AZERBAYCAN TÜRK ŞAİRİ ABDULLAH ŞAİK VE HAKKINDAKİ YAYINLAR ÜZERİNE

Abdullah Şaik, XX asır Azerbaycan edebiyatının en seçkin yazarlarından biridir. Hayatını milletine adayan Şaik, Azerbaycan`da çocuk edebiyatının ve millî çocuk tiyatrosunun yaratıcısıdır. Onun çocuklar ve gençler için yazdığı eserler, hâlâ ders kitaplarında yer almaktadır. Zamanın nabzını iyi tutan şair, ister Sovyetlerden önce millî mücadele yıllarında, ister Sovyetler kurulduktan sonra her zaman halkının yanında olmuş, eserleri ile milletine kılavuz olmaya çalışmıştır. Abdullah Şaik, 1900`lü yıllarda bazen bir asker, bazen bir şair, ama en çok bir vatansever olarak eserleriyle Azerbaycan halkından desteğini esirgememiştir. Cephenin diğer tarafında savaştan bitap düşmüş, kayıp vermiş milletinin acılarını sarmış, mutlu ve ışıklı geleceğe dair umutlarını yitirmemeleri için motive eden, ölmüş ruhları yeniden canlandıran, Türkçü, Turancı ideolojisini terennüm eden sayısız eserler vermiştir. Ne yazık ki cephenin iki tarafında da gösterilen tüm çabalara rağmen Sovyetler kurulmuş, şairin bu dönemdeki eserleri saklanmış, gün yüzüne çıkması engellenmiştir. Bu sebeple 1920-1991 aralığında doğan eğitimli vatandaşların hemen hemen hepsi, Abdullah Şaik`i çocuk şiirleri yazarı, eğitimci, maarifperver olarak tanımaktadır. Bağımsızlıktan sonraki yıllarda Abdullah Şaik dahil olmak üzere birçok şair ve yazarların edebi kişiliklerinin belli olmayan tarafları aydınlatılmış, herhangi baskı gözetmeksizin arı bir şekilde araştırmaya tabi tutulmuştur. Makale, Abdullah Şaik`in bilinmeyen Türkçü ve Turancı ideolojisinden bahsetmenin yanısıra, Sovyetler zamanında ve bağımsızlıktan sonraki yıllarda onun hakkında basılan yayınları ve bunlarla ilgili değerlendirmelerimizi içermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Abdullah Şaik, Azerbaycan, Azerbaycan Türk Edebiyatı, Sovyetler Dönemi, Turancılık İdeolojisi

PDF

___

Akpınar, Y. (1992). : Akpınar, Yavuz; “XIX ve XX, Yüzyıllarda Âzeri Edebiyatı”, Türk Dünyası El Kitabı III Cild: Edebiyat, II Baskı., 1992, Ankara, s.652-653.
Aliyeva, A. (2002). : Aliyeva, Aybeniz; Azerbaycan Romantiklerinin Yaradıcılığında Türkçülük, Elm, Bakı, 2002.
Bayramoğlu, A. (2003) : Bayramoğlu, Alhan; Azerbaycan Demokratik Respublikası Dövründe Edebiyat, Elm, Bakı, 2003.
Eliyev, K. (1985). : Eliyev, Kamran; XX Esr Azerbaycan Romantiklerinin Edebi-Nezeri Görüşleri, Elm, Bakı, 1985.
Erol, A. (2005). : Erol, Ali; Abdulla Şaik Talıbzade, Tibyan Yayıncılık, İzmir, 2005.
Esedli, M. ve Süleymanlı, M. (1999). : Esedli Minahanım ve Süleymanlı Mübariz; “Azerbaycan İstiglali ve Abdulla Şaik”, Mütercim, №3, 1999, s. 20-24.
Gezenferoğlu, F. (2012). : Gezenferoğlu, Faiq; “Ehmed Cavad, Abdulla Şaig ve Cefer Cabbarlı; Azerbaycan Türkçülüyü İdeyası”, Türkistan Gazetesi, 21-22 Oktyabr 2012, s. 11
Kazımoğlu, S. (1994). :Kazımoğlu (Tağızade), Samir; Türk Toplulukları Edebiyatı. I Cild, Ecdad Yayınları, Ankara, 1994.
Kengerli, A. (2002a). : Kengerli, Aybeniz; Azerbaycan Romantiklerinin Yaradıcılığında Türkçülük, Elm, Bakı, 2002.
Kengerli, A. (2002b). : Kengerli, Aybeniz; Azerbaycan Gazetesinde Edebiyat Meseleleri, Gençlik, Bakı, 2002.
Novruzov, V. (2001). : Novruzov Vasif; “Abdulla Şaig`in Cumhuriyyetin Dövrü Yaradıcılığında Kulturoloji Bir Baxış”, Gobustan, Sayı 1, 2001,, s. 6-10
Memmedov, K. ve Eflatun, Y.S. (1983). : Memmedov, K. ve Eflatun, Yunusoğlu Saraclı (Editör), Şaik Abdulla, Genclik, Bakı, 1983.
Talıbzade, A. (1920). : Talıbzade, Abdulla Şaig; Türk Edebiyatı, Bakı, 1920.
Talıbzade, A. (1923). :Talıbzade, Abdulla Şaig (pedagoji ve edebi fealiyyetinin 20 illiyi münasibetile); Bakı, 1923.
Talıbzade, K. (1981). : Talıbzade, Kamal (Editör); Şaiqane Yad Et (Hatıralar, Makaleler, Bedii Eserler), Genclik, Bakı. 1981.
Talıbzade, K. (2001). : Talıbzade, Kamal; Medeniyet Dünyası, Elmi Makaleler Toplusu. II Buraxılış, 2001, s. 22-59.
Talıbzade, K. (2003). : Talıbzade, Kamal (Editör); Şaig Abdulla.; Arazdan Turana, Nurlan, Bakı, 2003.
Usta, H.İ (1996). : Usta, Halil İbrahim; “Modern Azerbaycan Şiiri (Kuzey)”, Türk Dili ( Dil ve Edebiyat Dergisi Türk Şiiri Özel Sayısı V: Türkiye Dışı Çağdaş Türk Şiiri), Sayı 531 (Mart 1996), s.782-783.
Veliyev, Ş. (1999). : Veliyev, Şamil; Füyuzat Mektebi, Elm, Bakı, 1999.
Yurdakul, M.E. (1979). : Yurdakul, Mehmet Emin, Türk Sazı, 1979.
http://www.ryl.az (09.11.2017)