SON YILLARDA GÖRÜLEN KOLONİ KAYIPLARI VE MUHTEMEL SEBEPLERİ
Bu çalışmada, son yıllarda giderek artan, arı yetiştiricilerini ve dolayısı ile arıcılık sektörünü tehdit eden toplu bal arısı (Apis mellifera L.)
koloni ölümleri ve muhtemel sebepleri değerlendirilmiştir. Özellikle son 50 yıllık süreçte dünya toplam koloni sayısının %100 düzeyinde artmış olduğu ve bu artışın devam ettiğinin
bilinmesinde yarar vardır. Kış sezonlarında %10-15 seviyelerinde normal kabul edilen arı kolonisi ölümleri, bazı yıllarda %100 seviyelerine ulaşmış ve ciddi ekonomik kayıplara neden olmuştur. Toplu kayıpların nedenleri üzerine bazı hipotezler ortaya atılmış ve bunlar üzerinde araştırmalar yapılmış olmasına rağmen henüz kesin bir kanıya varılamamıştır. Son yıllardaki araştırma, gözlemlerimiz ve arı yetiştiricileri ile yaptığımız
bilgi paylaşımları sonucunda, yaşanan ölümlerin tek bir nedenden olamayacağı, kolonileri strese sokan birden fazla faktörün sinerjik etki yaratmasının sonucu olabileceği kanaatine varılmıştır. Arı biyolojisi ve koloni dinamiğinin yeterince bilinmemesi başta olmak üzere yetiştirici uygulamalarındaki hatalar, genetik varyasyonun azalması, parazit-predatör ve hastalık etmenlerinin yaygınlaşması, mevsim değişimleri, aşırı endüstriyel şeker kullanımı, cezp edici nitelikteki deterjanlar, aşırı akarisit ve antibiyotik kullanımı, tarımsal amaçlı kimyasal gübre ve pestisit kullanımı stres oluşturan temel unsurlardır. Bu etmenlerin birçoğunun aynı anda yaşanması olumsuzluğun katlanarak artmasına,
koloninin tolere edemeyeceği bir seviyeye çıkmasına, bağışıklık sisteminin
bozulmasına ve sonuç
olarak koloni çöküş sendromuna sebep olmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
koloni kayıpları, koloni çöküş bozukluğu
___
- Adam. B., 1983. Breding the Honey Bee. Northern Bee Books, Mytholmroyd: Hbden Bribge, UK.
- Aydın, L. 2007. Arı Ölümlerinde “CCD” Şüphesi. www.google.com.genbilim.com.
- Bacandritsos, N., Granato, A., Budge, G., Papanastasiou, Roiniti, E., Caldon, M., Falcaro, C, Gallina, A., Mutinelli, F.2010. Sudden deaths and colony population decline in Greek honey bee colonies. Journal of Invertebral Pathology, Doi:10.1016/j.jip.2010.08.004.
- Beggs, KT.,Hamilton, IS., Kurshan, PT., Mustard, JA., Mercer, AR., Characterization of a D2 Like Dopamine Receptor(Amdop3) in Honeybees. İnsect Biochemistry and Molecular Biology, 35:873-882 (2005).
- Burget, M. And G. Fisher 1997. The contamination of foraging honey bees and polen with penncap-M. American Bee Journal 118 (3): 154-155.
- Canacchliho, M., Amoroso, W., Gardi, T., Musci, I., Timmers, B., Deconinck, K., Çelik, K., Coşkun, B., 2012. Arı hastalıkları, sağaltımı ve organik bal üretimi önlemleri. Bölüm IX. Arıcının El Kitabı. Beekeeping european envıromental sustainability “bees” projesi Ldv 2010-1-TR1-LEO05-16698. www.beeseurope.eu. 155-162 Çanakkale.
- Çakmak, İ., Aydin, L., Güleğen, E., Wells, H., 2003. Varroa (Varroa destructor) and tracheal mite (Acarapis woodi) incidence in the Republic of Turkey. Journal of Apicultural Research, 42(4): 57- 60.
- Giray T., Cakmak I, Aydın L., Kandemir I., Inci A., Oskay, D., Doke M.A., Kence M., Kence A. 2007. Preliminary survey results on 2006-2007 colony losses in Turkey, Uludag Bee Journal, 7;101—107.
- Giray, T., Kence, M., Oskay, D., Döke, M.A., Kence, A. 2010: Scientific Note: Colony Losses Survey in Turkey and Causes of Bee Deaths. Apidologie, 41:451-453.
- Gonzales-Burgos, I., Feria-Velasco, A., Seratonin/Dopamine interaction in memory formation, Progres in Brain Research, 172: 603- 23(2008).
- Güler, A., 2006. Bal Arısı (Apis mellifera). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları. Ders Kitabı. NO:55. Samsun.
- Güler, A., O. Kaftanoğlu, Y.Bek, H. Yeninar 1999. Türkiye’deki Önemli Bal Arısı (Apismellifera L.) Irk ve Ekotiplerinin Morfolojik Karakterler Açısından İlişkilerinin Diskriminant Analiz Yöntemleriyle Saptanması. Tr. J. Of Veterinary and Animal Sciences, 23: 337-343.
- Güler, A., 2000. The effects of narrowed area and additional feeding on some physiological characteristics of honey bee (Apis mellifera L.) colonies. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 24: 1-6.
- Güler, A., Arslan, S., Alpay, H., Bıyık, S. 2012. Muğla Arısının Türkiye ve Dünyadaki Ticari Bazı Arı (Apis mellifera L.) Irkları İle Morfolojik, Davranış, Performans ve Üreme Özellikleri Yönünden Karşılaştırılması. 3. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi 01-04 Kasım, Muğla, 101-112.
- Gülter, C., Girgin, F., Alper, G., Özgönül, M., Mentes, G., Ersöz, B., Interaction of the prefrontal cortex biogenıc amines and mao inhibitors during the physiological aging process, Turkısh Journal of Geriatrics, 2: 149-155(1999)
- Handerson C., Tarver, L., Plummer, D., Seccomb, R., Debnam,S., Rice, S., Bromenshek, J. 2007. US National Bee Colony Losses Survey: Preliminary findings withres pectto Colony Collapse Disorder. Bee Alert Technology Inc.March 26,2007.
- Kandemir; 2007. ABD’ de toplu arı ölümleri ve koloni çökme bozukluğu üzerine bir derleme. U. Arı Drg. Mayıs 2007.
- Lovinger, DM., The Role of Serotonin in Alcohol’s Effects and the Brain, Current Separations, 18:23-8 (1999).
- Neumann, P., Carreck, NL. 2010. Honeybee colony losses. J. Apic. Res. 49(1):1-6
- Özbek, 2010. Arılar ve İnsektisitler. Uludağ Arıcılık Dergisi 2010,10 (3): 85-95
- Potts, SG., Roberts SPM., Dean, R., Marris, G., Brown, MA., Janes, R., Neumann P., Settele, J. 2010. Decline of honeybee sand beekeepers in Europe.JApic. Res. 49: 15-22.
- Riedl. H., Johanser, E., Brewer, L. And Borbour, J. 2006. How to Recude Bee From Pesticides. Pasific Nortwest Extension Publication. Pp. 24, USA.
- Robinson, G.E., Fahrbach, S.E., Winston, M.L., Insect societies and the molecular biology of social behavior, Bioessays, 19: 1099-1108 (1997).
- Rortais, A., Arnold, G., Halm, M.P., Touffet-Briens, F. 2005. Modes of honeybees exposure to systemic insecticides: Estimate damounts of contaminated polen and nectar consumed by different categories of bees. Apidologie, 36: 71—83.
- Ruız-Matute, A.I., Weiss, M., Sammatora, D., Fınely, J., Sanz, M.L. (2010). Carbohydrate composition of high-fructose com syrups (HFSC) used for bee feding: effect on honey composition, Journal of Agricultural and Food Chemistry 58: 7317-7322. http://dx.doi.org/10.1021/jf100758x
- Sammataro, D., Weiss, M., 2013. Comparison of productivity of colonies of honey bees, Apis mellifera, supplemented with sucrose or high fructose corn syrup, Journal of Insect Science Volume 13 Article 19. http://dx.doi.org/10.1673/031.013.1901 .
- Sasaki, K., Nagao, T., Distribution and levels of dopamine and its metabolites in brains of reproductive Works in honeybee. Journal of Insect Physiology, 47:1205-16(2001)
- Seeley, T. D., 1995. The wisdom of the hive, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
- Scheiner, R., Baumann, A., Blenau, W., Aminergic control and modulation of honeybee behaviour. Curr Neuropharmacol, 4(4):259-76(2006).
- Schulz, D J., Sullivan, J P., Robinson, G E., Juvenile hormone and octopamine in the regulation of division of labor in honeybee colonies. Hormones and Behavior 42:222-231(2002).
- Şeker, S. 2009. Sayı 18, Ekim 2009. Cilt-Yıl 2, NO.18>Politika Dergisi. Selim Şeker Mülakatı.
- Ünal, H.H. 2010. Research of honeybee colony losses and deaths in Marmara region. 4th EurBee Congress Book, p. 64, 7-9th September 2010, Ankara, Turkey
- VanEngelsdorp, D., CowFoster, D. Frazier, M., Ostiguy, N., Hayes, J. 2006. “Fall dwindle Disease: Investigations into the causes of sudden and alarming colony losses experienced by beekeepers in thefall of 2006. Dec 15,2006.
- VanEngelsdorp, D., Evans, JD., Saegerman, C, Mullin, C., Haubruge, E., Nguyan, BK., Frazier, M., Frazier, J., Cox-Foster, D., Chen, Y., Underwood, R., Tarpy, DR., Pettis, JS. 2009. Colony Collapse Disorder: A Descriptive Study. PlosOne 4:1-17.
- VanEngelsdorp, D., Hayes, J.Jr., Underwood, R.M., Pettis J. 2008. Asurvey of honey bee colony lossesin the U.S. Fall 2007 to Spring 2008. PLoS ONE, 3(12):e4071.
- Wagener-Hulme, C., Kuehn, J.C., Schulz, D.J., Robinson, G.E., Biogenic amines and division of labor in honey bee colonies. J. Comp. Physiol A. 184:471-479(1999).
- Winston, M.L., 1987. The Biology of Honey Bee. Harvard University Pres, Cambridge, London, UK.
- Başlangıç: 2001
- Yayıncı: U.Ü.Arıcılık Geliştirme-Uygulama ve Araştırma Merkezi