GUMİLYOV’UN ETNOGENEZ VE PASSİONARLIK KURAMLARININ SİMBİYOTİK İLİŞKİSİ

Bilimde bazı kuramlar canlı organizmalar gibidir. Birbirlerinden doğar, birbirleri içinde şekillenir ya da birlikte bilimsel yaşamlarını sürdürürler. Sovyet bilim insanı Lev Gumilyov’un (1912-1992) en ünlü çalışmaları olan etnogenez ve passionarlık kuramları arasında da böyle bir ilişkinin varlığından söz edilebilir. İki ayrı isimle adlandırılmış olsalar da Gumilyov’u daha yakından tanımak ve kuramlarını daha iyi anlamak için bilim insanının sözü edilen kuramları arasındaki bağlantının incelenmesi gerekmektedir. Bu amaç doğrultusunda, çalışmamızda ilk olarak, Gumilyov’un yaşamına ve bilimsel çalışmalarına kısaca değinilecektir. Ardından etnogenez kuramı detaylı olarak incelenecektir. Daha sonra etnogenez safhaları tablo olarak sunulacak ve passionarlık kuramına geçilecektir. Passionarlık sözcüğü ilk olarak anlam bilimsel olarak incelenecek, Gumilyov’a özgü bir terim olan sözcükle bilim insanının anlatmak istediği ifade ortaya çıkarılacaktır. Son olarak passionarlık ve etnogenez kuramları arasındaki simbiyotik ilişki çözümlenecektir. Etnogenez ve passionarlık kuramları arasındaki ilişkiyi ortaya koymak, birtakım tarihsel olaylara bütüncül bakış açısı geliştirilmesini ve olaylar arasındaki sistematik bağlantıların daha iyi çözümlenmesini sağlayacaktır.

The Symbiotic Relationship between Gumilev’s Theories of Ethnogenesis and Passionarnost

Some theories in science are like living organisms. They are born from each other, formed into each other, or continue their scientific lives together. It can be mentioned that there is such a relationship between the most famous works of the Soviet scientist Lev Gumilev (1912-1992), the theories of ethnogenesis and passionarnost. Although they are named with two different names, the connection between the aforementioned theories of the scientist should be examined in order to get to know Gumilev better and to understand his theories better. For this purpose, first of all, Gumilev’s life and scientific studies will be briefly mentioned in our study. Then, theory of ethnogenesis will be examined in detail. Afterward, the phases of ethnogenesis will be presented as a table and the theory of passionarnost will be introduced. The word passionarnost will first be examined semantically, and the meaning that the scientist wants to express will be revealed by using the word, which is a Gumilev’s specific term. Finally, the symbiotic relationship between the theories of ethnogenesis and passionarnost will be analyzed. To reveal the relationship between the theories of ethnogenesis and passionarnost will provide a holistic perspective on a number of historical events and a better analysis of the systematic connections between events.

___

Akinşçikova, G. (1977). Somatiçeskya i psihofiziçeskaya organizatsiya çeloveka. LGU.
Belyakov, S. (2013). Gumilyov sın Gumilyova. AST.
Bromley, Y. (1973). Etnos i etnografiya. Nauka.
Bromley, Y. (1983). Oçerki teorii etnosa. Nauka.
Dyomin, V. (2007). Lev Gumilyov. Molodaya Gvardiya.
Emberling, G. (1997). Ethnicity in perspectives complex societies: archaeological perspectives. Journal of Archaeological Research, 5(4), 295-344.
Glazer, N. & Moynihan, D. (1981). Introduction. N. Glazer, D. P. Moynihan (Ed.), Ethnicity: Theory and Experience içinde (1-26. ss.), Harvard University Press.
Grousset, R. (1946). Bilan de l’histoire. Plon.
Gumilyov, L. (1984). PASSIONARIUM. Teoriya passionarnasti i etnogeneza (sbornik). AST.
Gumilyov, L. (2001). Etnogenez i biosfera Zemli. Kristall.
Gumilyov, L. (2016). Etnogenez halkların şekillenişi yükseliş ve düşüşleri. (Çev: D. A. Batur), Selenge Yayınları.
Gumilyov, L. (2017). Etnogenez i biosfera Zemli. AİRİS-press.
Kozlov, V. & Pokşişevskiy, V. (1973). Etnografiya i geografiya. Sovetskaya etnografiya, (1), 3-13.
Kulikowski, M. (1969). Rome’s gothic wars. Cambridge University Press.
Mogilyanskiy, N. (1916). Predmet i zadaçi etnografii. Jivaya starina, (1), 1-22.
Ojegov, S. & Şvedova, N. (2006). Tolkovıy slovar russkogo yazıka, 4-ye izd. OOO «A TEMP».
Özel, S., Yaşayan, S., Özdemir, K. (2012). Türkçe sözlük. Dil Derneği Yayınları.
Poplinskiy, Y. (1970). Termin ‘etnos’ v drevnegreçeskoy literature klassiçeskogo perioda. Kratkoye soderjaniye dokladov godiçnoy nauçnoy sessii İnstituta Etnografii AN SSSR 1696 g. Nauka, 77-79.
Selye, H. (1964). From dream to discovery. McGraw Hill.
Shnirelman, V. & Panarin, S. (2001). Lev Gumilev: his pretensions as founder of ethnology and his eurasian theories. Inner Asia, 3(1), 1-18.
Şirokogorov, S. (2002). Etnografiçeskiye issledovaniya: etnos. İssledovaniya osnovnıh printsipov izmeneniya etniçeskih i etnografiçeskih yavleniy v 2-х kn., kniga vtoroya. İzdatelstvo Dalnevostoçnogo universiteta.
Titov, A. (2005). Lev Gumilev, ethnogenesis and eurasianism. (Yayımlanmamış doktora tezi). University College London.
Toynbee, A. (1947). Study of history. Abridgement of volumes I-VI. Oxford University Press.
Uşakov, D. (2013). Tolkovıy slovar russkogo yazıka. Adelant.
Varustin, L. (1990). Lev Gumilyov: «povoda dlya aresta ne daval». Beseda s doktorom fil. nauk L. E. Varustinım. Avrora, (11), 3-30.
Zarinov, İ. (2002). Sotsium - etnos - etniçnost - natsiya - natsionalizm. Etnografiçeskoye Obozreniye, (1), 3-30.