MODERNLEŞMENİN MİTTEN ARINMA PROBLEMİ

Modernizm, 17. asırda Avrupa’da moderniteyle temeli atılan ve 19. yüzyıldan itibaren de olgunlaşan bir hareket olarak bütün dünyada geleneğin artık dönemini tamamladığı anlayışıyla her şeyi baştan kurmaya çalışmıştır. Bu değişim hem toplumsal hem sanatsal hem de bireysel anlamda yeni değişikliklere yol açmıştır. Ancak beraberinde bir sürü yeni çatışmayı da tetiklemiştir. Çünkü var olanı terk etmek, alışılmış olanı değiştirmek hem bireysel hem toplumsal anlamda çatışma doğurmuştur. Bu çatışmanın bir türü de mitleri terk etme veya en azından değiştirme konusunda olmuştur. Modernite olaylara veya varlıklara akıl ve mantık penceresinden bakarak reele uymayan her türlü şeyin yerine yenilerini dâhil etmek istemiştir. Hatta bilimsel olanla izah edilemeyenlerin terkedilmesini savunmuştur. Bu amaçla da bilimin kendisine sağladığı rasyonel bilgiler ışığında miti dışarıda bırakan hatta onun gereksiz olduğunu düşünen bir anlayışla her şeyi izaha çalışmıştır. Bu yenidünyada ritüellerin bazıları ilkel veya saçma olarak nitelendirilmektedir. Aslında bu durum bir yerde modernitenin, bilimsel olarak mantıklı açıklaması yapılamayan bu uygulamalar karşısındaki çaresizliğidir. Bu çalışmada mitten arındırma şeklinde tanımlanan demitolojizasyonun neden başarısız olduğu ve mitin moderniteyle çatışmasına rağmen hala daha neden yaşamaya devam ettiği tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Mit, Modernite, Rasyonel Bilgi, Akıl, İnan

PDF

___

ADJUKIEWICZ, Kazimierz, Felsefeye Giriş Temel Kavramlar ve Kuramlar, Çev. Ahmet Cevizci. Gündoğan Yayınları, Ankara 1994.
BALKAYA, Adem (2014). "Animik Dağ Pratikleri ve Kurbanın Metafizik Değişimi: Sarıkamış/Ağbaba Örneği", Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 11(2), ss.127-137
BAULTMANN, Rudolf, Mitoloji ve Hermenötik Sorunu, Çev. Cengiz Batuk, Emir Kuşçu, Eski Yeni Yayınları, Ankara 2013.
CAMPELL, Joseph ve MOYERS, Bill, (2010). Mitolojinin Gücü Kutsal Kitaplardan Hollywood Filmlerine Mitoloji ve Hikayeler, Çev. Zeynep Yaman, MediaCat Yayınları, İstanbul 2010.
CEVİZCİ, Ahmet, Felsefe Tarihi, Say Yayınları, Ankara 2010.
CHİTTİCK, William, Varolmanın Boyutları Tasavvuf ve Vahdetü’l-Vücûd Üstüne Yazılar, Çev. Turan Koç, İnsan Yayınları İstanbul 2013.
ELIADE, Mircea, Mitlerin Özellikleri, Çev. Sema Rifat. Simavi Yayınları, İstanbul 1993.
HONKO, Lauri, “Miti Tanımlama Problemi”. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2, Çev. Nezir Temür. Yay. Haz. M. Öcal Oğuz, Selcan Gürçayır, Geleneksel Yayıncılık, Ankara 2010.
İNAN, Abdulkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
MALINOWSKI, Bronislav, Büyü, Bilim ve Din, Çev. Saadet Özkal, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2000.
RAGLAN, Lord, “Mit ve Tarih”. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2, Çev. Levent Soysal. Yay. Haz. M. Öcal Oğuz, Selcan Gürçayır, Geleneksel Yayıncılık, Ankara 2010.
SHAW, Stanford, Osmanlı İmparatorluğu, Çev. Mehmet Harmancı, Sermet Matbaacılık İstanbul 1982.
POTAPOV, L.P., Altay Şamanizmi. Çev. Metin Ergun, Kömen Yayınları, Konya 2012.