E. PETEK

YAKUTÇA 3. TEKLİK ŞAHIS ZAMİRİ “KİNİ” ÜZERİNE

Türkologlar tarafından yapılan sınıflandırma denemelerinde Saha (Yakut) Türkçesi, Çuvaş Türkçesi ile birlikte “uç diller/iki uç dil (periferik)” olarak değerlendirilmektedir. Çuvaşçadan sonra ana kütleden ayrıldığı düşünülen Yakut (Saha) Türkçesi, tabiatiyle bünyesinde birçok eskicil özelliği barındırmıştır. Bunu söz varlığı temelinde de görmek mümkündür. Durum böyle olunca Yakutça üzerine yapılacak herhangi bir çalışmada Türk dilinin tarihî ve çağdaş lehçeleriyle birlikte hem komşu diller (Rusça vb.) hem de -akraba diller teorisini kabul edenler için- Türk diline akraba diller (Moğolca, Japonca vb.) inceleme alanı içerisinde olmalıdır. Bu yazıda Yakutça üçüncü teklik şahıs zamirinin kaynağı üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yakutça, Zamir, Tarihî lehçeler

ON THE THIRD-PERSON SINGULAR PRONOUN “KINI” IN YAKUT LANGUAGE

Sakha (Yakut) language is considered to be a peripheral language with Chuvash language according to the research studies by Turkologists. Sakha Turkish, which is thought to have separated from proto-Turkic languages after the Chuvash language, intrinsically incorporates many archaic features. It is possible to observe that also in vocabulary. In this case, both the neighbour languages (Russian etc.) and the cognate languages to the Turkish languages (Mongolian, Japanese etc.) -for those who approve the theory of cognate languages- should be included in any research on Yakut language along with the historical and the modern dialects of the Turkish language. This paper aims to examine the origin of the third-person singular pronoun in Yakut language.

Keywords:

Yakut Language, Pronoun, Dialects,

PDF

___

1. Böhtlingk, O. von, Über die Sprache der Yakuten, St. Petersburg, 1851.
2. Durmuş, O., Çuvaşçanın Şekil Bilgisi (Trakya Üniversitesi Sos. Bil. Ens. Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Dili Bilim Dalı, yayımlanmamış doktora tezi), 2009.
3. Kirişçioğlu, F., Saha (Yakut) Türkçesi Grameri, 2. Baskı, TDK Ank., 1999.
4. Pekarskiy, E. K., Yakut Dili Sözlüğü, I (A-M), TDK Ank., 1945.
5. Samay, B., Türkçe – Moğolca, Moğolca – Türkçe Sözlük, Empathy, 2008.
6. Tekin, T., Volga Bulgar Kitabeleri ve Volga Bulgarcası, TDK Ank., 1988.
7. Tekin, T., Japonca ve Altay Dilleri, Doruk Yay., 1. Baskı, Ank, 1993.
8. Tekin, T.; Ölmez, M.: Türk Dilleri Giriş, 2. Baskı, Yıldız, İst., 2003.
9. Türk Lehçeleri Grameri, Editör: A. B. Ercilasun, Akçağ Yay., Ank. 2007.
10. Yılmaz, E., Çuvaşça Çok Zamanlı Morfoloji, Grafiker Yay., Ank., 2002.