ÇEVRE SORUNLARINA MİTLERİN IŞIĞINDA ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

İklim değişikliği başta olmak üzere pek çok çevre sorunu artık salt bilimsel toplantılarda konuşulan bir olgu olmakla kalmayıp tüm insanlığın günlük yaşantısını da etkilemeye başlamıştır. Edebiyatı yalnızca bireyin kendi başına ortaya koyduğu bir sanat dalı olarak görmeyip onun aynı zamanda toplumsal bir üretim olduğunda hemfikir isek, çevre sorunlarının edebiyatta görmezden gelinemeyeceğinin de farkında olmamız gerekir. Hemen hemen aynı tarihlerde yazılmış olan İngiliz yazar JM Ledgard'ın Batır Gitsin Derin Sulara (2011) adlı romanı ve Türk yazar Buket Uzuner'in Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları: Su (2012) adlı romanı edebiyatın çevre problemleri ile meşguliyetini yansıtmaları bakımından önemlidir. Her ne kadar birbirinden farklı coğrafya ve kültürün ürünü olsalar da bu iki eser doğaya bakış itibariyle benzerlik göstermektedir. Ayrıca her iki eser de iklim değişikliğinin romana yansımasını gözler önüne sermesi bakımından önemlidir. Her iki eserin de mitlerden yararlanarak suyu ele alışları oldukça dikkat çekici bir diğer ortak noktadır. Ayrıca her iki romanda da bolca yer alan ansiklopedik bilgiler ışığında çevre sorunları ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Bu anlamda bahsi geçen iki roman değerlendirilip günümüz çevre sorunlarının romanın kurgusuna nasıl sızdığı ortaya konulacak ve çevre sorunlarını çözmede ekolojik bilinç yaratmak adına mitlerden nasıl yararlanıldığı gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

iklim değişikliği, çevreci eleştiri, su imgesi, mit

SUGGESTIONS FOR SOLUTIONS TO ENVIRONMENTAL PROBLEMS IN LIGHT OF MYTHS

Many environmental problems, especially climate change, are not just the topic of scientific meetings. Theyhave also begun to affect the daily life of all mankind. It is prevailing opinion that literature is not only interested in individualistic problems it is also a social production. In this case, we must also be aware that environmental problems cannot be ignored in literature. Submergence, which was written by the English writer JM Ledgardon almost in the same year (2012) with Buket Uzuner's novel titled as Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları: Su is important in terms of reflecting the literature’s preoccupation with environmental problems. These two works are similar to each other in how they see the nature, though they are products of different geographies and cultures. In addition, both novels are significant in terms of how climate change is reflected on the novel genre. The way both novels use myths while dealing with “water” is also worthy to discuss. Besides, both novels contain abundant encyclopedic information about environmental issues. In this sense, the two novels mentioned above will be assessed to show how contemporary environmental problems permeate the fiction and how myths are used to create an ecological awareness.

Keywords:

climate change, ecocritisim, water image, myth,

PDF

___

BOTTERO, Jean (2012), Mezopotamya: Yazı, Akıl ve Tanrılar, (çev. Mehmet Emin Özcan, Ayten Er), 2. Basım, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
DES Jardins, Joseph R. (2006), Çevre Etiği (Çevre Felsefesine Giriş), (çev. Ruşen Keleş), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
DİNDAR, Gülşah (2012), "Derin Ekoloji Hareketi ve Ekoeleştiri: Bir Garip Şair Orhan Veli", Ekoeleştiri: Çevre ve Edebiyat, Serpil Oppermann, Phoenix Yayınevi, Ankara.
ELİADE, Mircea (2003), Dinler Tarihine Giriş, (çev. Lale Arslan), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
ERHAT, Azra (2003), Mitoloji Sözlüğü, 12. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
KRAMER, Samuel Noah (1999), Sümer Mitolojisi, (çev. Hamide Koyukan), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
KRAMER, Samuel Noah (2000), Sümerlerin Kurnaz Tanrısı Enki, (çev. Hamide Koyukan), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
LEDGARD, JM (2015), Batır Gitsin Derin Sulara, (çev. Gökhan Sarı), Jaguar Kitap, İstanbul.
ÖGEL, Bahaeddin (2001), Türk Mitolojisi I, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
ROUX, Jean-Paul (2015), Eski Türk Mitolojisi, (çev. Musa Yaşar Sağlam), 2. Basım, BilgeSu Yayıncılık, Ankara.
SEPETÇİOĞLU, Mustafa Necati (1969), Yaratılış ve Türeyiş: Türk Destanı, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
THOREAU, Henry David (2016), Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler, (çev. Aytek Sever), Everest Yayınları, İstanbul.
UZUNER, Buket (2014), Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları: Su, Cep Boy: 1. Basım, Everest Yayınları, İstanbul.
http://www.wwf.org.tr/ne_yapiyoruz/iklim_degisikligi_ve_enerji/iklim_degisikligi (Erişim Tarihi: 31/10/2017)
http://350turkiye.org/hakkimizda (Erişim Tarihi: 31/10/2017)