Bartın İli Meralarının Bazı Özellikleri

Bartın ili, Merkez ilçesine bağlı 15 köyün meralarının bazı vejetasyon özelliklerini belirlemek amacı ile 2016 yılında yapılan bu çalışmada modifiye edilmiş tekerlekli lup (halka) metodu kullanılmıştır. Vejetasyon etüdü yapılan meralarda toplam olarak 128 tür tespit edilmiştir. Tespit edilen türlerin 18 adedi azalıcı, 10 adedi çoğalıcı, 100 adedinin ise istilacı tür (89 adedinin otsu ve 11 adedinin ise çalı-ağaç) olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın yürütüldüğü meraların bitkiyle kaplı alan oranı ortalaması % 93.57’dir. Mera vejetasyonlarında yer alan türlerin kalite dereceleri bakımından sınıflandırılması neticesinde botanik kompozisyondaki; azalıcılar, çoğalıcılar ve istilacı türlerin oranları ise sırasıyla % 15.52, % 15.59 ve % 68.89 olarak belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre çalışılan meraların 1 adedi “Çok iyi”, 1 adedi “İyi”, 6 adedi “Orta” ve 7 adedi ise “Zayıf” mera durumu sınıfına girmiştir. Mera sağlığı açısından yapılan sınıflamada ise 14 mera “Sağlıklı”, 1 mera ise “Sorunlu” olarak belirlenmiştir. Çalışılan meralarda, bitkilerin toprağı kaplama oranı ile toprak derinliği (r=0.553*) ve otlanma derecesi ile mera toprağının sıkışması (r=0.587*) arasında pozitif ilişkiler bulunmuştur. Bu sonuçlara göre; çalışılan meraların yaklaşık yarısı dikkatli bir şekilde kullanılmaya, diğer yarısı ise acilen ıslah programına dâhil edilmeye ihtiyaç duymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Mera durumu, mera sağlığı, otlanma derecesi, toprak sıkışması, istilacı türler

Some Properties of Rangelands in Bartın Province

This study was conducted to determine some vegetation characters of 15 village rangelands in Bartın province in 2016. In the study, modified wheel point method with loop was used. Totally 128 plant species were determined in studied rangelands. This plant species were also divided into 3 different successional groups: i) 18 species were decreases, ii) 10 species were increasers, 100 species were invaders (89 species were herbaceous and 11 species were shrubs-trees). In the experiment rangelands, plant coverage rate was 93.57%. Considering the different successional groups, which had influential effect to pasture quality, decreasers, increasers, and invaders had 15.52%, 15.59% and 68.89%, respectively. The results from the present study indicated that 1, 1, 6 and 7 rangelands are “Very good”, Good”, “Fair” and “Poor” conditions based on the rangeland condition classes, respectively. On the other hand, 14 and 1 rangelands were found as “Healthy” and “Unhealthy” in health categories. There were significant correlations between plant cover and soil depth (r=0.553* ) and grazing level and soil compaction (r=0.587* ) in studied rangelands. According to these results half of the rangelands must be used carefully, while other half are need improving immediately.

Keywords:

Rangeland condition, rangeland health, grazing level, soil compaction, invader species,

PDF

___

Alay, F., İspirli, K., Uzun, F., Çınar, S., Aydın, İ., Çankaya, N., 2016. Uzun süreli serbest otlatmanın doğal meralar üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1): 116-124.
Amiri, F., Ariapour, A., Fadai, S., 2008. Effects of livestock grazing on vegetation composition and soil moisture properties in grazed and non-grazed range site. Journal of Biological Sciences, 8(8): 1289-1297.
Anonim, 1998. Mera kanunu. http://www.mevzuat. gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4342.pdf (Erişim tarihi: 23.08.2016).
Anonim, 2005. Toprak ve arazi sınıflaması standartları teknik talimatı. http://www. tarim.gov.tr/Belgeler/ Mevzuat/Talimatlar/Toprak Arazi Siniflamasi Standartlari Teknik Talimati ve IlgiliMevzuat_yeni. pdf (Erişim tarihi: 28.09.2015).
Anonim, 2016a. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. http://www.mgm.gov.tr/iklim/iklim-siniflandirmalari .aspx?m=BARTIN (Erişim tarihi: 15.07.2016).
Anonim, 2016b. Bartın İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kayıtları.
Aydın, İ., Uzun, F., 2000. Lâdik ilçesi Salur köyü merasında farklı ıslah metotlarının ot verimi ve botanik kompozisyon üzerine etkileri. Turkish Journal of Agricultural and Forestry, 24(2): 301-307.
Bakır, Ö., 1999. Otlatma Kapasitesi. (Ed: Anonim) Çayır Mera Amenajmanı ve Islahı (Mera Kanunu Eğitim ve Uygulama El Kitabı-1). Matsa Basımevi, Ankara, s.181-206.
Beskow, W.B., 2001. Integration of goats into sheep and cattle grazing systems as a permanent weed control tool. PhD Thesis, Institute of Natural Resources, Massey University, New Zealand.
Bilotta, G.S, Brazier, R.E., Haygarth, P.M., 2007. The impacts of grazing animals on the quality of soils, vegetation, and surface waters in intensively managed grasslands. Advances in Agronomy, 94(2): 237-280.
Çomaklı, B., Fayetörbay, D., Daşçı, M., 2012. Changing of botanical composition and canopy coverage ratio in rangelands at different altitudes. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1): 17-21.
David, A.P., Jeffrey, E.H., Patrick, S., Mike, P., 2002. Rangeland health attributes and indicators for qualitative assessment. Journal of Range Management, 55(6): 584-597.
Davis, P.H., 1970. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Vol: 3, 518-531, University Press, UK: Edinburg.
Erden, İ., Acar, Z., Manga, İ., Aydın, İ., Özyazıcı, M.A., Akkaş, N., 1994. Samsun koşullarında gübrelemenin doğal mer’anın ot verimi, kalitesi ve botanik kompozisyonuna etkileri üzerinde bir araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Bildirileri, Cilt III, Bornova-İzmir, s. 83-87.
Evans, R., 1998. The erosional impacts of grazing animals. Progress in Physical Geography, 22(2): 251-268.
Faizul, B., Karlw, D.M., Murray, L., 1995. Livestock grazing impacts on infiltration rates in a temperate range of Pakistan. Journal of Range Management, 46(4): 367-372.
Gökkuş, A., Koç, A., Çomaklı, B., 2000. Çayır-Mer'a Uygulama Kılavuzu. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 142, Erzurum.
Han, J.G., Zhang, Y.J., Wang, C.J., Bai, W.M., Wang, Y.R., Han, G.D., Li, L.H., 2008. Rangeland degradation and restoration management in China. The Rangeland Journal, 30(2): 233-239.
Hanselka, W.C., Livingston, S.D., Bade, D., 2016. Renovation practices to improve rainfall effectiveness on rangeland and pastures. Texas Agricultural Extension Service. http://publications. tamu.edu/FORAGE/PUB_forage_Renovation%20Practices%20to%20Improve%20Rainfall%20Effectiveness%20on%20Pastures.pdf (Erişim tarihi: 15.07.2016).
Heathwaite, A.L., Burt, T.P., Trudgill, S.T., 1990. Land‐use controls on sediment production in a lowland catchment, south‐west England. In: J. Boardman, I.D.L. Foster, J.A. Dearing Eds.), Soil Erosion on Agricultural Land. John Wiley and Sons Ltd., pp. 70-86.
Hickman, K.R., Hartnett, D.C., Cochran, R.C., Owensby, C.E., 2004. Grazing management effects on plant species diversity in tall grass prairie. Journal of Range Management, 57(1): 58-65.
Holechek, J.L., Pieper, R.D., Herbel, C.H., 2010. Range Management: Principles and Practices (6th Edition). Prentice Hall, one Lake Street, Upper Saddle River, Amsterdam.
İspirli, K., Alay, F., Uzun, F., Çankaya, N., 2016. Doğal meralardaki vejetasyon örtüsü ve yapısı üzerine otlatma ve topoğrafyanın etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1): 14-22.
Kenneth, E.S., Pierson, F.B., Robichaud, P.R., 2009. Effect of plant species composition on rangeland hydrology and erosion. 62nd Society for Range Management Annual Meeting, Paper No. 07‐9, Albuquerque.
Koç, A., Gökkuş, A., Altın, M., 2003. Mera durumu tespitinde dünyada yaygın olarak kullanılan yöntemlerin mukayesesi ve Türkiye için bir öneri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, s. 36-42.
Koç, A., Çakal, Ş., 2004. Comparison of some rangeland canopy coverage methods. International Soil Congress Natural Resource Management for Sustainable Development, 7-10 June, Erzurum, p. 41-45.
Koç, A., Kadıoğlu, S., 2012. Some characteristics of an upland rangeland’s vegetation in the Eastern Anatolia. The 9th European Dry Grassland Meeting, 19-23 May, Posters, Session 34 Mon. 21, Greece.
Seydoşoğlu, S., Saruhan, V., Mermer, A., 2015. Diyarbakır ili Silvan ilçesi taban meralarının vejetasyon yapısı üzerinde bir araştırma. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1): 1-7.
Şahinoğlu, O., 2010. Bafra ilçesi koşu köyü merasında uygulanan farklı ıslah yöntemlerinin meranın ot verimi, yem kalitesi ve botanik kompozisyonu üzerine etkileri. Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Samsun.
Thornthwaite, C.W., 1948. An approach toward a rational classification of climate. Geographic Review, 38(1): 55-94.
Usal, G., 2006. Toros dağ köylerinde organik tarım yoluyla üretici gelirlerini arttırma olanakları. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Uzun, F., Garipoğlu, A.V., Algan, D., 2010. Meralarımızda görülen sarı peygamber çiçeği (Centaurea solstitialis L.)’nin bitkisel özellikleri ve kontrolü. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 25(3): 213-222.
Uzun, F., Garipoğlu, A.V., Dönmez, H.B., 2015. Mera yabancı otlarının kontrolünde keçilerin kullanımı. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 1(1): 40-50.
Ünal, S., Karabudak, E., Öcal, M.B., Koç, A., 2011. Interpretations of vegetation changes of some villages rangelands in Çankırı province of Turkey. Turkish Journal of Field Crops, 16(1): 39-47.
Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Özaydın, K.A., Avağ, A., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Aslan, S., 2012a. Ankara ili meralarının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2): 41-49.
Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Özaydın, K.A., Avağ, A., Yıldız, H., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Aslan, S., 2012b. Çankırı ili meralarının mera durumu ve sağlığının belirlenmesi üzerine bir çalışma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2): 131-135.
Ünal, S., Mutlu, Z., Urla, Ö., Yıldız, H., Şahin, B., 2013. Evaluation and determination of rangeland vegetation in Kayseri province. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22(2): 86-95.
Ünal, S., Mutlu, Z., Urla, Ö., Yıldız, H., Aydoğdu, M., Şahin, B., Aslan, S., 2014. Improvement possibilities and effects of vegetation subjected to long-term heavy grazing in the steppe rangelands of Sivas. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 23(1): 22-30.
Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M.Ö., Avağ, A., Özaydın, K., Yıldız, H., 2012. Amasya mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 181-185.