Bir Şehrin Edebiyata Yansıyan Acı Hikayesi: Milli Mücadelede Bursa

Bursa’nın işgal süreci sadece tarih incelemelerine yansımamış, o ateşten günleri yaşayanların kalemleri vasıtasıyla edebiyata da aksetmiştir. Şehrin işgal öncesi durumu, işgali ve kurtuluşu doğrudan doğruya belge niteliği taşıyan komisyon raporlarından ve meclis zabıtlarından takip edilebileceği gibi gazete yazılarında, hatıralarda, hikâye, roman ve şiirlerde de yansımasını bulmuştur. Bu yazıda, Osmanlı’ya başkentlik yapmış ve Türk-İslâm kültürünü somut bir şekilde yansıtan bir şehrin Millî Mücadele içindeki acı hikâyesi edebiyatçıların gözlemlerinden yola çıkarak aktarılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

tarih

The Painful Story of a City from the Eyes of Writers: Bursa During Turkish National War

The period of Bursa while under military occupation has not only been the subject of history but also has taken into the literature by whom who lived during that distressing period. The state of Bursa, prior to the occupation, during and after the occupation may be traced through the commission reports and assembly records as well as through newspaper articles, memories writings, stories, novels and poems. The painful story of a city that had been temporarily the capital of the Empire and reflects the Turkish-Islamic synthesis in the most efficient way, during the Turkish National War has been tried to be told, in this writing from the eyes of writers.

Keywords:

history,

PDF

___

ADIVAR H. E. (1994) Türk'ün Ateşle İmtihanı, Atlas Kitabevi, İstanbul.
ADIVAR H. E. (1974) Kubbede Kalan Hoş Sada, haz. İnci Enginün, Atlas Kitabevi.
ADIVAR H. E., Yakup Kadri, Falih Rıfkı, Mehmet Asım (1980) İzmir’den Bursa’ya, 2. baskı, Atlas Kitabevi, Serbest Matbaası, İstanbul.
AKA GÜNDÜZ (1943) Bir Şoförün Gizli Defteri, Remzi Kitabevi, Güven Basımevi, İstanbul.
AKA GÜNDÜZ (1930) Gazinin Gizli Ordusu, Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi, İstanbul.
AKA GÜNDÜZ (1945) Sansaros, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
AKA GÜNDÜZ (1990) Dikmen Yıldızı, 5. baskı, Toker Yayınları, İstanbul.
AKKILIÇ, Y. (1997) Kurtuluş Savaşında Bursa, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı, Bursa.
ATATÜRK, M.K. (1987) Nutuk, C 2, 2. baskı, T.T.K. Basımevi, Ankara.
Atatürk Devri Türk Edebiyatı (1981) haz. Mehmet Kaplan - İnci Enginün- Zeynep Kerman-Necat Birinci - Abdullah Uçman, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
BAYDAR, M (1968) Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Anıları, Menteşe Kitabevi, İstanbul.
BEYATLI, Y. K. (1992) Eğil Dağlar, 4. baskı, İstanbul Fetih Cemiyeti, Özal Matbaası.
BUĞRA, T. (2000) Küçük Ağa, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Cumhuriyetten Yarına Bursa Şiirleri (1997) haz. Nahit Kayabaşı, Bursa Ticaret Borsası Kültür Yayınları, İstanbul, s. 21.
ÇOKUM, S. (1993) Ağustos Başağı, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
Devrin Yazarlarının Kalemiyle Millî Mücadele ve Gazi Mustafa Kemal 1 (1992) haz. Mehmet Kaplan- İnci Enginün- Birol Emil-Necat Birinci-Abdullah Uçman, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
EĞİLMEZ, M.Ş. (1981) Millî Mücadelede Bursa, haz. İhsan Ilgar, Tercüman Yayınları, İstanbul.
ENGİNÜN, İ. (1987) "Çanakkale Savaşı'nın Edebiyata Aksi", Türklük Araştırmaları Dergisi, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, S 2,1986, T.T.K. Basımevi, İstanbul, s.121-122.
ERSOY, M.A. (1987) “Bülbül”, Safahat, haz. M. Ertuğrul Düzdağ, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1987, s. 435- 436.
GÜNTEKİN, R. N.(1990) “Tehdit”, Sönmüş Yıldızlar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, s.109-116.
KARAOSMANOĞLU, Y.K. (1932) Yaban, Milliyet Matbaası, İstanbul.
KARAOSMANOĞLU, Y.K. (1986) Vatan Yolunda, İletişim Yayınları, İstanbul.
KARATAL, T. (1943) Uludağ (Bursa Halkevi Mecmuası), Nisan 1943, S 58.
KEMAL TAHİR (1965) Yorgun Savaşçı, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
NARAÇÇIOĞLU, C. (1340) Bursa Vilâyetinde Yunan Fecayii, Bursa Matbaası, Vilâyet.
PEYAMİ SAFA (2000) Sözde Kızlar, 23.baskı, Ötüken Yayınları, İstanbul.
SELÇUK, İ. (1993) Yüzbaşı Selahattin’in Romanı I-II, Çağdaş Yayınları, İstanbul.
SEVİM BÜKE (Müfide Ferit Tek), “Edirne’den Bursa’ya 2”, Türk Yurdu, Mayıs, 1329, Yıl 3, S 5.
TANRIÖVER, H. S. (1987) "Bursa'nın Geri Alınması", Dağ Yolu 1, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 100 Temel Eser Dizisi 130, Sevinç Matbaası, Ankara.
TONAK H. (1999) “Zehra Budunç; Bağımsızlık ve Çağdaşlık Savaşımında Bir Kadının Yaşamından Düşsel Kesitler”, Bursa Defteri, S. 1, 1999, s. 84- 93.
UĞURALP, E. (1939) “8 Temmuz'dan 11 Eylül'e”, Uludağ (Bursa Halkevi Mecmuası), Eylül 1939, S 23, s. 6-7.
YÜCEER, S. (2001) Bursa’nın İşgal ve Kurtuluş Süreci, T.C. Uludağ Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Bursa.
YÜCEER, S. (2005) Tanıkların Anlatılarıyla Bursa Tarihi (Sözlü Tarih Arşivi 1919- 1938), T.C. Uludağ Üniversitesi Kent Tarihi ve Araştırmaları Merkezi Yayınları, Bursa.