Betül DÜŞÜNCELİ, Hilal ÖZBEY, Murat KARAKULOĞLU

ERGENLERDE DEPRESYON DÜZEYİNİN BAĞLANMA STİLLERİNE VE SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞINA GÖRE İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacını ergenlerde depresyon düzeylerinin bağlanma stillerine ve sosyal medya bağımlılık durumlarına göre incelenmesi oluşturmaktadır. Araştırma ilişkisel model ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya İzmit ili Gebze ilçesinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı iki lisede öğrenim gören 174’ü erkek, 320’si kız öğrenci olmak üzere 494 ergen gönüllü katılım sağlamıştır. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla Zung Depresyon Ölçeği, Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği ve Ergenler için Sosyal Medya Bağımlılığı ölçeği kısa formu kullanılmıştır. Ayrıca Kişisel Bilgi formunda ergenlerin cinsiyetleri, yaşları ve günlük sosyal medya kullanım sürelerine ilişkin sorulara yer verilmiştir. Veri toplama işlemi Mart 2021 tarihinde çevrimiçi form yardımıyla bir ay içinde tamamlanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde Korelasyon Analizi, Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ve Bağımsız Gruplarda t Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda güvenli bağlanma ve kaygılı-kararsız bağlanma stillerinin ergenlerin depresyon düzeyini anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur. Güvenli bağlanma düzeyi arttıkça, depresyon düzeyi azalmakta, kaygılı-kararsız bağlanma arttıkça depresyon düzeyi artmaktadır. Ayrıca araştırma sonucunda sosyal medya bağımlılığına sahip ergenlerin depresyon düzeylerinin sosyal medya bağımlılığı olmayan ergenlerden istatistiksel olarak daha yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları literatür çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ergen, Depresyon, Bağlanma stilleri, Sosyal medya bağımlılığı

ANALYSIS OF DEPRESSION LEVELS IN ADOLESCENT ACCORDING TO ATTACHMENT STYLES AND SOCIAL MEDIA ADDICTION

This correlational study aims to examine depression levels in adolescents according to their attachment style and social media addiction. 494 adolescents (male=174, female=320), studying in two high schools affiliated to the Ministry of National Education in the Gebze district of Izmit province, voluntarily participated in the study. The short form of Zung Self-Rating Depression Scale, Three Dimensional Attachment Styles Scale, and Social Media Addiction Scale Short Form for Adolescents were used to collect data in the study. In addition, questions on adolescents' gender, age, and daily social media usage were included in the Personal Information form. Data collection was completed in one month using the online form in March 2021. Correlation Analysis, Multiple Linear Regression Analysis, and Independent Samples t-Test were used to analyze the data. Findings showed that secure attachment and anxious-ambivalent attachment styles significantly predicted the depression level of adolescents. As the level of secure attachment increased, the level of depression decreased, and as the anxious-ambivalent attachment increased, the level of depression increased. In addition, it was found that the depression levels of adolescents with social media addiction were statistically higher than adolescents without social media addiction. The research results were discussed within the framework of the literature.

Keywords:

Adolescent, Depression, Attachment styles, Social media addiction,

PDF

___

Ainsworth, M. (1989). Attachments beyond infancy. American Psychologist, 44(4), 709-716. https://doi.org/10.1037//0003-066x.44.4.709
Aktan, E. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 405-421. DOI: 10.17680/erciyesiletisim.379886
American Psychological Association. (2016). Overcoming depression: How psychologists help with depressive disorders. https://www.apa.org/helpcenter/depression..
Anlı, G. (2018). İnternet bağımlılığı: Sosyal ve duygusal yalnızlık. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 389-397. https://doi.org/10.21733/ibad.414862
Arifoğlu, B. (2016). Ergenlerde ebeveyne bağlanma ile depresyon arasındaki ilişkide dil kullanımı ve içgörünün aracılık etkisi (Yayın No. 458580) [Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Atlay, E. (2019). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin anne babaya güvenli bağlanma ve öz saygı düzeylerinin incelenmesi. (Yayın No. 593157) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Bakırcıoğlu, R. (2015). Çocuk ve ergende ruh sağlığı. Anı Yayıncılık.
Balcı, Ş., & Gülnar, B. (2009). Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk İletişim, 6(1), 5-22.
Balcı, Ş., & Baloğlu, E. (2018). Sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişki: Üniversite gençliği üzerine bir saha araştırması, İletisim, 29, 210-233. https://doi.org/10.16878/gsuilet.500860
Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 226.
Bilgin, M. (2018). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik bozukluklar arasındaki ilişki. The Journal of International Scientific Researches, 3(3), 237-247.
Bowlby, J. (2013). Bağlanma. (V.T. Soylu, Çev.), Pinhan Yayıncılık.
Bowlby, J. (2015). Kaybetme; bağlanma ve kaybetme. (N. Nivren ve N. Diner, Çev.), Pinhan Yayıncılık.
Budak, S. (2005). Psikoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
Burns, D. (1999). Feeling good:The new mood therapy. Penguin Books.
Büyükgebiz-Koca, E., & Tunca, M.S. (2019). İnternet ve sosyal medya bağımlılığının öğrencilerin performanslarına etkileri üzerine bir yazın taraması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 33-53.
Cevahir, E. (2020). SPSS ile nicel veri analizi rehberi (R. Ö. Çatay, Edit.), Kibele Yayınları.
Çömlekçi, M. F., & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.525652
Dailey, S. L., Howard, K., Roming, S. M., Ceballos, N., & Grimes, T. (2020). A biopsychosocial approach to understanding social media addiction. Human Behavior and Emerging Technologies, 2(2), 158-167.
Dark-Freudeman, A., Pond, R. S., Paschall, R. E., & Greskovich, L. (2020). Attachment style in adulthood: Attachment style moderates the impact of social support on depressive symptoms. Journal of Social and Personal Relationships, 37(10–11), 2871–2889. https://doi.org/10.1177/0265407520941091
Demirel, C. (2018). Yetişkinlerde bağlanma stillerinin mutluluk, yaşam doyumu ve depresyon ile ilişkisinin incelenmesi (Yayın No. 490573) [Yüksek lisans tezi, Işık Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Doğan, M. V. (2021). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı belirtilerinin ve sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 693436) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi] YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Doğrusever, C. (2021). Ergenlerin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin bazı sosyo demografik değişkenler açısından incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 23-42.
Dublin, C. E. ( 2014). Depression 101. Springer Publishing Company.
Düvenci, A. (2012). Ağ neslinin internet kullanımı üzerindeki sosyal medya etkisinin sosyal sapma yaklaşımı ile incelenmesi. (Yayın No. 317358) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Eijnden, R., Lemmens, J., & Valkenburg, P. (2016). The social media disorder scale. Computers in Human Behavior, 61, 478-487. http://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2016.03.038
Erzen, E. (2016). Üç boyutlu bağlanma stilleri ölçeği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 01-21. https://doi.org/10.17679/iuefd.17323631
Essau, C. A., & Ollendick, T. H. (2013). Diagnosis and Assessment of Adolescent Depression. Nolen-Hoeksema, S., & Hilt, L. M. (Eds.), Handbook of depression in adolescents. (33-53). Routledge.
Ferraro, G., Caci, B., D'amico, A., & Blasi, M. D. (2006). Internet addiction disorder: An Italian study. CyberPsychology & Behavior, 10(2), 170-175.
Gençdoğan, B. (2001). Zung Depresyon Ölçeğinin lise ve üniversite öğrencileri için geçerlik ve güvenirliği ile faktör yapısı (Yayın No. 109395) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Geyer J. (2013). Attachment source in relationship to perceived stress as mediated by social comparison. [Unpublished doctoral dissertation]. N.U. School of Behavioral Health Sciences.
Green, S. B., & Salkind, N. J. (2014). Using Spss for Windows and Macintosh: Analyzing and understanding data. Pearson.
Gündüz, B., & Sağlam, N. (2020). Ergenlerde sosyal görünüş kaygısı, ebeveyn ve akrana bağlanmanın depresyonu yordamadaki katkısı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1) 243-267. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.625074
Haand, R., & Shuwang, Z. (2020). The relationship between social media addiction and depression: a quantitative study among university students in Khost, Afghanistan. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 780-786. https://doi.org/10.1080/02673843.2020.1741407
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (7th Ed.). Pearson Education Limited.
Hankin, B. L., & Abela, J. R. Z. (2005). Depression from childhood through adolescence and adulthood: A developmental vulnerability and stress perspectiv (Edit. Hankin, B. L. & Abela, J. R. Z) Development of Psychopathology: A Vulnerability-Stress Perspective. 245-286). SAGE Publications.
Hayes, L., Boyd, C. P., & Sewell, J. (2011). Acceptance and commitment therapy for the treatment of adolescent depression: A pilot study in a psychiatric outpatient setting. Mindfulness, 2(2), 86-94. https://doi.org/10.1007/s12671-011-0046-5
Hou, Y., Xiong, D., Jiang, T., Song, L., & Wang, Q. (2019). Social media addiction: Its impact, mediation, and intervention. Cyberpsychology: Journal of psychosocial research on cyberspace, 13(1). https://doi.org/10.5817/CP2019-1-4
Irons, C., & Gilbert, P. (2005). Evolved mechanisms in adolescent anxiety and depression symptoms: The role of the attachment and social rank systems, Journal of Adolescence, 28(3), 325-341. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2004.07.004
Kara, E. (2016). Üniversite öğrencilerinin depresyon düzeylerinin bağlanma stilleri ve bilinçli farkındalık ile ilişkisi: öz kontrolün aracılık rolü (Yayın No. 432435) [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Kara, T. (2013). Sosyal medya endüstrisi. Beta Yayıncılık.
Karadağ, A., & Akçınar, B. (2019). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik semptomlar arasındaki ilişki. Bağımlılık Dergisi, 20(3), 154-166.
Karasar, N. (2016) Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler (31. Baskı). Nobel Yayınevi.
Karlıoğlu, B., & Parlar, H. (2020). Evli bireylerde bağlanma stillerinin depresyon üzerindeki etkisinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3),180-187.
Kaslow, N. J., Broth, M. R., Arnette, N. C., & Collins, M. H. (2013). Family-based treatment for adolescent depression. Nolen-Hoeksema, S., & Hilt, L. M. (Eds.), Handbook of depression in adolescents (531-570). Routledge.
Köroğlu, E. (2006). Depresyon nedir? Nasıl baş edilir? (2. baskı). Hekimler Yayın Birliği.
Lee, A., & Hamkin, B. (2009) Insecure attachment, dysfunctional attitudes, and low self-esteem predicting prospective symptoms of depression and anxiety during adolescence. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 38(2), 219-231. https://doi.org/10.1080/15374410802698396
Lopez, F. G., & Gormley, B. (2002). Stability and change in adult attachment style over the first-year college transition: Relations to self-confidence, coping, and distress patterns. Journal of Counseling Psychology, 49(3), 355-364. https://doi.org/10.1037//0022-0167.49.3.355
McNicol, M. L., & Thorsteinsson, E. B. (2017). Internet addiction, psychological distress, and coping responses among adolescents and adults. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 20(5), 296-304. https://doi.org/10.1089/cyber.2016.0669
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2003). The attachment behavioral system in adulthood: Activation, psychodynamics, and interpersonal processes. Advances in experimental social psychology, 35, 53-152. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(03)01002-5
Monti, J. D., & Rudolph, K. D. (2014). Emotional awareness as a pathway linking adult attachment to subsequent depression. Journal of Counseling Psychology, 61(3), 374-382. https://doi.org/10.1037/cou0000016
Muris, P., Meesters, C., van Melick, M., & Zwambag, L. (2001). Self-reported attachment style, attachment quality, and symptoms of anxiety and depression in young adolescents. Personality and Individual Differences, 30(5), 809-818. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00074-X
Parekh, P. R., & Patil, M. M. (2017). Clinical depression detection for adolescent by speech features. International Conference on Energy, Communication, Data Analytics and Soft Computing (ICECDS-2017).
Peper, E., & Harvey, R. (2018). Digital addiction: Increased loneliness, anxiety, and depression. NeuroRegulation, 5(1), 3-3. https://doi.org/10.15540/nr.5.1.3
Runcan, P. (2020). Depression in adolescence: A review of literature. Revista de Asistenţ\ Social, 19(2), 100-110.
Surcinelli, P., Rossi, N., Montebarocci, O., & Baldaro, B. (2010). Adult attachment styles and psychological disease: Examining the mediating role of personality traits. Journal of Psychology, 144(6), 523-534. https://doi.org/10.1080/00223980.2010.508082
Şişman-Eren, E. (2014). Sosyal medya kullanım amaçları ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı kişisel değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 230-243.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (Çev. M. Baloğlu). Nobel Yayınevi.
Taş, İ. (2017). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği kısa formunun (smbö-kf) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 4(1), 27-40.
Turgay, A., & Ercan, E. S. (2004). Mutsuz çocuk: Çocukluk ve ergenlik döneminde depresyon. Remzi Kitabevi.
Türkçapar, H., (2018). Klinik uygulamada bilişsel-davranışçı terapi: depresyon. Epsilon Yayınevi.
Worsley, J. D., McIntyre, J. C., Bentall, R. P., & Corcoran, R. (2018). Childhood maltreatment and problematic social media use: The role of attachment and depression. Psychiatry Research, 267, 88-93. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2018.05.023
Yaşar, M. R. (2007) Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 237-260.
Yaşar-Can, S. (2020) Adölesanlarda sosyal medya kullanımının depresyon ve yalnızlığa etkisi (Yayın No. 624544) [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Yedilioğlu, E. (2017). Yetişkinlerde bağlanma stillerinin depresyon, kaygı, travma ve romantik ilişkilerle ilişkisi (Yayın No. 485491) [Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
Yeşilay, (2021). Bağımlılık nedir? https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/bagimlilik-nedir
Young, K. S., & Rogers, R. C. (1998). The relationship between depression and Internet addiction. Cyberpsychology & Behavior, 1(1), 25-28. https://doi.org/10.1089/cpb.1998.1.25
Zung, W. W. (1965). A self-rating depression scale. Archives of general psychiatry, 12(1), 63-70. https://doi.org/10.1001/archpsyc.1965.01720310065008