___

• Almeida-Muradiana, L.B., Pamplona, L.C., Coimbra, S. and Barth, OM. 2005. Chemical composition and botanical evaluation of dried bee pollen pellets. .1]ourn1a1l1of Food Composition and Analysis 18: 05— .
• Andrada, A.C. and Telleria, M.C. 2005. Pollen collected by honey bees (Apis mellifera L.) from south of Caldén district (Argentina): botanical origin and protein content. Grana 44: 115—122.
• Bhusari, N.V., Mate, DM. and Makde, K.H. 2005. Pollen of Apis honey from Maharashtra. Grana 44: 216— 224.
• Bilisik, A., Cakmak, l., Malyer, H. and Bicakci, A. 2007. Analysis of pollen collected by honeybee foragers (Apis mellifera L. anatoliaca) in the blooming period of Görükle-Bursa. Uludag Bee Journal 7(3): 88—93.
• Bilisik, A., Cakmak, |., Bicakci, A. and Malyer, H. 2008. Seasonal Variation of Collected Pollen Loads of Honeybees (Apis mellifera anatoliaca). Grana 47(1 ): 70-77.
• Cook, S.M., Awmack, C.S., Murray, D.A. and Williams, |.H. 2003. Are honey bees’ foraging preferences affected by pollen amino acid composition?. Ecological Entomology 28: 622-627.
• Free, J.B. 1993. Insect pollination of crops. 2nd Ed., London: Acad. Pres, 768 pp.
• Kim, Y.S. and Smith, B.H. 2000. Effect of an amino acid on feeding preferences and learning behavior in the honey bee, Apis mellifera. Journal of Insect Physiology 46: 793—801.
• Kirk, W.D.J. 1994. A colour guide to pollen loads of the honeybee. Cardiff: International Bee Research Association, 54|§p. pheromone stimulates pollen foraging in honeybees (Apis mellifera). Behavioral Ecology and Sociobiology 44: 193—198.
• Pernal, S.F. and Currie, R.W. 2001. The influence of pollen quality on foraging behavior in honeybees (Apis mellifera L.). Behavioral Ecology and Sociobiology 51 : 53—68.
• Sharma, M. 1970. An analysis of pollen loads of honey bees from Kangra, India. Grana 10: 35—42.
• Silici, S. and Gökceoglu, M. 2007. Pollen analysis of honeys from Mediterranean region of Anatolia. Grana 46: 57—64.
• Sorkun, K. and Inceoglu, O. 1984a. Pollen Analysis of Honey from Central Anatolia. Doga Bilim Degisi A2 8 (2): 222—228.
• Sorkun, K. and Inceoglu, O. 1984 b. Secondary Pollens in Honey of the Central Anatolia Regions. Doga Bilim Dergisi A2, 8(3): 382—384.
• Sorkun, K. and Inceoglu, O. 1984 c. Dominant Pollens in Honey of the Central Anatolia Regions. Doga Bilim Dergisi A2, 8: 377—381.
• Stanley, R.G. and Linskens, HF. 1974. Pollen. Berlin: Springer, 307 pp.
• Terrab, A., Valdes, B. and Diez, M.J. 2005. Study of plants visited by honeybees (Apis mellifera L.) in the Central Rif Region (N. Morocco) using pollen analysis. Grana 44: 209—215.
• Thrasyvoulou, A. and Manikis, J. 1995. Some physicochemical and microscopic characteristics of Greek unifloral honeys. Apidologie 26: 441— 452.
• Tsigouri, A., Passaloglou-Katrali, M. and Sabatakou, O. 2004. Palynological characteristics of different unifloral honeys from Greece. Grana 43: 122—128.
• Webby, R. 2004. Floral origin and seasonal variation of bee collected pollens from individual colonies in New Zealand. Journal of Apicultural Research 43(3): 83—92.
• Winston, ML. 1987. The biology of the honey bee. Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
• Wodehouse, RP. 1935. Pollen grains. New York: Hafner Publishing Company, 574 pp.
• U. Arı Drg. Kasım 2008/ U. Bee J. November 2008, 8(4):143-148 147
• ARI BİLİMİ / BEE SCIENCE
• Özet: Anadolu arısının polen tercihlerini, bölgenin polen kaynaklarını ortaya koymak ve yöresel veya
• gezgin arıcılar için kullanışlı olan bal arısı polen takviminin çıkartılması amacı ile Bursa ovasında, ana
• polen akımı döneminde bal arılarının (Apis mellifera anatoliaca) topladıkları polenlerin yayılımı
• araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde Langstroth tip beş adet
• kovan seçilmiştir. Kovanlardan polenler, yoğun polen akımı döneminin başlangıcından bitimine kadar
• olan 10 Nisan—1 Temmuz 2005 tarihleri arasında, her kovanın çekmecesinden rastgele alınarak
• örneklenmiştir. Bu yolla 130 örnek elde edilmiş ve örnekler analiz edilene kadar +4°C'de saklanmıştır.
• Bal arılarının bölgede kullandıkları bitki kaynaklarını teşhis edebilmek için her örnek şişesinden
• rastgele 500 polen pelleti seçilerek renklerine göre ayırt edilmiştir (Kirk 1994). Her bir renge ait pollen
• pelletinden alınan bir parça Wodehouse metoduna (1935) göre preparat haline getirilmiş ve polenler
• ışık mikroskobunda incelenmiştir. Elde edilen bilgiler doğrultusunda her taksona ait polen miktarı
• yüzde cinsinden hesaplanmıştır. Renklerine göre ayrılan polen pelletlerinin analiz edilmesi ile elli bir
• takson teşhis edilmiş ve bunların on sekiz tanesi toplamın %1'inden fazla bulunmuştur. %0,17'si ise
• tanımlanamayan olarak kaydedilmiştir. Dominant taksonlar; Brassicaceae (%13,00), Papaver spp.
• (%11,99), Paliurus spina-Christi (%10,23), Cistaceae (%8,03), Ranunculus spp. (%7,29), Rosaceae
• (%6,32), Echium spp. (%4,34), Trifolium repens (%4,33), Ouercus spp. (%4,33), Salix spp. (%4,29),
• Planfago spp. (%3,87), Vicia spp. (%3,48), Trifolium pratense (%3,15), Asteraceae (%2,35),
• Helianthus annuus (%2,15), Fabaceae (%2,11), Liliaceae (%1,53), Thalicfrum spp. (%1,25) olup
• bunlar toplamın %94,01'ini oluşturmaktadır. Sonuç olarak bal arılarının bölgenin zengin florasına
• rağmen birkaç bitki türü üzerinde yoğunlaştıkları görülmüştür. Bal arılarının bazı bitkilerin polenleri için
• net bir tercih göstermeleri bölge arıcıları ile gezginci arıcılar için işlevsel olabilecek ve polen tiplerinin
• varyasyonunu gösteren bir takvim hazırlanmasına zemin hazırlamıştır. Polen toplama aktivitesinde
• bazı yerli bitkilere kuvvetli bir bağlılık görülmüş olmasına rağmen örneklerde birçok kültür formlarının
• polenlerine de rastlanmıştır. Haziran ayı farklı polen tiplerinin toplanması açısından çeşitliliğin en
• yüksek olduğu dönem olarak bulunmuştur. Özellikle Nisan ayında polen sağlayan bitkiler arı
• kolonilerinin ilkbahar gelişiminde oldukça rol oynamaktadır.
• Anahtar Kelimeler: Polen, Polen yayılımı, Polen takvimi, Apis mellifera anatoliaca, Bursa.
• U. Arı Drg. Kasım 2008/ U. Bee J. November 2008, 8(4):143-148 148