ATTİLA İLHAN'IN "DUVAR" ADLI ŞİİRİNİ TAHLİL

Özet: Cumhuriyet Dönemi Türk şiiri içinde Attila İlhan’ın, hem bir “ben” şairi hem de “toplumcu” bir şair olarak yarım yüzyılı aşan (65 yıl) şiir serüveni, üç temel safhada ele alınmaktadır: Nazım Hikmet etkisiyle savaş, özgürlük, sömürü, insan/insanlık sevgisi gibi temaları işlediği “toplumcu geçekçi evre (1941-1954)”; kent insanının bunalımlı serüvenlerini ve “bireyin kendi varlığını ve evrendeki yerini sorguladığı evre (1954-1968)” ve “neoklasik dönem” (1968’den sonraki dönem).  1948 tarihinde yayımlanan ilk şiir kitabı “Duvar”, şairin, büyük ölçüde, toplumcu gerçekçiliğin Türkiye’deki önemli öncü isimlerinden Nazım Hikmet’in etkisinde kaleme aldığı ilk evrenin ürünüdür. Söz konusu kitapta yer alan şiirlerde genel olarak II. Dünya Savaşı’nın insanlığın hürriyetini kısıtlaması, ülke ayırt etmeksizin tüm dünya halklarına yaşattığı acılar ve bunlarla beraber “yurt ve dünya için barış; bütün insanlar için hürriyet ve mutluluk” gibi insanlığın geleceğine dair umutlar ve özlemler ele alınmaktadır. Özellikle “dünyakari”, “lilişan”  “umumi ıstırap şarkısı”, “onlar bizi itham ediyor”, “karanlıkta kaynak yapan adam”, “harp kaldırımında aşk”, “sabaha kadar”, “düştü polonya kalesi”, “marianne”, “diliyar”, “lili marlen”, “heyamol” gibi –kimi nispeten uzun-şiirlerde, genelde, savaşın çağrıştırdığı hürriyet sevgisi/özlemi, esaret, ölüm gibi toplumsal temalar öne çıkmaktadır. Bu çalışmada bunlardan, şairin söz konusu kitabına da adını veren “Duvar” adlı şiiri zihniyet, yapı, tema, dil-üslup ve ahenk başlıkları altında tahlil edilmiştir. 

___

  • AKTAŞ Şerif (2009), Şiir Tahlili (Teori-Uygulama), Akçağ Yayınları, Ankara.
  • ÇELİK Yakup (1997), Şubat Yolcusu Attila İlhan’ın Şiiri, Akçağ Yayınları, Ankara.
  • ÇETİN Nurullah, (2013), Şiir Çözümleme Yöntemi, Öncü Kitap Yayınları, Ankara.
  • İLHAN Attila (2016), Duvar (22. Basım), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul
  • KAPLAN Mehmet (2011), Şiir Tahlilleri 2 (Cumhuriyet Devri Türk Şiiri), Dergah Yayınları, İstanbul.
  • KORKMAZ Ramazan (2014), Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı (Editör), Grafiker Yayınları, Ankara.