASI MİMARİ KALINTILARININ IŞIĞINDA OLASI YAPI PROGRAMI

Karia kentlerinden birisi olan Myndos, günümüzde Muğla ili, Bodrum ilçesi, Gümüşlük beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Antik kentin hemen karşısında konumlanan Asar / Tavşan Adası, kentin limanını korumak için oldukça önemli bir lokasyonda bulunur. Ada’da yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkartılan yapı kalıntılarının bir bölümü, Klasik Dönem ve sonrasına tarihlendirilmektedir. Asar Adası’nın girişinde yer alan açıklık ve bazı mimari buluntular girişte bir propylon (?) olduğu fikrini destekler niteliktedir. Ayrıca adanın daha üst teraslarında “U” / “Π” formlu sunak yapısına ait olduğu düşünülen bir stylobat tespit edilmiştir. Bu alanda yapılan kazılar sayesinde Apollon Arkhegetes’e adanmış olduğu anlaşılan bir yazıt adada Apollon’a ait kült alanının varlığına işaret etmektedir. Detaylı çalışmalarımız kapsamında sunak ve propylon yapıları benzer örneklerle karşılaştırılarak olası yapılarla ilgili bazı mimari öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Karia, Myndos, Asar Adası, Altar, Apollon Arkhegetes

A Possible Structure Program in the Light of the Architectural Remains of Myndos-Asar Island

Myndos, one of the Carian cities, is located within the borders of the province of Muğla, district of Bodrum, township of Gümüşlük today. Situated just across the ancient city, Asar / Tavşan Island is in a very important location to safeguard the city’s port. Some of the building remnants unearthed as a result of the research on the island are dated to the Classical Period and later. The clearing at the entrance of Asar Island and some architectural finds support the idea that there was a propylon(?) at the entrance. In addition, a stylobate, which is thought to belong to the “U” / “Π” formed altar structure, was found on the upper terraces of the island. Thanks to the excavations conducted in that area, an inscription, which was understood to be dedicated to Apollon Archegetes, points out the existence of a cult area belonging to Apollon on the island. Within the scope of the study, some architectural suggestions were presented about possible structures by comparing the altar and propylon (?) structures with similar examples.

Keywords:

Caria, Myndos, Asar Island, Altar, Apollo Archegetes,

PDF

___

Arslan, B. (2015). Metropolis’deki İon sütun başlıklarının biçimsel gelişimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bingöl, O. (1980). Das Ionische Normalkapitell in Hellenistischer und Römischer Zeit in Kleinasien-IM 20. Verlag Wasmuth & Zohle.
Bingöl, O. & Kökdemir, G. (2012). Menderes Magnesia’sı (Magnesia ad Maeandrum) (1984-2010). O. Bingöl, A. Öztan, H. Taşkıran (Ed.), DTCF 75. Yıl Armağanı, Arkeoloji Bölümü Tarihçesi ve Kazıları. Anadolu/Anatolia Ek Dizi içinde (391-404. ss.), Ankara Üniversitesi Basımevi.
Bohtz, C. H. (1981). Das Demeter-Heiligtum, Altertümer von Pergamon XIII. Walter de Gruyter.
Buraselis, K. (2000). Kos between Hellenism and Rome: studies on the political, institutional and social history of Kos from Ca. the Middle Second Century B.C. until late antiquity. Transactions of the American Philosophical Society New Series, 90(4), 1-189.
BMC Caria, Barclay, V. H. (1897). A Catalog of the Greek Coins in the British Museum, Caria, Cos, Rhodes. Adegi Graphics.
Bruns Özgan, C. (2002). Knidos. Ein Führer durch die Ruinen. Selçuk Üniversitesi Yayınevi.
Diler, A. & Topaloğlu, S. (2019). Pedasa açık hava kutsal alanı. A. Erön, E. Erdan (Ed.), Doğudan Batıya 70. Yaşında Serap Yaylalı’ya Sunulan Yazılar içinde (1-17. ss.), Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
Doksanaltı E. M., Karaoğlan, İ., Tozluca, D. O. (2018). Knidos denizlerin buluştuğu kent. Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
Donnellan, L. (2012). A new coin type from Sicilian Naxos?. L’Antiquité Classique, T. 81, 161-168.
Dörpfeld, W. (1910). Die Arbeiten zu Pergamon 1908-1909, AM 35 içinde (345-400. ss.), Athen: Eleutherudakis und Barth.
Dumankaya, O. (2013). Bodrum Yarımadası antik limanları. (Yayımlanmış doktora tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dumankaya, O. (2015). Koyunbaba ancient stone quarry dock. International Journal of Environment and Geoinformatics, 2(3), 40-47.
Ehrenheim, H., Klingborg, P., Frejman, A. (2019). Water at ancient Greek sanctuaries: medium of divine presence or commodity for mortal visitors, JAAH 26, 3-31.
Gündüz, S. & Dumankaya, O. (2015). Antik liman kentlerinde sualtı araştırmalarının önemi: Asar Adası örneği. C. Yemişçi, T. E. Çakır, M. G. Beydiz, C. Çoban (Ed.), 2. Turgutreis ve Türk Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu içinde (25-41. ss.), Halikarnas Matbaacılık.
Gürdal, T. (2007). Anadolu’da Apollon Kültürü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gürer, A. (2006). Örneklerle sunak tipolojisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hellström, P. (1997). Labrynda. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi 2 içinde (1084-1086. ss.). Yapı Endüstri Merkezi Yayını.
Henry, O. (2020). Labraunda’nın kısa arkeolojik tarihi. Karialılar Denizcilerden Kent Kuruculara içinde (96-115. ss.), Yapı Kredi Yayınları.
Hdt., Herodotos, Tarih.
Jeppesen, K. (1955). Labraunda. Swedish Excavations and Researches. Vol. i, part 1: The Propylaea. Skriften utgivna av Svenska Institutet i Athen, 4°, V. I. I. Lund.
Konak, S. (2003). Antik Karya Bölgesindeki kent dışı kutsal alanlar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kozatsas, J., Panagopoulou G., Choleva M., Moutsiou C., Tsaravopoulos A., (2014). The Sanctuary of “Apollon Aegileas” on Antikythera. S. Matei, V. Sirbu, L. Grıgoraș, D. Costache (Ed.), Greece. People and Myth on the Crossroads of Piracy and Cult, MOUSAIOS XIX içinde (171-202. ss.), Buzău Count Museum.
Kökdemir, G. (2011). Menderes Magnesiası - Propylon: Mimari bezemeler. Anadolu, (37), 93-141.
Malkin, I. (2011). A small Greek World, networks in the ancient Mediterranean. Oxford University Press.
Malkin, I. (2016). Greek colonisation: the right to return. L. Donnellan, V. Nizzo, G., J. Burgers, Conceptualising Early Colonisation içinde (27-50. ss.), IHBR - BHIR.
Maiuri, A. (1932). Clara Rhodos II: monumenti di qscultura del museo archeologico di rodi I. Bergamo.
Mert, İ. H. (2017). Kap Monodendri Poseidon (Enipeus) Altarı: Bir altar mı yoksa deniz feneri mi?, Olba, (25), 171-210.
Milne, J. G. (1938). Notes on the Oxford Collections, Caria. NumChron V/18, 254-266.
Ohnesorg, A. (2005). Ionische Altäre: formen und varianten einer architekturgattung aus insel- und Ostionien. AF 21. Berlin: Gebr. Mann.
Özgan, R. (2013). Roma portre sanatı II. İ. Karaoğlan (Ed.), Ege Yayınları.
Paton, P. W. (1888). Inscriptions de Myndos. BHC 12, 277-283.
Plin. Nat., Plinius, Naturalis Historia.
Radth, W. (2002). Pergamon, antik bir kentin tarihi ve yapıları. (Çev: S. Tammer), Yapı Kredi Yayınları. Robert, L. (1936). Études épigraphiques, 2e série, BCH 60, 190-207.
Robert, F. (1953). Le sanctuaire de l’archégète Anios, RA 41: 8-40.
Scherrer, P. (2000). Efes rehberi. Ege Yayınları.
Sear, D. R. (2011). Roman coins and their values. Seaby Press.
Seyirci, H. (2016). Rhodiapolis Antik Kenti mimari bezemeleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Söğüt, B. (2020). Stratonikeia’da yerleşim tarihi ve kentsel doku. O. C. Henry, A. B. Henry (Ed.), Karialılar Denizcilerden Kent Kuruculara içinde (488-503. ss.), Yapı Kredi Yayınları.
SNG von Aulock Karien (1962). SNG Aulock Karien Sylloge Nummorum Graecorum/ Deutschland/ Sammlung v. Aulock 7 Karien, Nr. 2334-2867, Berlin, Verlag G. Mann.
SNG Ashmolean XI (2013). SNG British Series 5. Ashmolean Museum. Part XI. Asia Minor, except Cyprus, Oxford University Press.
SNG Copenhagen (1942-79). The Royal Collection of Coins and Medals, Danish National Museum. Copenhagen Press.
Stucchi, S. (1975). Architettura Cirenaica. Bretschneider.
Şahin, N. (1998). Apollon Klarios bilicilik merkezi. Ege Yayınları.
Şahin, M. (2006). Myndos 2005 yılı yüzey araştırması. 24. AST, 293-306.
Şahin, M. (2010). Myndos 2008: Tavşan Adası jeofizik çalışmaları, 25. AST, 227-236.
Şahin, M. (2011). 2009 yılı Myndos kazısı, 32. KST, 154-175.
Şahin, M. (2012). Myndos kazısı - 2010, 33. KST, 339-364.
Şahin, M. (2014). Myndos kazıları 2012, 35. KST, 400-417.
Şahin, M. & Seifert, M. (2014). Myndos-Eine karische Hafenstadt an der kleinasiatischen Westküste, AW, (6), 46-57.
Şahin, M. (2015). Myndos kazısı - 2013. 36. KST, 19-44.
Şahin, M. (2017). Das Apollo Archegetes Heiligtum auf der Asar Insel bei Myndos. E. Mortensen. B. Poulsen (Ed.), Cityscapes and Monuments of Western Asia Minor içinde (179-186. ss.), Oxbow Books.
Şahin, M. (2020). Apollonia ad Rhyndacum’dan bir aplik seramik parçası. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(4), 1861-1873.
Taşlıklıoğlu, Z. (1954). Tanrı Apollon ve Anadolu ile münasebeti. İbrahim Horoz Basımevi.
Tekçam, T. (2007). Arkeoloji sözlüğü. Alfa Yayınları.
Tuna, N. & Berges, D. (2002). Datça/Emecik/Sarı Liman mevkii arkaik tapınak 2000 yılı çalışmaları. KST 23, 89-100.
Voigts, C. M. P. (2011). Die Altäre von Selinunt. (Yayımlanmamış doktora tezi). Münih: Technische Universität.
Yavis, C. G. (1949). Greek altars, origins and typology. Saint Louis University Press.
Yıldırım, Y. S. (2003). Batı Anadolu’daki kutsal alanlardaki propylon yapıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Weber, L. (1975). Descriptive Catalogue of the Collection of Greek Coins formed by Sir Hermann Weber M. D. 1823-1918. Spink Press.