ŞAROF BOŞBEKOV’UN “DEMİR KADIN” ADLI PİYESİ ÜZERİNE BİR TAHLİL DENEMESİ

Özbek edebiyatının temsilcisi Sharof Boshbekov, 1980’lerin Özbek tiyatrosunun gelişmesinde önemli bir rol almıştır. Onun piyeslerinde gerçekçilik hâkimdir. Yazarın eserlerinde toplumun kusurları mizahi betimlemelerle ima edilir. Dramatik eserlerinde tarihin derinliklerine nazaran, yazarın yaşadığı çağın olayları ve fenomenleri tasvir edilmektedir. Ayrıca eserlerinde köylülerin hayatı eleştirel bir şekilde tasvir edilmektedir. Bu çalışmamızda, Şarof Boşbekov’un “Demir Kadın” adlı piyesi günümüzde Türk edebiyatında yaygın olarak kullanılan modern metin tahlil yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Metnin edebî değeri ve yazarın görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Metnin tahlili, 1980-1990 yılları arasındaki Özbekistan’ın siyasi ve kültürel manzarasını, metnin yapısını, kişi, zaman ve mekân kavramları arasındaki ilişkiyi kapsamaktadır. Bunun yanı sıra eserin dil özellikleri ve yazım üslubuyla ilgili bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Özbek Edebiyatı, Kadının Ailedeki Rolü, Komedi Türü, Gerçeklik, Metin Tahlili.

Literary Analysis of Sharof Boshbekov’s Comedy «The Iron Woman»

Sharof Boshbekov, a unique writer, played an important role in the development of Uzbek drama in the 1980s. It is obvious that realism prevails in his plays. In the writer's works, the flaws of society are implied by humorous descriptions. His dramatic works depict the events and phenomena of that time, and not the depths of history. His works also critically describe the life of villagers and peasants. In this study, we analyzed Sharof Boshbekov's comedy “The Iron Woman” using the modern method of text analysis, which is widely used today in Turkish literature, and tried to determine the literary value of the text and the views of the writer. The analysis of the text covers the political and cultural landscape of Uzbekistan in the 1980-1990, the structure of the text, the relationship between the concepts of character, time and space. In addition, the language features and writing style of the work have been clarified.

Keywords:

Uzbek Literature, The Role of Women in the Family, Comedy Genre, Reality, Text Analysis.,

PDF

___

1. Отабек, Шодман. Дурмон хангомалари. Тулдирилган ва кайта ишланган 5-нашри. -Ташкент: “Sharq”, 2016. - 528 б.
2. Aktaş, Şerif .Şiir tahlili. Teori – Uygulama. Ankara: Akçağ Yayınları, 2009. –s. 280.
3. Aktaş, Şerif . Anlatma Esasına Bağlı Edebi Metinlerin Tahlili. Teori ve Uygulama. -Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları, 2013. –s. 220.
4. Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. 10. Baskı. -Ankara: Öncü Kitap Yayınları, 2011. –s. 304.
5. Бошбеков, Шароф (yayın yılı belirtilmemiş). Темир хотин (комедия). www.ziyouz.com kutubxonasi. 48 sayfa. -Erişim tarihi: 23.02.2020.
6. Çetin, Nurullah. Şiir Çözümleme Yöntemi. 13. Baskı. -Ankara: Akçağ Yayınları, 2015. –s. 288.
7. Yıldız, Naciye. “Türk Dünyası Fıkralarında “Gelin” Olmak” Millî Folklor, Sayı: 130, Yaz 2021, s. 70-83.
8. Uşenmez, Emek. Modern Özbek Edebiyatı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 19, 2011, s. 463-476.
9. Ikromova, G. Some phonetic features of Sharof Boshbekov’s dramas, Scientific journal of the Fergana State University: Vol. 2 , Article 27. 2019. Page 134-136.
10. Karabulut, Tufan. Gerçeğin Yeniden İnşasında Tiyatroda Gündelik Dilin Kullanımı, Medeniyet Sanat - İMÜ Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, 2020, s. 27-43.