GELİBOLULU MUSTAFA ÂLÎ’NİN MENŞEÜ’L-İNŞÂ’SI

Adının önüne müverrih, edip, bürokrat ve entelektüel gibi sıfatlar eklenerek anılan ve bu sıfatları şahsında taşımasından dolayı da şöhreti günümüze kadar ulaşan Gelibolulu Mustafa Âlî (1541-1600), 59 yıllık ömrüne tarih, edebiyat, maliye, fıkıh, tasavvuf ve mantık alanlarında pek çok değerli eser sığdırmış önemli bir şahsiyettir. Bu güne kadar daha çok tarihçiliği ile tanınan Âlî’nin Menşeü’l-inşâ üzerinde detaylı incelemeler yapılmamıştır. Oysa içinde 79 mektup bulunan Menşeü’l-inşâ XVI. yüzyıl Osmanlı siyasî tarihi ve sosyal hayat için önemli bir kaynaktır, Ayrıca Âlî’nin biyografisinin de kaynaklarındandır. Bu çalışma ile Menşeü’l-inşâ’da yer alan mektupların bölümleri, mektubu yazan veya yazdıran, mektubun yazıldığı kişi ve makam, amacı ve yılı bakımından tasnif edilmiştir

Gelibolulu Ali’nin Menşeü’l-İnşa’sı

Keywords:

-,

PDF

___

AKSOYAK, İ. Hakkı, (1997), “Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Sadef-i Sad- güher Adlı Antolojisinin Önsözü”, Türklük Bilimi Araştırmaları, Sivas, S. 5, s.305.
AKSOYAK, İ. Hakkı, (2003), “Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Mihr ü Vefâ Mesnevisi”, Diriözler Armağanı, Ankara, s. 45-71.
AKSOYAK, İ. Hakkı, (2003), Gelibolulu Mustafa Âlî Tuhfetü’l-uşşâk, İstanbul 2003, 1-60.
AKSOYAK, İ. Hakkı, (2005), “Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Bağdatlı Rûhî’ye Etkisi”, Bilig, Bahar, S. 33: 137-147.
AKÜN, Ömer Faruk, (1989), “Âlî Mustafa Efendi (Edebî yönü)”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1989, C.II, s. 421.
ALLEN, W.E.D., (1971), A Hıstory of The Georgıan People: From the beginning down to the Russian conquest in the nineteenth century, Barne and Noble.
ATSIZ, Nihal, (1968), Âlî Bibliyografyası, İstanbul, s.4, s.50.
BABİNGER, Franz, (1992), Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, s. 148.
BAŞARAN, Orhan-Mehmet ATALAY, Gelibolulu Mustafa Âlî, Hayyâm’a Nazîreler, Erzurum 2004.
BURSALI TAHİR, (1322), Müverrrihîn-i Osmaniyeden Âlî ve Kâtip Çelebi’nin Tercüme-i Hâlleri, Selanik.
ÇERÇİ, Faris (Basılmak üzere olan çalışma), Gelibolulu Mustafa Âlî ve Sultanlara Öğütler (Nushatü’s-selâtin), Kayseri.
ERAVCI, H., Mustafa, (1998), Âlî’s Nusret-nâme, (Basılmamış Doktora tezi), Edinburgh, C.II.
ERAVCI, H., “Mustafa, (2003), Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Nusret-nâme Adlı Eserinin Osmanlı Diplomatiği Bakımından Ehemmiyeti”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 4.
FLEİSCHER, Cornell H., (1996), Tarihçi Mustafa Âlî, Bir Osmanlı Aydın ve Bürokratı, (Çeviren: Ayla Ortaç), İstanbul, s.129.
FLÜGEL, Gustav, (1865), Die Arabischen, Persischen und Türkischen Handschriften der Kaiserlich-Königlichen Hofbibliothek zu, Wien, C.I, s.268.
GÜMÜŞ, Nebi, (1999), "Osmanlıların Gürcistan'ı Fethi ve İslâmlaşma Hareketleri (XVI. Yüzyıl)", Osmanlı, ed. Güler Eren, Ankara, C. I, s. 326-335.
HAKSEVER, Halil İbrahim, (1995), Eski Türk Edebiyatında Münşeatlar ve Nergisi’nin Münşeatı, İnönü Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Malatya.
İLÂYDIN, Hikmet-Adnan Sadık Erzi, (1957), “XVI. Asra Âid Bir Münşeât Mecmuası”, Belleten,Ankara, s. 222-252.
İNAL, İbnülemin Mahmud Kemal, (1926), Menakıbu’l-hünerveran, İstanbul, s. 94.
İNALCIK, Halil, (2003), Şair ve Patron, Ankara.
KINALIZADE HASAN ÇELEBİ, (1989), Tezkiretü’ş-şuarâ, (Haz.: İbrahim Kutluk), Ankara, C. II, s.593.
KIRZIOĞLU, M. Fahrettin, (1993), Osmanlıların Kafkas Ellerini Fethi (1451-1590), Ankara.
KURNAZ, Cemal, (1997), “Rûhî’nin Dostları”, Divan Edebiyatı Yazıları, Ankara.
KÜTÜKOĞLU, Bekir, (1988), “Münşeat Mecmualarının Osmanlı Diplomatiği Bakımından Ehemmiyeti“, Tarih boyunca Palagrofya ve Diplomatik Semineri, İstanbul 169-176.
MOSTRAS, C., (1995), Dictionnaire Geographıque de L’empıre Ottoman, (Tıpkıbasım) İstanbul.
OKUMUŞ, Ömer, (1993), “Câmî Abdurrahman”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, C.7, s.94-99.
ŞEKER, Mehmet, (1997), Gelibolulu Mustafa Âlî ve Mevâidün Nefâis Fî- Kavâidi’l-Mecâlis, Ankara, s. 57-58.
Şemseddin Sami, (1311), Kamusü’l-alâm, İstanbul, C.IV, s. 3050.
TUĞLACI, Pars, (1985), Osmanlı Şehirleri, İstanbul.